مسلمانان بریتانیایی جزو اقشاری هستند که بیشترین آمار ابتلا به ویروس کووید ۱۹ را داشته‌اند و به گفته مقامات ارشد سازمان خدمات همگانی سلامت، مسلمانان بیشتر در معرض ابتلا هستند.

این خبر برای کسانی مانند من که در میان مسلمانان زندگی می‌کنند، وحشتناک است، اما غافلگیرکننده نیست. باید این موضوع را پیش از آن که دیر شود، به رسمیت شناخت. اگر مسلمانان احساس کنند که دولت در اقدام علیه شیوع بیماری از آن‌‌ها قطع امید کرده است، آنان را کنار گذاشته یا فراموش کرده است، پیامدهای آن تا مدت‌ها پس از فروکش کردن بیماری، گریبان‌گیر همه خواهد بود.

بسیاری از مسلمانان اغلب مانند من طایفه‌ای زندگی‌کنند و سه نسل‌شان زیر یک سقف با هم هستند. این، یعنی تعداد افراد ناقل که ممکن است بیماری را به بستگان مسن‌تر انتقال دهند، بیشتر است، که اغلب هم رخ می‌دهد. شخص مسنی که همراه با فرزندان‌، نوه‌ها و حتی گاهی سایر بستگان در یک خانه زندگی می‌کند، نمی‌تواند خود را به خوبی قرنطینه کند.

انسان موجودی اجتماعی است، اما شاید مسلمانان معاشرتی‌تر از دیگران باشند. ما اغلب در یک بشقاب با هم غذا می‌خوریم و برای خوردن مخلفات سر سفره از ظروف مشترک استفاده می‌کنیم. برای بیشتر مسلمانان مصادیق صمیمیت اجتماعی، مانند دست دادن و بغل کردن، آن‌قدر بدیهی است که این رسم «حفظ فاصله در مکان‌های اجتماعی»  که یک هفته است ابداع شده، به نظرشان ناشناخته و عجیب می‌آید.

این کار مخصوصاً در ۱۶۰۰ مسجد موجود در بریتانیا بسیار رواج دارد (فقط اینجا در بردفورد ۱۳۰ مسجد وجود دارد.) اسلام دینی جمعی است. مؤسسات مهم مسلمانان در بریتانیا هم‌چون مجمع مسلمانان بریتانیا، هماهنگ با سایر کشورهای مسلمان مانند عربستان سعودی، ترکیه و مصر، از مسلمانان خواسته‌اند که در خانه نماز بخوانند، اما با این حال بسیاری از مسجدهای بریتانیا احتمالاً هم‌چنان باز خواهند بود. خوشبختانه بیشتر مسجدها از این توصیه پیروی کرده‌اند، اما ممکن است در نمازخانه‌هایی که هم‌چنان بازند، افراد بیشتری نسبت به حالت عادی جمع شوند و این، خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.

ازدحام جمعیت نمازگزار در نماز جمعه (که در شرایط عادی شرکت در آن  بر اکثر مسلمانان واجب است) احتمال شیوع ویروس کرونا را بسیار زیاد می‌کند. این را از روی اتفاقاتی که در دنیای اسلام افتاده می‌فهمیم: برگزاری یک تجمع مذهبی در مسجد ریشه شیوع کووید ۱۹ در مالزی بوده که باعث شده است نه تنها ویروس در کل کشور پخش شود، بلکه به شش کشور دیگر هم سرایت کند.

همه این‌ها باعث می‌شود که ویروس کرونا در میان مسلمانان بیشتر مشکل‌آفرین باشد؛ مسلمانانی که بعضاً در محروم‌ترین مناطق مانند بردفورد زندگی می‌کنند و تاب پیامدهای بهداشتی شیوع ویروس را ندارند.

زنجیره عرضه اجناس خواربارفروشی‌های محلی و قصابی‌های حلال که بسیاری از مسلمانان مایحتاج ضروری خود را از آنان تهیه می‌کنند، به خوبیِ خواروبارفروشی‌های بزرگ نیست. به همین علت این خواروبارفروشی‌های محلی مخصوص مسلمانان، مجبور می‌شوند قیمت اجناس‌شان را خیلی بالا ببرند. حال آن که بیشتر مشتریان‌شان از ضعیف‌ترین اقشار در بریتانیا هستند.

به این‌ها اضافه کنید بی‌اعتمادی جوامع مسلمان را به توصیه‌های دولت (یا صرفاً ناآگاهی آنان را از این توصیه‌ها.) از وقتی نخست وزیر هر روز پیرامون ویروس کرونا نشست خبری می‌گذارد، سازمان خدمات همگانی سلامت نیز تارنمای رسمی مفیدی با این موضوع به راه انداخته است که فقط به زبان انگلیسی است. 

بسیاری از اقلیت‌ها زبان انگلیسی‌شان آن‌قدر خوب نیست که اصطلاحات پزشکی مانند «قرنطینه» و «جهان‌گستر» را بفهمند و بدین ترتیب، اطلاعات خود را صرفاً از منابع خبری خارجی یا رسانه‌های اجتماعی به دست می‌آورند.

در دوران بحران ملی، برای بریتانیایی‌ها منبع اصلی اطلاع‌رسانی نباید نوشته‌های وبلاگ‌نویسان، تارنمای تیک‌تاک یا ویدیوهای یوتیوب باشد، بلکه باید دولت کشورشان باشد.

مخصوصاً پناهندگان، پناهجویان و کسانی که تازه وارد کشور شده‌اند، از جمله کودکان پناهجوی تحت تکفل دولت که احتمالاً تسلط‌شان به انگلیسی‌ کمتر است، بیشتر دچار این مشکل می‌شوند. احتمال آن که این افراد دچار آسیب‌های روانی یا مشکلات سلامت روان باشند نیز بیشتر است، و قرنطینه، چه تا حدی اعمال شود و چه کامل، ممکن است شرایط روحی آن‌ها را بدتر کند.

با گسترش بحران، این آسیب‌های روانی در میان جوامع مسلمان گسترش می‌یابد. ممنوعیت تجمع بیش از ۱۰۰ نفر به معنای ممنوعیت برگزاری مراسم ترحیم مسلمانان است. من که شخصاً در مراسم ترحیمی شرکت نکرده‌ام که کمتر از ۳۰۰ نفر در آن شرکت کرده باشند.

بسیاری از مسلمانان نگران آنند که اگر اقدام سریعی صورت نگیرد، شمار زیادی از والدین‌ و والدین والدین‌شان بمیرند و حتی نتوانند آن‌ها را درست به خاک بسپارند. شرکت در تجمع‌‌های مذهبی در دورانی ممنوع شده است که برگزاری آن،‌ به آنان کمک می‌کند غم و اندوه‌ را بهتر از سر بگذرانند.

در این شرایط بی‌سابقه، دولت به صراحت و مستمراً توصیه به حفظ فاصله افراد در جامعه کرده است. اما این توصیه باید به زبان‌های مختلف و متناسب با فرهنگ‌های مختلف هم اعلام شود.

بودجه‌ اضطراری‌ برای مقابله با ویروس کرونا هنوز به اندازه بودجه‌ای نشده است که در دوران بحران اقتصادی سرانجام تصویب کردند. قطعاً جان انسان‌ها از ترازنامه‌های بانکی مهم‌تر است. باید از مسئولان محلی، سازمان‌های خیریه و داوطلبان در سراسر کشور حمایت کرد تا بتوانند غذا، مایحتاج و حمایت عاطفی مورد نیاز آسیب‌پذیرترین افراد را تأمین کنند.

تأمین مایحتاج برای این حرکت گسترده، کاری عظیم است. در محله ما  برای انجام هماهنگی‌های این کار، از برنامکی استفاده می‌کنند که به سادگی در دسترس عموم است. به همه‌چیز نیاز داریم، از مترجم و روانشناس گرفته تا کسی که فوری گواهی عدم سوء پیشینه افراد را بگیرد. شک ندارم که جوامع مسلمان نقش خود را ایفا خواهند کرد، اما دولت کشورشان نیز باید از آن‌ها حمایت کند.

حفظ بهداشت و سلامتی و مسئولیت‌پذیری در قبال همسایگان، از ارکان فرهنگ اسلامی است. مسئولیت عدم انتقال بیماری مرگبار به همسایگان نیز جزو این‌گونه مسئولیت‌ها است. اما رعایت این اصول فقط در صورتی به حفظ سلامتی همه هم‌میهنان‌مان کمک می‌کند که بتوانیم در عین خودقرنطینگی، خودمان در این راه بسیج شویم.

شدیم حسین عضو کارگروه حضانت در هیئت دولت و مدیر عامل مؤسسه «مای فاستر فمیلی» است.