از زمانی که مردم ایران تصمیم گرفتهاند پاسخ سرکوب را با سکوت و رقص بدهند، مبارزه مدنی و اجتماعی آنها نیز تغییر شکل داده است. از نحوه برخورد با حجاب اجباری گرفته تا اعتراض حکومت به رقص و پایکوبی.
ششم دی ماه ۹۶ اعتراض آرام و بی هیاهو ولی خلاقانه ویدا موحد به حجاب اجباری او را نماد اعتراض به حجاب اجباری کرد و جنبشی با نام «دختران خیابان انقلاب» را بر سر زبانها انداخت. ویدا چند روز پس از آن بازداشت شد ولی بعد از مدت کوتاهی آزاد شد. او اولین زنی است که در اعتراض به قانون حجاب اجباری در ایران کشف حجاب کرده و بازداشت شده است.
اعتراض نمادین و آرام او با بردن روسری سفید بر سر چوب و ایستادن بر سکویی در تقاطع خیابان وصال و انقلاب شروع حرکت جدید اعتراض بدون خشونت به حجاب اجباری شد. این اعتراض آرام، بعد از ویدا زنان و دختران دیگری و به حمایت از آنها مردان با پارچههای سفید بر سرچوب را روی سکوهای خیابان اتقلاب برد.
اعتراض روی سکوی آزادی
ششم اسفندماه ۱۳۹۶ عباس جعفری دولتآبادی، دادستان تهران، از صدور حکم دو سال حبس برای یکی از زنانی خبر داد که در اعتراض به حجاب اجباری، در خیابان انقلاب تهران روسریاش را از سر برداشته بود. این اولین حکمی بود که مقامهای قضایی ایران صدور آن را برای زنانی که در اعتراض به حجاب اجباری روسری خود را در مکانهای عمومی برمیدارند، در نظر گرفتند.
جعفری دولتآبادی در آن زمان بدون اعلام نام این فرد گفت که این زن «به اتهام تشویق مردم به فساد از طریق کشف حجاب در مرئی و منظرعام و تظاهر به عمل حرام و ظاهر شدن در اماکن عمومی بدون حجاب شرعی به ۲۴ ماه حبس تعزیری محکوم شده است». ویدا موحد همان زن بود که بار دیگر در روز ۷ آبان ۹۷ ، با تعدادی بادکنک رنگی بالای گنبد فیروزهای میدان انقلاب رفت که منجر به بازداشت و زندانی شدن مجدد او شد. پس از آن حکم دوسال حبس او از سوی دادستان تهران صادر شد و روز ۵ خرداد ۹۸ ویدا موحد آزاد شد.
پیام درفشان وکیل دادگستری با اعلام این خبردر صفحه اینستاگرام خود نوشت: «ویدا موحد آزاد شد. مورخ یکشنبه ۵ خرداد مقارن ساعت ۲۰ مسئولین زندان اقدام به آزادی خانم ویدا موحد کردند».
او با «سپاس از حسن توجه مسئولین و عنایت به وضعیت خانم ویدا موحد و فرزند خردسال ایشان» توضیح داد که «بدون نیاز به هرگونه دستورات تکمیلی و بدون نیاز به اینکه آزادی ایشان بخواهد مشروط گردد، نسبت به تقلیل مجازات موافقت به عمل آمده و همچنین با اعطای مرخصی الباقی مدت حبس نیز مورد بخشش قرار گرفته است».
پیام درفشان همچنین نوشت که وضعیت جسمی و روحی خانم موحد خوب است و توانسته به دختر خردسالش ملحق شود.
این در حالی است که ویدا موحد دو ماه پیش به یک سال حبس تعزیری محکوم شده بود.
پیام درفشان روز ۲۵ فروردین گفته بود که شعبه ۱۰۹۱ مجتمع قضایی ارشاد خانم موحد را به اتهام تشویق مردم به فساد و فحشا از طریق کشف حجاب به یک سال حبس تعزیری محکوم کرده است.
به این حال آقای درفشان خبر داده بود که موکلش مشمول عفو آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی به مناسب عید مبعث و آزادی مشروط قرار گرفته است.
به دنبال ویدا موحد زنان دیگری هم روی همان سکو رفتند و روسری برداشتند و جنبش «دختران خیابان انقلاب» را شکل دادند. در برخی شهرهای ایران منجمله یزد و رشت هم زنان دنباله رو دختران خیابان انقلاب شدند.
اعتراض مسالمت آمیز و به دور از خشونت دختران انقلاب بیشتر به دلیل برهم زدن چهره عادی و روزمره زندگی مردم خیابان مورد توجه قرار گرفت. نهادهای نظارتی هم به دنبال برهم زدن چرخه تکوین این اعتراضها روی سکوها را با قراردادن سطوح شیبدار مسدود کردند تا مانع بالارفتن مردم روی سکوها شوند. برخی به این سکوها نام سکوی آزادی دادند.
مواردی به خشونت از سوی نیروی انتظامی کشیده شد و زنان را با خشونت پایین کشیدند. چند نفری دستگیر شدند ولی اعتراض بدون خشونت زنان متوقف نشد. اعتراض مسالمت آمیز مردم در ایران نسبت به سیاستهای حکومت جمهوری اسلامی به همین رویه ادامه پیدا کرد و مردم در شادیهای خود نیز این اعتراضها را به مراکز عمومی کشیدند.
پدیده جنتلمن و مهاباد، برقص تا برقصیم
در اردیبهشت ویدیویی از رقص دانش آموزان یک مدرسه ابتدایی در تهران منتشر شد که با پخش موسیقی یک خواننده ساکن لس آنجلس جشنِ روز معلم برپا کرده بودند.
انتشار این ویدیو واکنش مقامهای جمهوری اسلامی را برانگیخت از جمله علی مطهری، نایب رئیس مجلس، که ضمن انتقاد شدید از وزیر آموزش و پرورش خواستار اخراج مدیران این مدارس شد.
به دنبال آن محمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش، روز ۱۷ اردیبهشت گفت که سه «متخصص»، اداره حراست و بازرسی این وزارتخانه را مأمور کرده تا «ریشه تولید کلیپهای اخیر درباره مدارس را بررسی و مشخص کنند».
وی اعلام کرد که حراست و بازرسی وزارت آموزش و پرورش نیز این موضوع را پیگیری خواهند کرد.
وزیر آموزش و پرورش ایران افزود: «امیدوارم پلیس فتا هم در این موضوع به ما کمک کند زیرا این کلیپها بی نام و نشان هستند و تصاویر پخش شده، مدرسه و معلم را تلقین میکند».
آقای بطحایی همچنین گفت که این کلیپها «اعتماد عمومی و باور مردم متدین را نگران میکند».
بلافاصله با اعلام موضع نماینده مجلس و وزیر آموزش و پرورش مدارس بیشتری در ایران با انتشار کلیپهایی از رقص و شادی دانش آموزان با آهنگ معروف شده «جنتلمن» ساسی مانکن، اعتراض خود را به واکنشهای مذکور نشان دادند. چندی بعد از آن ویدیوی رقص معلمان و شاگردان دبیرستانی در مهاباد خبرساز شد.
با پخش شدن این کلیپ و اعتراض برخی افراد، اداره آموزش و پرورش استان در اطلاعیەای نوشت: «متأسفانه در اردیبهشتماه و قبل از ماه مبارک رمضان، مسئولین یکی از مدارس غیردولتی شهرستان مهاباد بدون توجه به شعائر و ارزشهای اسلامی، جشنی را برپا کرده بودند که بهمحض اطلاع در زمان یادشده، اداره آموزش و پرورش شهرستان مذکور با هماهنگی این اداره کل ضمن شناسایی افراد خاطی، برخورد قانونی را متناسب با وضعیت خدمتی هر یک از نیروهای شاغل در واحد آموزشی انجام داده است. همچنین تصمیمگیری در خصوص موضوع ادامه فعالیت واحد آموزشی موصوف، به جهت تقارن با امتحانات خردادماه و رعایت مصالح آموزشی دانش آموزان، به بعد از اتمام امتحانات موکول شده است. آموزش و پرورش به عنوان نهاد تعلیم و تربیت، با مبنا قرار دادن ارزشها و اعتقادات اسلامی، وظیفه خود میداند با جدیت موضوع را پیگیری کرده و با مسببان این رخداد برابر مقررات برخورد قانونی انجام دهد».
در سالهای گذشته نیز فیلمهایی از شادی و رقص کودکان در مدارس با آهنگهای پاپ منتشر شده است که همگی خبرساز بوده ولی نحوه برخورد مردم با آنها همچون موارد اخیر نبوده است.
مبارزه شادی طلبانه
پیش از این هم مردم با بهانههای مختلف از جمله برد تیمهای فوتبال و قهرمانیهای ورزشی یا پیروزی در انتخابات به رقص و شادی به خیابانهای شهرهای ایران ریخته و شعارهای ضدحکومتی و اعتراضی نیز سردادهاند. برخورد قهری دولت جمهوری اسلامی طی سالهای اخیر موجب تغییر روش مردم در نوع اعتراضهای مدنی و اجتماعیشان شده است. مبارزه به حجاب اجباری را با سکوت و بالا رفتن روی سکوهای خیابان و روسری بر سر چوب زدن پیش بردهاند و اعتراض به رقص و پایکوبی را با بیشتر رقصیدن و پخش تصاویر آن در فضاهای مجازی اعلام کردهاند. گویی مردم این بار قصد دارند با مبارزه شادی طلبانه اعتراض خود را به حکومت نشان داده و مقابل آن بایستند.