در هفته‌ای که گذشت، این واکسن ساخت کارخانه تولید داروی «مدرنا» بود که بارقه امید دیگری گشود و آن گزارش مثبت از مرحله سوم آزمایش واکسنی بود که با قید احتیاط تا ۹۴.۵ درصد مصونیت می‌دهد. 

اما درهمان لحظاتی که تابستانی عاری از کووید-۱۹ را در خیال مجسم می‌کردیم، دوزی از واقعیت به ما تزریق شد و آن این که دولت بریتانیا در زمان اعلام این خبر در ابتیاع مقدار کافی واکسن کوتاهی کرده است. 

در اواخر روز خبرها قدری خوشبینانه‌تر شدند. دولت اعلام کرد که از بهار ۲۰۲۱ تعداد ۵ میلیون دوز واکسن را در اختیار مردم خواهد گذاشت و دو روز پس از آن، شرکت تولید داروی فایزر گفت واکسن تحت آزمایشش حتی موثرتر از برآوردهای پیشین است و هم به سالمندان و هم به جوانان مصونیت می‌دهد. 

اما نباید فراموش کنیم که آن چه روز دوشنبه حس کردیم، حس شکست بود؛ این احساس که ممکن است آینده رها از کووید-۱۹ باشد اما برای کسانی دیگر در نقاطی دیگر از جهان. متاسفانه، این واقعیتی است که میلیاردها نفر در سراسر جهان در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ با آن روبه‌رو خواهند شد.  

مقدار واکسن تولید شده از سوی شرکت‌های دارویی به ویژه در مراحل اولیه محدودند و به سرعت از سوی کشورهای ثروتمندتر خریداری می‌شوند. بنابراین هرچند در مرز تولید واکسن ویروس کرونا هستیم اما بسیاری از کشورها (به دلیل هجوم دیگر کشورها) از آن محروم مانده‌اند. 

بخت ما در بریتانیا بسیار بلند است. ما بزرگ‌ترین خریدار بالقوه سرانه واکسن در جهان هستیم و به ۱۰ درصد تولید واکسن‌هایی که در دست تولیدند دسترسی داریم و این در حالی است که تنها کمتر از یک درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهیم. اما در حال حاضر، در نقطه صفر ایستاده‌ایم. هر دوز واکسنی که ابتیاع می‌کنیم به معنی یک دوز محرومیت از آن در کشوری دیگر است.   

این یک مشکل واقعی است. دلایل بشردوستانه محکمی برای حصول این اطمینان وجود دارد که ساکنان بخش‌های آسیب‌پذیرتر جهان باید در مقابل کووید-۱۹ حفاظت شوند. در عین حال این یک واقعیت علمی است که کووید-۱۹ مرز نمی‌شناسد و تا زمانی که همگان در مقابل آن مصون نشده باشند، هیچ‌کس مصون نیست. 

به همین گونه، مساله به عرضه واکسن محدود نمی‌شود. گرفتاری‌های بسیار بزرگی در راه دسترسی مردم به درمان بیماری است، زمانی که درمانی برای آن یافت شود. واکسن فایزر نمونه آن است. همان گونه که می‌دانیم، این واکسن باید در دمای زیر ۷۰ درجه سانتیگراد نگهداری شود. مت هنکاک، وزیر بهداشت بریتانیا، می‌گوید توزیع واکسن فایزر در بریتانیا به دلیل چالش نگهداری از آن محتاج «تلاشی عظیم» است. بنابراین، مدیریت این واکسن در مناطق آسیب‌پذیر جهان حتی مشکل‌تر خواهد بود.  

مساله دیگر هزینه آن است. واکسن مدرنا میان ۵۰ تا ۶۰ دلار برای دو دوز قیمت‌گذاری شده است که واکسیناسیون کل جمعیت را بسیار گران می‌کند. 

واکسن تولید مشترک آکسفورد استرازنکا آن را درطول دوره همه‌گیری به صورت خیریه عرضه می‌کند، به این معنا که کشورهای جهان می‌توانند تنها با پرداخت سه تا چهار دلار برای هر دوز، آن را ابتیاع کنند. این جای خوشبینی فراوانی دارد اما این نگرانی وجود دارد که از ماه ژوئیه ۲۰۲۱ به بعد، استرا زنکا می‌تواند هر مبلغی که مایل باشد برای واکسن‌هایش طلب کند، زیرا فرض بر این است که از آن هنگام به بعد ویروس از مرحله همه‌گیری گذشته است. اما این دقیقا همان زمانی است که کشورهایی که در خط مقدم ابتیاع آن نبوده‌اند، می‌توانند به آن دسترسی پیدا کنند و آن کشورها بدون استثنا همان کشورهایی هستند ک استطاعت پرداخت بهای آن را ندارند. 

بنابراین جایی که پای پژوهش و تولید واکسن کووید-۱۹ به میان می‌آید، به روشنی سؤال‌هایی مطرح می‌شود که محتاج پاسخ است. ما باید به درمان‌های مرتبط با کووید-۱۹ به دیده کالاهای بین‌المللی بنگریم. به این معنا که جایی که بودجه عمومی صرف سرمایه‌گذاری روی واکسن می‌شود، مقررات مربوط به حق امتیاز آن باید تسهیل شود و فناوری‌های مرتبط با آن در دسترسی بیشتری قرار گیرد.    

یک گام مهم که دولت بریتانیا می‌تواند بردارد این است که تعهد کند ما به عنوان یک ملت، مازاد دوزهای واکسن کرونایمان را در اختیار مناطقی بگذاریم که با کمبود آن مواجهند. 

و بالاخره، محتاج همکاری‌های بیشتر در سطح بین‌المللی هستیم. آفریقای جنوبی و هند در سازمان تجارت جهانی پیشنهاد کردند که امتیاز تمام مالکیت‌های معنوی مرتبط با ابزار کووید-۱۹، داروها و واکسن‌های آن لغو شود. ما در شرایطی استثنایی به سر می‌بریم و دولت‌های جهان باید این نظرات را به طور کامل مد نظر قرار دهند. 

این یک همه‌گیری جهانی است و اکنون زمان آن است که تلاشی حقیقتا جهانی برای از میان بردن کووید-۱۹ به خرج داده شود. 

*وندی چمبرلِین، نویسنده این نوشته، نماینده حزب لیبرال دموکرات مجلس بریتانیا از ناحیه شمال شرقی «فایف» است.