بر اساس یک مطالعه جدید، افرادی که رویکردی بازیگوشانه‌تر دارند، در یافتن راه‌حل‌های خلاقانه برای مقابله با سختی‌ها موفق‌ترند.

با این حال کارشناسان معتقدند حتی اگر واکنش فوری شما در برابر مشکلات این نباشد که از «وقتی زندگی به شما لیمو می‌دهد، لیموناد درست کنید»، بازیگوش‌تر شدن و مهارت یافتن در «لیموناد درست کردن» قابلیتی است که می‌توان روی آن کار کرد و به کمک ترفندهایی مانند لذت بردن از مسیر، اولویت دادن به شادکامی، جایگزینی افکار مثبت با افکار منفی و دعوت از دیگران برای همراه شدن در بازیگوشی به آن دست یافت.

در فوریه ۲۰۲۱، پژوهشگران از ۵۰۳ بزرگسال آمریکایی نظرسنجی کردند و از آن‌ها درباره تجربیاتشان در دوران همه‌گیری کووید‌ــ۱۹ سوال پرسیدند. این سوال‌ها درباره میزان حمایت اجتماعی، درک آن‌ها از خطر ابتلا، اینکه آیا فکر می‌کردند اوضاع بهتر خواهد شد و همچنین واکنش‌های عاطفی و رفتاری‌ آنان بود. علاوه بر این، از شرکت‌کنندگان خواسته شد میزان بازیگوشی خود را بر اساس عواملی مانند خودانگیختگی، میزان احساس بازدارندگی در زندگی روزمره و انگیزه‌شان برای جستجوی تفریح ارزیابی کنند.

 پژوهشگران تجربیات افراد با بیشترین میزان بازیگوشی را با کسانی که کمترین میزان بازیگوشی را داشتند، مقایسه کردند تا ببینند که دوران همه‌گیری را چگونه پشت سر گذاشته‌اند.

آن‌ها دریافتند شرکت‌کنندگان بازیگوش‌تر به آینده و بازگشت زندگی به حالت عادی خوش‌بین‌تر بودند و در عین حال، در مواجهه با خطرات کووید‌ــ۱۹ و اثربخشی اقدام‌های محافظتی واقع‌بینانه‌تر برخورد می‌کردند و اگرچه هر دو گروه در دوران همه‌گیری احساس آسیب‌پذیری و انزوا را گزارش کردند، افراد بازیگوش‌تر برای کنار آمدن با شرایط، کارهای خلاقانه‌تری انجام دادند و فعال‌تر بودند.

شیانگ‌یو شارون شن، یکی از نویسندگان این مطالعه و دانشمند اجتماعی در دانشگاه ایالتی اورگان، به یاهو‌لایف می‌گوید که ویژگی‌های بازیگوشی احتمالا مانند «جعبه ابزار روانشناختی» عمل می‌کنند و به افراد بازیگوش امکان می‌دهند تا با هدایت افکار و اعمالشان به سمت راه‌حل‌های خلاقانه، با مشکلات بهتر کنار بیایند.

شن توضیح می‌دهد: «آن همکارتان را تصور کنید که در دل کارهای روزمره و کسل‌کننده اداری، لحظه‌هایی لذت‌بخش پیدا می‌کند، یا آن دوستتان که وقتی پروازش تاخیر دارد، خود را با تماشای مسافران مشغول می‌کند. افراد بازیگوش به‌طور ذاتی در نحوه‌ مدیریت موقعیت‌های چالش‌برانگیز مهارت دارند» و تاکید می‌کند که این به معنای نادیده گرفتن مشکلات نیست. «تحقیقات ما نشان می‌دهد اتفاقا افراد بازیگوش در مواجهه با چالش‌ها کاملا واقع‌بین‌اند. موضوع این است که آن‌ها این توانایی را در خود تقویت کرده‌اند که حتی زمانی که زندگی آن‌ها را با چالش‌هایی دشواری روبرو می‌کند، فرصت‌هایی برای تجربیات مثبت شناسایی یا خلق کنند.»

چگونه مهارت‌های بازیگوشی را تقویت کنیم؟

اگر بازیگوشی به‌طور طبیعی در شما وجود ندارد، نگران نباشید. کارشناسان می‌گویند این‌ها مهارت‌هایی‌اند که با تمرین هم می‌توان آن‌ها را تقویت کرد. 

از مسیر لذت ببرید

دکتر دیوید اسپیگل، مدیر مرکز استرس و سلامت استنفورد، با تاکید بر «لذت بردن از فرایند» می‌گوید: «در لحظه حضور داشته باشید تا خود فرایند به پاداش تبدیل شود.» او توصیه می‌کند با اطرافیانتان ارتباط برقرار کنید و از حضور آن‌ها لذت ببرید؛ به عبارتی تنها به تعامل‌ بیندیشید، نه اینکه این تعامل حتما سودی هم برایتان داشته باشد.

شن نیز می‌گوید که این به معنای دادن اجازه به خود برای «لذت بردن از مسیر» است؛ هم از نظر فیزیکی و هم به‌صورت استعاری. بنابراین، دفعه بعد که در صف ثبت‌نام یا در یک پشت در مطب منتظر مانده‌اید، آن زمان را فرصتی برای خواندن یک کتاب خوب یا مجالی برای گپ زدن با فردی جدید در نظر بگیرید. این فعالیت‌هایی که اتفاقی یا بدون برنامه‌ریزی دقیق انجام می‌شوند، در واقع به تقویت خلاقیت و مهارت‌های مقابله‌ای شما کمک می‌کنند و اگرچه به‌ظاهر بی‌هدف یا جزئی به نظر می‌رسند، به شکل غیرمستقیم به تقویت ظرفیت‌ها برای مواجهه با چالش‌های بزرگ‌تر می‌انجامند.

تفریح را در اولویت قرار دهید

شن با تاکید بر انجام دادن کارهای کوچک، می‌‌گوید: «در پایان روز، به جای اینکه از خود بپرسید چقدر مفید بودم، از خود بپرسید: چه لحظاتی برایم سرگرم‌کننده بودند؟ این تغییر دیدگاه می‌تواند توجه شما را به سمت تجربیات باکیفیت‌تر سوق دهد.»

از «جایگزینی افکار» استفاده کنید

کلویی کارمایکل، روانشناس بالینی و نویسنده کتاب «انرژی عصبی: قدرت اضطراب خود را مهار کنید» (Nervous Energy: Harness the Power of Your Anxiety) پیشنهاد می‌کند افکار منفی را با افکار مثبت‌تر یا سازنده‌تر جایگزین کنید؛ روشی که به آن «جایگزینی افکار» گفته می‌شود.

او توضیح می‌دهد: «بسیاری از افراد نگرشی دارند که روانشناسان آن را بدبینی تدافعی می‌نامند، یعنی عمدا روی پیامدهای منفی بالقوه تمرکز می‌کنند تا زیاد سرخورده نشوند. بنابراین اگر طرز فکرتان بدبینانه است، سعی کنید افکار منفی‌تان را به چالش بکشید و حداقل یک یا دو چیز زیبا، جالب یا دلگرم‌کننده را در اطرافتان بیابید که بابت آن‌ها قدردان و شکرگزارید.»

دیگران را هم به بازیگوشی دعوت کنید

کارمایکل می‌گوید گفتن به دیگران درباره تمایل به بازیگوش‌تر بودن ممکن است ابتدا کمی احمقانه به نظر برسد اما همین کار می‌تواند به یک لحظه‌ بازیگوشانه منجر شود. او توضیح می‌دهد: «وقتی دیگران این را بدانند، ممکن است برای نشان دادن جنبه‌ بازیگوش شخصیت خود به شما احساس راحتی بیشتری داشته باشند.»

حمایت اجتماعی از بازیگوشی دو فایده دارد: داشتن یک همراه معمولا بازیگوشی را تقویت می‌کند و شوخ‌طبعی می‌تواند روابط را عمیق‌تر کند.