دیروز، دوشنبه ۲۷ آوریل ۲۰۲۰، فرماندار ایالت نیویورک، با اختیاراتی که قوانین انتخاباتی ایالات مختلف در اختیار وی قرار داده است، برگزاری انتخابات مقدماتی ریاست جمهوری (برای تعیین نامزد انتخاباتی حزب دموکرات) در نیویورک را که قرار بود در تاریخ ۲۳ ژوئن انجام گیرد، لغو کرد. دلیل لغو انتخابات مقدماتی (تعیین نامزد حزب دموکرات) برای اولین بار در تاریخ آمریکا، ابتدا شیوع ویروس کرونا با بالاترین مبتلایان و قربانیان در نیویورک، و سپس احتمال بیحاصلی این انتخابات بود؛ زیرا تنها فرد و نامزد احتمالی حزب دموکرات، جو بایدن، معاون باراک اوباما رئیس جمهوری سابق آمریکا بود و برنی سندرز، رقیب سابق وی، پس از شکست اخیر در انتخابات چند ایالات، رسما از میدان مبارزات خارج شد و از جو بایدن حمایت کرد.
قوانین انتخابات ایالتی اختیارات گستردهای را به فرمانداران خود تفویض میکنند و به همین دلیل، انتخابات مقدماتی تعیین نامزد حرب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری، در ایالتهای کالرادو، هاوایی، اورگان و واشنگتن از طریق پست انجام میگیرد و در بیش از نیمی از ایالات آمریکا حتی برای افراد غایب در ایالت خود، رای غیر حضوری آنها پذیرفته میشود، و یا در برخی موارد تاریخ چنین انتخاباتی تغییر نیز مییابد.
آیا چنین قانونی در انتخابات ریاست جمهوری سراسری آمریکا نیز موجود است؟ آیا رئیس جمهوری آمریکا (نوعی فرماندار ایالتهای آمریکا) نیز میتواند نظیر فرمانداران ایالات مختلف عمل کند و تاریخ انتخابات را تغییر دهد و یا انتخابات را لغو کند؟ بهراستی، اگر به دلایل گوناگون، نظیر بیماری کوید۱۹ یا زلزله و حتی جنگ یا حمله نظامی به آمریکا، رئیس جمهوری میتواند تاریخ انتخابات ریاست جمهوری در ماه نوامبر را تغییر دهد یا آن را لغو کند و خود بعد از ساعت ۱۲ روز ۲۰ ماه ژانویه سال بعد، همچنان رئیس جمهوری آمریکا باقی بماند؟ پاسخ این سوال نیز به اندازه خود آن پیچیده است.
از سوی دیگر، جو بایدن نیز با توجه به شخصیت غیرقابل پیشبینی دونالد ترامپ، اعلام کرده است که ترامپ ممکن است یا در انتخابات ماه نوامبر اغتشاش به وجود آورد و یا آن را لغو کند. احتمال شکلگیری این فرضیه، نوعی نگرانی در افراد ایجاد کرده است.
متمم ۲۰ قانون اساسی آمریکا در بیست و هشتمین کنگره آمریکا در سال ۱۸۴۵، روز انتخابات ریاست جمهوری و معاون وی را با در نظر گرفتن موقعیت اجتماعی و کشاورزی آن دوران، روز سه شنبه بعد از اولین دوشنبه ماه نوامبر تعیین کرد. انتخابات ریاست جمهوری امسال نیز قرار است روز سه شنبه سوم نوامبر انجام گیرد؛ به شرط آن که دونالد ترامپ با ایجاد اغتشاش سعی نکند آن را تغییر دهد.
تنها کنگره آمریکا است که میتواند تاریخ انتخابات را تغییر دهد. هیچ رئیس جمهوری اختیار و قدرت تغییر تاریخ یا لغو انتخابات آمریکا را نداشته است و ندارد. انتخابات ریاست جمهوری از سال ۱۸۴۵ تا کنون در هر شرایطی، نظیر جنگهای داخلی آمریکا یا جنگ جهانی دوم، هر چهار سال یک بار در روز سهشنبه بعد از اولین دوشنبه ماه نوامبر، برگزار شده است. گرچه قوانین انتخاباتی ایالات مختلف با یکدیگر متفاوت هستند و هر یک در روزهای مختلفی انتخاباتهای ایالتی خود را برگزار میکنند و حتی اختیار تغییر موعد آن را دارند، اما تغییر تاریخ انتخاباتهای سراسری فدرال (ریاست جمهوری، مجلس نمایندگان و سنا) تنها با اکثریت مجلس نمایندگان و سنا و با امضای رئیس جمهوری، و در صورت عدم اعتراض دادگاهی، انجامپذیر است. در شرایط موجود، چنین امری ناممکن است، زیرا اکثریت نمایندگان مجلس آمریکا را دموکراتها تشکیل میدهند؛ یعنی همان چمعی که پرونده اتهام سوءاستفاده از مقام و استیضاح رئیس جمهوری را تنظیم کردند و آن را برای محاکمه دونالد ترامپ، به سنای آمریکا ارسال کردند.
از طرف دیگر، حتی اگر تعضتی مجلس نمایندگان نیز مایل به چنین اقدامی باشند، تنها در تاریخ ۶ ژانویه قادر به اتخاذ تصمیم در آن زمینه هستند. اما اگر انتخابات سراسری در سوم نوامبر انجام نگیرد، دوره دو ساله نمایندگان مجلس در سوم ژانویه به اتمام میرسد و تعداد رای لازم برای این کار نیز به دست نخواهد آمد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ممکن است ترامپ با استناد به وضعیت اضطراری کشور (شیوع ویروس کرونا و سلامتی رایدهندگان) سعی کند این تاریخ را تغییر دهد. در چنین حالتی نیز، ممکن است ایالات مختلف مخالفت کنند و انتخاباتهای خود را در همان روز انجام دهند، زیرا روش و نحوه انتخابات ایالتی در حوزه قضایی دولت فدرال نیست. در چنین روندی، اگر انتخاباتهای برگزار شده در ایالات، منجر به کسب حد اقل ۲۷۰ رای منطقهای برای انتخاب رئیس جمهوری شود، آنگاه رئیس جمهوری و معاون جدید وی معرفی میشوند. اما در ترکیب فعلی سیاسی ایالات مختلف، کسب ۲۷۰ رای منطقهای ریاست جمهوری ناممکن مینماید، زیرا تعداد مقامات حقوقی جمهوریخواه ایالات (دبیران یا سکرتریها، نه فرمانداران)، که نتیجه انتخابات را باید تایید کنند، بیش از دبیران دموکرات است.
برخی مقامات ایالتی و دولت فدرال پیشنهاد کردهاند که در صورت ادامه خطر ویروس کرونا، از طریق پست رای داده شود. دونالد ترامپ نه تنها با این روش مخالفت کرده است (زیرا تعداد رایهای پستی دموکراتها همیشه بیشتر از تعداد رایهای جمهوریخواهان بوده است)، بلکه با انتقاد از سیستم کاری اداره پست آمریکا از آنها خواسته است که قیمت خدمات پستی خود را افزایش دهند، و همچنین تهدید کرده است کمک دولتی ۱۳ میلیارد دلاری آن را وتو و لغو خواهد کرد. اما با وام ۱۰ میلیارد دلاری موافقت کرده است. با چنین روشی، او میتواند در روند نامه (رای) رسانی در پست آمریکا در ماه نوامبر، اختلالاتی ایجاد کند. اداره پست آمریکا که در سال ۱۷۷۵ تاسیس شد، با ۶۳۰ هزار کارمند، سالانه ۴۸٪ نامهها و بستههای پستی را به ۱۶۰ میلیون خانواده تحویل میدهد.
اگر انتخابات ماه نوامبر مختل و یا به هر دلیلی لغو شود، دوره رسمی ریاست جمهوری دونالد ترامپ در ساعت ۱۲ روز چهارشنبه ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ به اتمام میرسد و وی دیگر نمیتواند در جایگاه رئیس جمهوری آمریکا باقی بماند. در غیاب رئیس جمهوری، معاون او، مایک پنس، قانونا جانشین وی میشود. اما از آنجایی که دوران رسمی معاونت وی نیز همزمان با رئیس جمهوری به پایان میرسد، قانون اساسی آمریکا، سخنگوی مجلس نمایندگان، ننسی پلوسی، را برای تصاحب آن جایگاه تعیین کرده است. اما دوران نمایندگی وی نیز در آخر دسامبر امسال به اتمام میرسد و اگر انتخابات سراسری نوامبر انجام نگیرد و مجددا به عضویت در مجلس نمایندگان انتخاب نشود و یا دیگر سخنگوی مجلس نمایندگان نباشد، او نیز نمیتواند جانشین دونالد ترامپ شود. در آن صورت، رئیس موقت سنا، پاتریک لی هیی، سناتور دموکرات ۸۰ ساله از ایا لت ورمانت، که ۴۵ سال پیش به عضویت در کنگره آمریکا انتخاب شد، رئیس جمهوری آمریکا خواهد شد.
تا قبل از بهار امسال، اقتصاد پرقدرت آمریکا و آمار ۴٪ بیکاری، شانس انتخاب مجدد ترامپ برای دوره دوم ریاست جمهوری آمریکا را تضمین میکرد. اما با هجوم و حضور طولانیمدت ویروس کرونا، رکود ناگهانی اقتصاد آمریکا، بسته شدن مراکز اداری و تجاری و بیکاری نزدیک به ۲۸ میلیون نفر، از محبوبیت او کاسته شده است و شانس پیروزی او را در انتخابات سوم نوامبر امسال بسیار ضعیف کرده است. آیا با فرسایش اعتماد، صداقت، احترام، مدنیت و معرفت در چهار سال گذشته، ترامپ دچار اضطراب انتخاباتی شده است؟ آیا ممکن است ترامپ به هر بهانهای تاریخ انتخابات ریاست جمهوری نوامبر را تغییر دهد؟ و دست آخر، آیا ترامپ میتواند انتخابات ریاست جمهوری نوامبر را لغو کند؟ باید منتظر ادامه این نمایش سیاسی احتمالی بمانیم؛ نمایشی که شاید فقط ترامپ داستاننویسی و کارگردانی کرده باشد و تنها او از اتفاقات، هیجانات، نگرانیها، بازیگران و نتیجه آن با خبر باشد.