ایران، اروپا و روسیه به تصمیم آمریکا برای لغو معافیت از تحریم‌های هسته‌ای واکنشی ملایم‌ نشان دادند. رویکردی که می‌تواند ناشی از پذیرش پایان برجام باشد.

تهران که بارها تهدید کرده بود نقض برجام را تحمل نمی‌کند، اکنون در برابر از دست رفتن امکان همکاری هسته‌ای صلح‌آمیز با شرکت‌های خارجی، به موضع‌گیری پراکنده نمایندگی دایم خود در سازمان ملل و سخنگوی سازمان انرژی اتمی بسنده کرده است. بهروز کمالوندی می‌گوید، برنامه‌های هسته‌ای ایران با لغو معافیت از تحریم‌ها و عدم حضور شرکت‌های خارجی آسیب نمی‌بیند. کمالوندی  تصمیم آمریکا را «سر و صدای رسانه‌ای» توصیف کرد.

سازمان انرژ‌ی اتمی در رشته توییتی با اشاره به تصمیم آمریکا نوشت: «اقداماتی از این دست خللی در عزم و اراده جوانان برومند این مرز و بوم در پیشبرد اهداف نظام مقدس اسلامی ایجاد نخواهد کرد. خبرهای خوشی از صنعت هسته‌ای در راه است…». قرار بود در بیستم فروردین‌ماه، روز انرژی هسته‌ای از نسل جدیدی از سانتریفیوژها در نطنز رونمایی شود که به دلیل شیوع کووید-۱۹ در ایران، به تاخیر افتاد. رونمایی از این سانتریفیوژها می‌تواند بخشی از «خبر خوش صنعت هسته‌ای» باشد که در راه است. 

علی اصغر زارعان دستیار ویژه رییس سازمان انرژی اتمی نیز آذرماه گذشته گفته بود  که ۵۰ دستاورد جدید سازمان انرژی اتمی ممیزی شده و فروردین ماه سال آینده (فروردین ۹۹) همزمان با روز ملی فناوری هسته ای رونمایی می شود.

از مجموع پیام توییتری که مجید تخت روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل منتشر کرده و در آن تصمیم آمریکا را نقض قطعنامه ۲۲۳۱ خوانده تا اظهارات کمالوندی، به نظر می‌رسد که ایران قصد ندارد در برابر به گفته روانچی «ضربه آخر به برجام»، تهدید‌های خود را عملی کند. به ویژه که روانچی بار دیگر تاکید کرده که آمریکا عضو برجام نیست. به این معنی که احتمالا دلیلی وجود ندارد، تهران در برابر لغو معافیت‌ها، آماده باشد هزینه سنگین خروج از ان‌پی‌تی یا انجام غنی‌سازی ۲۰ درصدی را پرداخت کند. 

مقامات جمهوری اسلامی‌ پیش‌تر تهدید کرده بودند که در صورتی که طرف‌های باقی مانده در برجام (بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه و چین) به تعهدات خود عمل نکنند، غنی‌سازی ۲۰ درصدی را از سر خواهند گرفت یا از پیمان منع اشاعه هسته‌ای و پروتکل الحاقی خارج می‌شوند.

این درحالی است که لغو معافیت از تحریم‌های هسته‌ای به این معنی است شرکت‌های اروپایی، چینی و در مراحل بعدی روسی دیگر قادر به ادامه فعالیت در برنامه‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران نخواهد بود. این برنامه‌ها تغییر کاربری راکتور اراک، تامین سوخت هسته‌ای و انتقال ضایعات سوخت راکتورها به خارج از کشور را شامل می‌شود.

همزمان با موضع‌گیری ملایم تهران، جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز ضمن تاکید بر پایبندی به برجام رویکرد مشابهی را دنبال کرد. رویترز به نقل از بورل نوشت: «پایان دادن به معافیت از تحریم‌های هسته ای ایران، نظارت و حصول اطمینان از ماهیت صلح‌آمیز فعالیت‌های هسته ای ایران را دشوارتر می‌کند.»

وزارت امور خارجه آمریکا سال گذشته در توجیه تمدید معافیت از تحریم‌های هسته‌ای باوجود خروج آمریکا از برجام گفته بود که این معافیت‌ها مانع از آن می‌شود که «راکتور اراک به کارخانه تولید پلوتونیوم» تبدیل شود.

اما به نظر می‌رسد آمریکا قصد دارد با از بین بردن آخرین روزنه‌های تنفس برنامه جامع اقدام مشترک و پیگیری استراتژی فشار حداکثری، زمینه را برای دستیابی به توافقی جدید فراهم کند.

برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران همزمان با اعلام لغو معافیت از تحریم‌های هسته‌ای گفت :«رهبران ایران باید بین مذاکره و مدیریت فروپاشی اقتصادی، یکی را انتخاب کنند.»

میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی نیز مانند روانچی در توییتر به تصمیم آمریکا واکنش نشان داد. او این تصمیم را نقض منشور سازمان ملل و قطعنامه ۲۲۳۱ خواهند و آمریکا را به تضعیف نظام منع اشاعه تسلیحاتی متهم کرد.