سفر رسمی شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین، به مسکو و دیدار با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، درست یک روز پیش از آغاز ۲۳امین نشست انجمن بین‌المللی اقتصادی سن پترزبورگ، که نمایندگان ۱۴۰ کشور جهان در آن حضور داشتند، پایان یافت. عمده‌ترین موضوع مورد بحث در آن ملاقات، چالش تنش‌های تجاری با ایالات متحده و راه‌های پیش‌گیری این بحران در پرتو همکاری‌های دوجانبه میان چین و روسیه بود.
با توجه به اهمیت گسترده نشست سران چین و روسیه، ایندیپندنت عربی به‌منظور دستیابی به محتوای جلسات پشت پرده رهبران دو کشور بزرگ، با يلينا سوبونينا، مشاور مؤسسه مطالعات استراتژیک روسیه، گفت‌و‌گو کرد. یلینا سوبونینا در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران گفت: «هدف از دیدار دو رئیس جمهوری، تلاش برای ایجاد یک جبهه مخالف با آمریکا نیست و روسیه هرگز نمی‌خواهد وارد جنگ تجاری شود، یا در تنش‌های تجاری کنونی میان پکن و واشنگتن مداخله کند. اما تردیدی نیست که روسیه و چین دیدگاه‌های مشترکی در مورد تنش‌های تجاری ایالات متحده با کشورهای مختلف جهان دارند».
یلینا سوبونینا اظهار داشت که دیدار رئیس جمهوری چین از مسکو، در حاشیه مشارکت چین در انجمن بین‌المللی اقتصادی سن پترزبورگ، صورت گرفته است. در آن نشست اقتصادی که ریاست آن را رئیس جمهوری روسیه بر عهده داشت، مسائل اقتصادی و بازرگانی و چالش‌های فراروی اقتصاد جهانی، از سوی رهبران و مقامات بلند پایه کشورهای مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
وی افزود: «علی‌رغم فشارها و تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده، چین و روسیه برای همکاری‌های مشترک در کلیه عرصه‌های اقتصادی و تجاری، آمادگی کامل دارند».
بنا به گفته‌های این تحلیل‌گر روسی، حضور معاون رئیس شرکت هوآوی چین در این مجمع اقتصادی از اهمیت خاصی برخوردار بود، زیرا حضور این شرکت، که در حال حاضر تحت تحریم‌های ایالات متحده قراردارد، نمایانگر تمایل مسکو به همکاری با آن شرکت است. به نظر می‌رسد که روسیه با رد منطق تحریم‌ها، تلاش دارد با سایر شرکت‌هایی نیز که در معرض چالش قرار گرفته‌اند، از جمله شرکت نوکیا، همکاری کند.
همکاری‌های جدید
در حالی که مقامات روسیه و شرکت‌های روسی به دلیل الحاق شبه‌جزیره کریمه به قلمرو روسیه، تحت فشارهای ایالات متحده و اروپا قرار دارند، چین در تلاش برای گسترش همکاری با روسیه است، تا چالش‌های ناشی از تنش‌های تجاری با ایالات متحده را جبران کند. درهمین حال، روسیه نیز به‌منظور افزایش صادرات نفت و گاز به چین، سعی دارد روابط خود را با پکن توسعه دهد. در سال ۲۰۱۸ حجم تجارت میان دو کشور روسیه و چین با افزایش ۲۴.۵ درصدی به ۲۰۱ میلیارد دلار رسید و روسیه را به بزرگترین تأمین‌کننده انرژی در چین تبدیل کرد.
روابط تجاری میان روسیه و چین به گونه چشمگیری در حال افزایش است. دولت چین به‌منظور توسعه تجارت با روسیه، برای ساخت بخشی از پل دریای آمور که استان «هِیلونگ‌جیانگ» چین را با شهر «بلاگووشچنسک» روسیه در مسیر جاده ابرایشم پیوند می‌دهد، حدود ۲ میلیارد و ۵۸۰ میلیون یوان (۳۷۳ میلیون دلار) سرمایه‌گذاری کرده است. در همین حال، چین در تلاش برای تکمیل یک پروژه راه‌آهن ۲۱۶۹ کیلومتری است که شمال شرق آن کشور را با منطقه سیبری در روسیه متصل می‌کند، و قرار است تا ماه ژوئیه ۲۰۱۹ به بهره‌برداری رسد.
اقدامات کمتر از حد انتظار
در واقع، سرمایه‌گذاری‌های چین در روسیه تا کنون بسیار اندک و کمتر از پیشبینی‌ها بوده است. پروفسور ایوان، استاد دانشگاه «نیگاتا» در ژاپن، با اشاره این مسئله می‌گوید: «اقدامات اقتصادی چین در روسیه برای جبران زیان‌های ناشی از تنش‌های تجاری و بحران روابط با ایالات متحده، بسیار محدود است. بر مبنای آمار بانک مرکزی روسیه، سرمایه‌گذاری‌های مستقیم چین در روسیه در نیمه اول سال ۲۰۱۸ با کاهش شدیدی روبه‌رو بوده است، و تبادلات تجاری میان چین و روسیه ۲۴ درصد کاهش یافته است. در نیمه اول سال گذشته و پیش از آن که بحران شبه‌جزیریه کریمه، روسیه را در انزوا قرار دهد، حجم تبادلات تجاری دو کشور حدود ۴.۵۴ میلیارد دلار بود.
پروفسور ایوان می‌افزاید: «کاهش سرمایه‌گذاری‌های چین در روسیه منجر به گمانه‌زنی‌های گسترده‌ای در رسانه‌های روسی شده است، که بر اساس آن، شرکت‌های چینی از تحریم‌های ایالات متحده علیه مسکو، به ویژه در بخش فناوری‌های پیشرفته، حمایت می‌کنند».
پیامی به واشنگتن
سابونینا گفت: «نشست سران چین و روسیه، حامل پیام روشنی به ایالات متحده است، این که تنش‌های تجاری به هیچ صورت پذیرفتنی نیست، و با پایان یافتن جهان تک‌قطبی و ظهور قدرت‌های بزرگ دیگری همچون روسیه و چین، آمریکا دیگر تنها نیروی غالب در جهان به‌شمار نمی‌آید». وی افزود: «ممنوعیت ایجاد تنش‌های تجاری در جهان، عمده‌ترین هدف مورد بحث در نشست سن پترزبورگ بود، اما چین تأکید بیشتری بر مسئله تنش‌های تجاری میان چین و ایالات متحده داشت.» سابونینا در ادامه گفت: «با آن که ایالات متحده، روسیه را نیز تحت تحریم‌های گسترده‌ای قرار داده بود، اما واشنگتن نخواست این تحریم‌ها تبدیل به جنگ تجاری میان دو جانب شود، و بدین ترتیب، ایالات متحده و روسیه وارد جنگ تجاری نخواهند شد».
عدم حضور آمریکا در اجلاس اقتصادی
ایالات متحده از شرکت در این نشست مهم اقتصادی خودداری کرد. جان هانتسمن، نماینده پیشین آمریکا در چین و سفیر کنونی ایالات متحده در مسکو، عدم اشتراک کشورش در نشست انجمن بین‌المللی اقتصادی سن پترزبورگ را گونه‌ای اعتراض نسبت به محاکمه مایکل کالوی، بنیان‌گذار گروه سهام خصوصی «بارینگ ووستوک» در روسیه دانست.
چندی پیش، مقامات روسیه این سرمایه‌گذار آمریکایی را به اختلاس حدود ۲.۵ میلیارد روبل (۳۸ میلیون دلار) از بانک «وستوچنی» متهم کردند. در پی این ماجرا، سیاست‌های دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در برابر چین، هند، ژاپن، کشورهای اتحادیه اروپا و مسئله افزایش تعرفه‌های تجاری برای کشورهای آمریکای لاتین، مورد انتقاد قرار گرفت.
