طبق تحقیق جدیدی، دست ‌کم ۸۰۰ نفر بر اثر پیروی از نظریه‌های توهم توطئه و اطلاعات نادرست مربوط به کووید-۱۹ منتشر شده در فضای مجازی، جان خود را از دست داده‌اند. 

بر اثر این پدیده که به «همه‌گیری اطلاعات نادرست» معروف است در سه ماه نخست امسال حدود ۵۸۰۰ نفر به خاطر پیروی از اطلاعات نادرست منتشر شده در رسانه‌های اجتماعی در بیمارستان‌ها بستری شدند. 

در این تحقیق که در مجله بهداشت و طب استوایی آمریکا منتشر شده است، جزییات نمونه‌هایی از شایعات گمراه‌کننده، نظریه‌های توهم توطئه و بدنامی‌های بیماری کرونا ذکر شده است. 

از جمله شایع شده بود که با خوردن مایعات پاک‌کننده، مواد ضدعفونی‌کننده دست یا ادرار گاو می‌توان بیماری کرونا را درمان کرد. البته هرگز نمی‌توان به آمار واقعی چنین مرگ‌ومیرهایی پی برد زیرا مشخص نیست چه تعداد از مردم برای جلوگیری از ابتلا به کووید-۱۹ یا درمان آن به نوشیدن مشروبات تقلبی یا مواد «ضدعفونی‌کننده» دستگاه گوارش روی آورده‌اند. 

کووید-۱۹ را جنگ‌افزاری زیست‌شناختی خواندند که با پول بیل گیتس تأمین اعتبار شده است و آن را ویروسی دست‌ساز خواندند که برای جلوگیری از انتخاب مجدد دونالد ترامپ تولید کرده‌اند که از جمله دروغ‌هایی بود که مبتنی بر توهم توطئه است. 

سازمان بهداشت جهانی (دبلیو. اچ. او) در ماه مارس انتشار اطلاعات نادرست درباره این ویروس مرگبار در فضای مجازی را همه‌گیری اطلاعات نادرست نامید و اعلام کرد که «سریع‌تر از خود ویروس شیوع پیدا می‌کند». 

این سازمان در همان زمان که شمار مبتلایان به کرونا در جهان کمتر از صد هزار نفر بود، برای ریشه‌کن کردن شیوع این اطلاعات غلط جلساتی با غول‌های فناوری برگزار کرد. این در حالی است که رقم مبتلایان به کرونا در هفته جاری از مرز ۲۰ میلیون نفر گذشت. 

طبق این بررسی برخی از کرونازده‌ترین کشورهای جهان شامل ایالات متحده، برزیل و هندوستان از جمله کشورهایی هم هستند که بیش از همه دستخوش شیوع اطلاعات نادرست مجازی بوده‌اند. 

این محققان گردش اطلاعات نادرست در مورد کووید-۱۹ را در بسترهای مجازی شامل وبگاه‌های واقعیت‌آزمایی، فیس‌بوک، توییتر و روزنامه‌های برخط ردگیری کرده‌اند و اثرات منفی آن‌ها بر بهداشت عمومی را بررسی کرده‌اند. 

این محققان توانستند ۲۳۱۳ گزارش به ۲۵ زبان و در ۸۷ کشور دنیا را شناسایی کنند که حاوی شایعات، بدنامی‌ها و نظریه‌های توهم توطئه در مورد کرونا بود. 

این محققان متوجه شدند غیر از افرادی که از اطلاعات نادرست پیروی کرده‌اند، نهادهایی هم از توصیه‌های گمراه‌کننده و نامناسب تبعیت کرده‌اند. مثل کلیسایی در کره جنوبی که به منظور ضدعفونی کردن، افشانه‌های آلوده آب‌نمک در اختیار شرکت‌کنندگان در مراسم دعا گذاشته بود و سبب شد بیش از صد نفر به کرونا مبتلا شوند. 

طبق تحقیقات ایندیپندنت با آن که شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی دست به مقابله زده‌اند، بسیاری از این شایعات و نظریه‌های توهم توطئه همچنان در فضای مجازی دست به دست می‌شوند. 

پس از انجام این تحقیق هم که بازه ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ تا ۵ آوریل ۲۰۲۰ را دربرمی‌گیرد، نظریه‌های جدیدی مبتنی بر توهم توطئه پاگرفته و پخش شده است. 

یکی از شایع‌ترین آن‌ها ربط دادن شیوع کرونا به نصب دکل‌های ارتباطات نسل ۵ است که طبق اعلام محققان به کلی بی‌اساس است. 

سخنگوی فیس‌بوک هم در مصاحبه با ایندیپندنت گفت: «برای مقابله با انتشار اطلاعات غلط و مضر در شبکه‌های خودمان در حال انجام دادن اقداماتی جدی هستیم و اطلاعات دقیق در مورد کرونا را در اختیار مردم می‌گذاریم.» 

این غول فناوری در همین هفته اعلام کرد که از آوریل تا ژوئن بیش از ۷ میلیون مطلب حاوی اطلاعات نادرست را در مورد کووید-۱۹ از فیس‌بوک و اینستاگرام حذف کرده است. 

طبق تازه‌ترین بررسی برای آن که بتوان از تلفات بیشتر جلوگیری کرد، هم شرکت‌های خصوصی هم سازمان‌های دولتی باید اقدامات بیشتری انجام دهند. 

در این بررسی آمده است: «اگر اطلاعات نادرست سرچشمه گرفته از شایعات، بدنامی و نظریه‌های توهم توطئه نسبت به توصیه‌های علمی دست بالا را داشته باشند لطمه‌های شدیدی به بهداشت عمومی وارد می‌شود. 

مؤسسات ملی و بین‌المللی شامل مؤسسات واقعیت‌آزمایی نه تنها باید شایعات و نظریه‌های توهم توطئه را شناسایی و برملا کنند بلکه برای انتشار اطلاعات درست باید شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی را نیز درگیر کنند.»