در یک همکاری کم‌سابقه، دو رقیب بزرگ در دنیای فن‌آوری در ابتکاری مشترک که مبنای آن تکنولوژی بلوتوث است، کنار هم قرار می‌گیرند تا با گسترش بیماری کووید-۱۹ که جهان را به قرنطینه رانده است، مقابله کنند.
اپل و گوگل، روز جمعه (۲۲ فروردین، برابر با ۱۰ آوریل) اعلام کردند که فن‌آوری نوینی را به سیستم‌های عامل گوشی‌های هوشمند خود خواهند افزود که به کاربران همه گوشی‌های آی‌فون و اندروید در سراسر جهان، اخطار خواهد داد که آیا با شخصی که مبتلا به ویروس کرونا است تماس نزدیک داشته‌اند، یا نه.
استفاده از این سرویس، برای کاربران اختیاری و داوطلبانه است و هر کاربر باید برای بهره‌گیری از آن رضایت خود را اعلام کند. با فرض این‌که همه کاربران آی‌فون و اندروید در جهان راضی به استفاده از این سیستم باشند، اپل و گوگل عملا می‌توانند نزدیک به یک‌سوم از جمعیت جهان (سه میلیارد نفر) را تحت پوشش این سرویس قرار دهند؛ پوششی که شاید بزرگ‌ترین گام در جهت مهار شیوع ویروس کرونا در جهان باشد.
این فن‌آوری که این روزها با عنوان «رهگیری تماس» (Contact-Tracing) مطرح شده است، با استفاده از تکنولوژی بلوتوث گوشی‌های هوشمند، محیط پیرامون آن‌ها را اسکن می‌کند تا در صورت لزوم، توصیه‌های لازم را درباره ضرورت قرنطینه و فاصله‌گیری به شهروندان ارائه کند.
به بیان ساده‌تر، با فعال کردن این امکان روی گوشی‌های هوشمند، همه کسانی که در محدوده پوشش بلوتوث گوشی شما بوده‌اند، رهگیری می‌شوند و اگر اندکی بعد، نتیجه آزمایش کرونای آن‌ها مثبت باشد، اخطاری اتوماتیک به همه کسانی که در نزدیکی آن‌ها بوده‌اند ارسال می‌شود تا پیش از ناقل شدن، خود را قرنطینه کنند و با فاصله‌گیری از اجتماع، زنجیره شیوع را بشکنند.
اجرای این پروژه مشترک قرار است در دو مرحله انجام گیرد: تا اواسط ماه مه ۲۰۲۰ (اواخر اردیبهشت ماه) اپل و گوگل رابط برنامک (API) مشترکی ارائه خواهند کرد که به سازمان‌های خدمات درمانی امکان تولید اپلیکیشن‌های مرتبط برای گوشی‌های مبتنی بر iOS و اندروید را خواهد داد. در فاز دوم این پروژه در ماه‌های آتی، این قابلیت به صورت پیش‌فرض به سیستم‌های عامل گوگل و اپل اضافه خواهد شد تا سیستم «رهگیری تماس» با «کرونامثبت»ها، بدون نیاز به نصب آن نرم‌افزار، قابل استفاده باشد.
هدف از اجرای پروژه مشترک اپل و گوگل این است که دولت‌ها بتوانند از داده‌هایی که آن‌ها با رضایت کاربران به دست می‌آورند، استفاده کنند تا «خوشه‌های جدید عفونت» را سریع‌تر شناسایی کنند و در نتیجه، بتوانند به قرنطینه سراسری که زندگی عادی را در سراسر جهان مختل کرده است، به صورت تدریجی پایان دهند.
هشدار متخصصان نسبت به احتمال نقض حریم خصوصی کاربران
اپل و گوگل در بیانیه مشترکی که در این باره منتشر کرده‌اند، به تاکید گفته‌اند که امنیت و حریم خصوصی کاربران از اولویت‌های آن‌ها در طراحی این سیستم رهگیری است. به همین خاطر است که به جای استفاده از سرویس‌های موقعیت‌یابی (Location Services)، از محدوده پوشش بلوتوث استفاده می‌کنند.
گذشته از این، این تکنولوژی به کاربران اعلام نخواهد کرد که تماس یا مجاورت احتمالی آن‌ها با فرد یا افراد مبتلا به ویروس کرونا در چه زمانی و چه مکانی صورت گرفته است. اپل و گوگل می‌گویند که این سرویس به‌گونه‌ای طراحی شده است که خودشان هم به جزئیات آن داده‌ها دست‌رسی نخواهند داشت و کارآیی کل سیستم در صورت موثر بودن مهار کرونا، هر زمانی که بخواهند، متوقف خواهد شد.
اما با این حال، متخصصان و کنشگران امنیت و حریم خصوصی نگرانی‌هایی در این باره مطرح کرده‌اند. به اعتقاد متخصصان، چنین سرویسی باید از حریم خصوصی کاربران حراست کند، داوطلبانه باقی بماند، و داده‌ها را روی گوشی کاربران ذخیره کند، نه روی «سرور»های متمرکز. آن‌ها همچنین نگرانند که دولت‌ها در صورت دست‌رسی به چنین حجم عظیمی از داده‌ها، از آن برای تعقیب شهروندان استفاده کنند.
کنشگران اجتماعی و متخصصان بهداشت هم تاکید می‌کنند که چنین سرویسی، فقط در صورتی می‌تواند موثر باشد که تست کرونا به صورت فراگیر، رایگان و سریع، در دسترس همه باشد.
نرم‌افزارهای مشابهی هم در چین و سنگاپور آزموده شده‌اند. جمهوری چک از اولین کشورهای اروپایی بود که در هفته‌های گذشته چنین برنامکی را در اختیار شهروندان قرار داد. آلمان، بریتانیا و ایتالیا هم نرم‌افزارها و برنامک‌های رهگیری خود را در دست تهیه دارند. اما برنامک‌های جداگانه، هم روی آی‌فون و هم روی گوشی‌های مبتنی بر اندروید، با موانعی فنی روبه‌رو می‌شوند. هدف از ورود مشترک اپل و گوگل به عرصه، رفع همین موانع و محدودیت‌ها برای بهره‌گیری هارمونیک و بی‌اصطکاک از سرویس رهگیری است.
