در افغانستان، برداشت‌ها از حقوق و وظایف زنان گوناگون است. منبع قانون اساسی نوین افغانستان، اسلام است. اما غیبت زنان در تفاسیر قرآنی باعث شده است که دسترسی زنان به حقوق‌شان آسان نباشد. دولت، جامعه مدنی، گروه‌های سیاسی، جریان‌های سنتگرا و طالبان، هر یک تعریف متفاوت و گاه متضادی از حقوق، آزادی‌ها و وظایف و «واجبات» زنان دارد.

اگر چه قانون اساسی پساطالبان حقوق زنان را برابر با مردان دانسته است (امری که در آن جامعه بی‌پیشینه است)، اما نادیده انگاشتن آن معتبرترین سند حقوقی، به تخطی‌های فراوان حقوق بشری در پیوند با زنان دامن زده است. در این میان، گروه‌های فعال زنان برای ارایه تعریف درست از مواد قانون اساسی و حقوق اسلامی زنان قد علم کرده‌اند. شهلا فرید، از جمله کنشگرانی است که در این ۲۰ سال وقت زیادی را در دادخواهی برای پذیرش نگاه نوین به حقوق زن سپری کرده است. 

شهلا فرید ۶۰ سال پیش در استان شمالی فاریاب به دنیا آمد. در سال‌های تولد او کمتر خانواده‌ای حاضر می‌شد اجازه مدرسه رفتن به دخترش بدهد. اما در خانواده روشنفکر شهلا، حق دختر و پسر برابر بود. او تحصیلات ابتدایی خود را در فاریاب به پایان رساند و با تغییر شغل دولتی پدرش به استان همجوار، جوزجان، کوچید و از دبیرستان خدیجه جوزجانی با نمرات بالا دیپلم گرفت. 

برای شهلا در کلاس دهم اتفاقی افتاد که مسیر حرکت آینده‌اش را روشن کرد. معلم علوم دینی او به حقوق و وظایف زن در اسلام می‌پرداخت. در جریان درس، او زن را «سیاه‌سر» خطاب کرد. برای شهلا که در خانواده‌ای باسواد و روشنفکر بزرگ شده بود، این صفت اهانت‌آمیز بود. او جرات کرد از استاد علوم دینی بپرسد که توضیح دهد در کجای اسلام، زن «سیاه‌سر» خطاب شده است. «سیاه‌سر»، «دست‌و‌پا شکسته»، «بی‌چاره» و ... (مانند صفت‌های تحقیرآمیز مشابهی چون «لچک‌ به‌سر» و «ضعیفه» در ایران)، از صفت‌هایی است که از قدیم برای تحقیر زنان در افغانستان به کار رفته است. 

آموزگار مدرسه به جای توسل به آیت و حدیث برای توضیح مطلب، تصمیم گرفت شهلا را از کلاس درس بیرون کند. بعد هم او را ۷ روز اخراج موقت کرد. شهلا در این وقت هرچه لای آیات و احادیث گشت، کلمه «سیاه‌سر» را نیافت. او تصمیم گرفت درباره حقوق زنان در اسلام بیشتر کار کند. 

خانم فرید بعد از پایان ۱۲ سال تحصیل، در آزمون کنکور بالاترین نمره را گرفت و به دانشکده حقوق و علوم سیاسی راه یافت. رویای او دیگر به واقعیت پیوسته بود. دانشجوی سال سوم بود که ازدواج کرد و یک سال بعد مادر شد و می‌خواست استاد دانشگاه شود که هرج مرج در اوضاع سیاسی حاکم، مانع شد و او را از شهری به شهر دیگر آواره کرد تا سرانجام سر از کابل برآورد. 

خانم فرید ۱۷ سال در دبیرستان‌های مختلف کابل تدریس کرد و همزمان، به تلاش در زمینه حقوق زنان پرداخت. بالاخره به دانشگاه «امهات المؤمنین» راه یافت و سپس راهش را به دانشگاه کابل باز کرد. او اکنون استاد رشته حقوق و علوم سیاسی در دانشگاه کابل است. 

خانم فرید عضو شبکه زنان افغانستان نیز هست که در سراسر کشور فعالیت دارد. او در این سال‌ها در خط مقدم تامین حقوق برابر زنان و مردان در کشورش قرار داشته است. او با تکیه به منابع دینی کوشیده است استدلال گروه‌های سنت‌گرا که جایگاه زن را در پشت حصارهای خانواده تعریف کرده‌اند، به چالش بکشد. تفاوت خانم فرید با بسیاری از فعالان حقوق زن غرب دیده، در این است که او با شریعت، ادبیات و منطق اسلامگراها بیشتر آشنایی دارد.

شهلا فرید پیش از این هم به دولت افغانستان برای تامین حقوق برابر زن کمک کرده است. وقتی حکومت افغانستان می‌کوشید تا برای تنظیم امور خانواده، با کمک حقوق‌دانان «قانون خانواده» را با درنظرداشت پیشرفت‌های فن‌آوری، با محتوا و مقرراتی تازه تدوین کند، شبکه زنان افغانستان و خانم فرید در این عرصه پیشگام شدند. او از طریق شبکه‌های اجتماعی و ایمیل، شانه به شانه با استادان دانشگاه‌های افغانستان، نمایندگان ادارات دولتی، جامعه مدنی و علمای دینی، روی طرح قانونی بحث کرد که براساس آن، شرایط و نحوه ثبت ازدواج، مهریه، حقوق زن، شوهر و فرزندان، حفظ نظم خانواده، نکاح و طلاق، تنظیم می‌شد.  

او در هشتم ماه مارس به مناسبت روز جهانی زن، درباره جایگاه زن در دین اسلام به تلویزیون طلوع گفت:‌ «در دین زیبای ما هیچگاه زن را به نام سیاه‌‌سر یاد نشده است. به زن جایگاه قایل شده است، حقوق قایل شده است. ولی در مقابل جایگاه و حقوق، یک سلسله وظایفی هم برای زن قایل شده است. پس جوامعی موفق هستند که هم برای به دست آوردن حق کوشش کرده‌اند، و هم وضایف و واجبات خود را فراموش نکرده‌اند. پس حق زن بیشتر از واجبات و وظایفش در اسلام است. ما باید بیشتر به تحلیل متون دینی خود بپردازیم به گونه‌ای که خود زنان در آن نقش داشته باشند.» 

خانم فرید کتاب‌های متعددی درباره «حقوق انسانی زنان»، «حقوق سیاسی زنان»، «جنسیت و حقوق»، «خشونت علیه زنان و فمینیسم» نوشته است. 

عضویت شهلا فرید در میان گروه مذاکره کنندگان (با نمایندگان طالبان) فرصت مهمی فراهم خواهد کرد تا با حربه «دانش حقوقی و شرعی» و ادبیات تاثیرگذار، از دستاوردهای زنان دفاع شود. او با آشنایی از تفاسیر اسلامی حقوق زنان، می‌تواند در برابر استدلال مولوی‌های طالبان کم نیاورد و فضای مذاکره را طوری جهت دهد که حداقل پیشرفت زنان افغان به عنوان پدیده‌های وارداتی غربی پنداشته نشده و مورد معامله قرار نگیرد.