حوا علم نورستانی، رئیس کمیسیون مستقل انتخابات روز پنجشنبه اعلام کرد که پس از «رایزنی با طرف‌های حاضر» اعضای کمیسیون به این نتیجه رسیده‌اند که برگزاری همزمان انتخابات ریاست جمهوری، شورای‌های ولایتی، انتخابات شورای شهرستان‌ها و انتخابات پارلمانی حوزه غزنی به دلایل «مالی و تکنیکی» ممکن نیست و قرار است فقط انتخابات ریاست جمهوری در مهر ماه امسال برگزار شود. رایزنی‌های کمیسیون مستقل انتخابات با دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد و کشورهای حمایت کننده مالی از هفته‌های پیش آغاز شده بود.
برگزار نشدن سایر انتخابات پیش‌بینی شده در قانون اساسی بدون تردید می‌تواند یک معضل حقوقی برای مسأله نظارت دموکراتیک از کارکرد قوه اجرایی یا حکومت باشد. اما اهمیت و حساسیت انتخابات ریاست جمهوری آینده ایجاب می‌کند که نهادهای انتخاباتی واقع‌بینانه‌تر و با در نظرگرفتن ظرفیت حرفه‌ای و مسلکی‌شان با اصل برگزاری انتخابات برخورد کنند. تعویق سایر انتخابات و تمرکز بر برگزاری شفاف، آزاد و عادلانه انتخابات ریاست جمهوری و مدیریت مسؤولانه مناقشه‌های احتمالی بر سر نتایج انتخابات، دست‌کم در شرایط کنونی یک اقدام کاربردی و به جاست.
افغانستان و دموکراسی جوان و شکننده این کشور نمی‌تواند از یک بحران انتخاباتی دیگر سالم بدر بیاید. کمیسیون‌های انتخاباتی مسؤولیت خطیری دارند. تجربه دو انتخابات پیشین ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۸ و ۱۳۹۳، تجربه ناکامی بوده است. در هر دو انتخابات دخالت حکومت و وابستگی سیاسی و قومی مسؤولان کمیسیون‌ها کشور را تا لبه فروپاشی نظام سیاسی و جنگ‌داخلی پیش برد. در هر دو انتخابات از آرای واقعی مردم آن‌گونه که انتظار می‌رفت حراست نشد. متأسفانه به جای این که نتایج انتخابات از صندوق آرای مردم بیرون بیاید، در جلسات پشت درهای بسته و در سفارتخانه‌ها نهایی و اعلام شد. تکرار چنان تجربه تلخ و شرم‌آوری متأسفانه بی‌حرمتی چند باره به اراده و جسارت دموکراتیک شهروندان افغانستان خواهد بود.
حالا که حجم کاری کمیسیون‌های انتخاباتی کم شده، فرصتی فراهم است که در چهار ماه مانده به برگزاری انتخابات برای برگرداندن اعتماد شهروندان به نهادها و روند‌های انتخاباتی کار جدی و مؤثری صورت بگیرد. بدبختانه با توجه به میراث گذشته، تصور جمعی این است که اعضای کمیسیون‌های انتخاباتی، به نحوی وامدار رئیس جمهور هستند و احتمالاً در انتخابات نظر مساعدی به او خواهند داشت. چنین نگرشی همین حالا نگرانی‌هایی را در میان سایر نامزدان ریاست جمهوری ایجاد کرده است. مهم‌ترین کار کمیسیون‌ها این است که با یاری و همکاری شرکای ملی و بین‌المللی گفتمان اعتماد سازی و برگزاری انتخابات شفاف و عادلانه را راه بیندازند و گام به گام از آمادگی‌ها و پیشرفت‌ها در روند انتخابات شهروندان و رأی‌دهندگان را آگاه کنند.
افغانستان در شرایط سیاسی فوق العاده شکننده‌ای قرار دارد. گروهی مانند طالبان و همفکران سیاسی آنها در تلاش‌اند که جریان اصلی سیاست به مسیر غیر دموکراتیک و سنتی منحرف شود. استدال آنها این است که افغانستان ظرفیت دموکراتیک شدن را ندارد و تنها با ساز و کارهای غیر مدنی و احتمالا اسلامیستی از نوع طالبان، می‌توان نظم را به این کشور برگرداند. آن‌گونه که مشارکت میلیونی مردم در روند‌های انتخابات نشان داده است، چنین استدال و منطقی بی‌پایه است. اما باید به خاطر داشت که ناکامی در برگزاری یک انتخابات شفاف و عادلانه، برای گزینش رئیس جمهوری منتخب در مهر ماه امسال، آب در آسیاب دشمن خواهد ریخت و میخ آخر را به تابوت دموکراسی نوپای افغانستان خواهد زد.
اعضای کمیسیون‌های انتخاباتی باید بدانند که ناامید کردن مردم پس از این همه فرصت و حمایت بی‌مسؤولیتی سنگینی است.
