سه دستیار کلیدی و اصلی جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در حوزه سیاست خارجی و دفاعی، آماده کار و ایفای نقش در سمت‌های حساس خود هستند. سه مقامی که انتظار می‌رود در کنار خود بایدن و کامالا هریس معاون وی نقشی اساسی و مهم در راهبرد و سیاست خارجی دولت جدید آمریکا در قبال ایران ایفا کنند؛ آنتونی بلینکن وزیر خارجه، لوید اوستین وزیر دفاع و جیک سالیون مشاور امنیت ملی.

آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه

آنتونی بلینکن وزیر پیشنهادی جو بایدن برای وزارت خارجه فارغ‌التحصیل دانشگاه هاروارد و دانشکده حقوق کلمبیا است. این سیاستمدار ۵۸ساله دارای سال‌ها تجربه در زمینه سیاست خارجی در دولت‌های بیل کلینتون و باراک اوباما است. لینکن در دولت اوباما قائم مقام وزارت خارجه آمریکا و معاون مشاور امنیت ملی کاخ سفید بود و روابط نزدیکی با جو بایدن دارد. وی نظرات واضح و مشخصی درباره چالش‌های ایران و آمریکا دارد.

بلینکن درباره برجام به عنوان مهم‌ترین موضوع کنونی در روابط ایران و آمریکا ضمن تاکید بر این که ایالات متحده باید به برجام بازگردد، خواستار نظارت بر فعالیت‌های موشکی و نفوذ منطقه‌ای جمهوری اسلامی شده است. در واقع هدف بلینکن از بازگشت به برجام، کنترل برنامه هسته‌ای ایران و جلوگیری از فعالیت‌های هسته‌ای با اهداف نظامی جمهوری اسلامی است. بلینکن سال ۱۳۹۵ و زمانی که قائم مقام وزیر خارجه آمریکا بود در یک کنفرانس امنیتی در واشینگتن ضمن حمایت از یک توافق جامع هسته‌ای با جمهوری اسلامی گفته بود که حصول یک توافق جامع از تعهد آمریکا در مقابله با تلاش ایران در گسترش بی‌ثباتی و تروریسم در منطقه نمی‌کاهد. به عقیده بلینکن یک توافق خوب، تولید سلاح هسته‌ای را برای ایران غیر ممکن و تمام مسیرها را برای تولید سلاح هسته‌ای در ایران مسدود می‌کند. وی پیش از توافق هسته‌ای هم گفته بود که توافق باید محدودیت‌های هسته‌ای و بازرسی‌های سرزده را در برگیرد.

بلینکن در مورد تحریم‌ها نیز معتقد بود که در صورت حصول توافق، تحریم‌ها فقط باید تعلیق شود و نه لغو کامل، تا اگر ایران به تعهداتش عمل نکرد بتوان از اهرم فشار تحریم‌ها بر روی جمهوری اسلامی برای عمل به تعهداتش استفاده کرد.

بلینکن همچنین از حامیان حقوق بشر است و احتمالا در این زمینه بر جمهوری اسلامی به دلیل نقض حقوق بشر فشار وارد خواهد کرد.

لوید اوستین وزیر دفاع

لوید اوستین وزیر دفاع پیشنهادی دولت بایدن از ژانویه ۲۰۱۲ تا مارس ۲۰۱۳ معاون رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا بود و بعد از آن به سمت فرماندهی نیروهای آمریکایی در منطقه غرب آسیا منصوب شد. او تا سال ۲۰۱۶ در این سمت باقی ماند و پس از آن بازنشسته ارتش آمریکا شد.

حضور این ژنرال بازنشسته ۶۷ساله در دولت اوباما هم‌زمان بود با ظهور داعش در منطقه. اوستین در دوران ریاست خود بر سنتکام، ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا، بر عملکرد ارتش ایالات متحده در عراق و سوریه نظارت داشت. او در جریان توافق هسته‌ای با ایران گفته بود که در کنار این توافق باید رفتارهای منطقه‌ای جمهوری اسلامی را نیز زیر نظر داشت. وی به عنوان فرمانده نیروهای مرکزی آمریکا «فعالیت‌های منفی ایران» را در منطقه که به عقیده وی از طریق نیروی قدس سپاه پاسداران، وزارت اطلاعات و عواملی چون حزب‌الله و حماس صورت می‌گیرد، عاملی برای «به خطر افتادن امنیت اسرائیل» می‌دانست.

اوستین همچنین منتقد نفوذ و دخالت‌های جمهوری اسلامی در خلال جنگ سوریه بود و در مصاحبه‌ای گفته بود: «ما به طور قطع جلوی نفوذ ایران را می‌گیریم و تمهیداتی داریم که ایران نه تنها در سوریه بلکه در نقاط دیگر نیز محدود شود. مثلا برای حوثی‌های یمن سلاح ارسال نکند.»

اوستین سال ۱۳۹۴ و هم‌زمان با رزمایش موشکی سپاه پاسداران و شلیک موشک‌های بالستیک، گفته بود ایران با نیت دستیابی به موشک‌های قادر به حمل کلاهک‌های اتمی و دیگر فعالیت‌های خصمانه، این آزمایش‌های موشکی را انجام می‌دهد. در یکی از این آزمایش‌ها روی موشک به خط عبری نوشته شده بود که اسرائیل باید از جهان محو شود.

اوستین چند ماه بعد از توافق هسته‌ای ایران با شش قدرت جهانی با بیان این که رفتار و جهت‌گیری‌های جمهوری اسلامی در دوران پسابرجام تغییری با قبل از آن نکرده است، نسبت به ادامه این رفتارها ابراز نگرانی کرده بود.

جیک سالیوان مشاور امنیت ملی

جیک سالیوان، گزینه مشاور امنیت ملی کاخ سفید در دولت بایدن است. او نیز مانند آنتونی بلینکن در به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای سال ۲۰۱۵ ایران با قدرت‌های بزرگ جهانی، نقش مهمی ایفا کرده است. جیک سالیوان زمانی که مشاور هیلاری کلینتون، وزیر خارجه پیشین ایالات متحده بود در مذاکرات پشت پرده میان ایران و آمریکا نیز نقش داشت. در آن زمان خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی از حضور سالیوان در عمان برای انجام مذاکرات غیر علنی با جمهوری اسلامی خبر داده بود. به گفته آسوشیتدپرس به نقل از مقام‌های دولت اوباما، سالیوان حداقل پنج دیدار با مقام‌های ایرانی داشته است و این دیدارها که سال ۲۰۱۲ و اوایل ۲۰۱۳ صورت گرفت، پیش‌زمینه‌ای برای امضا توافق هسته‌ای میان ایران و شش قدرت جهانی به شمار می‌رفت.

سالیوان بعد از پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، گفته بود ایالات متحده قصد دارد به توافق هسته‌ای با ایران بازگردد اما ایران نیز باید به تعهدات هسته‌ای خود عمل کند.

با وجود این اظهارات و خوش‌بینی نسبت به بازگشت ایالات متحده به میز مذاکرات و تاکید مقام‌های احتمالی دولت بایدن، به نظر می‌رسد نقض حقوق بشر از طرف جمهوری اسلامی مانعی بزرگ برای این مساله باشد. جیک سالیوان ضمن محکوم کردن اعدام «روح‌الله زم» موسس کانال تلگرامی آمدنیوز گفته است که دولت جدید آمریکا در برابر اقدامات ضد حقوق بشری ایران خواهد ایستاد.

علاوه بر این سه مقام آمریکایی که به نوعی مرتبط با مسائل هسته‌ای ایران و یا نفوذ منطقه‌ای و برنامه‌های موشکی جمهوری اسلامی هستند، پست‌های کلیدی دیگری در دولت بایدن وجود دارد که ممکن است بر روابط دو کشور تاثیرگذار باشد.

یکی از این پست‌ها وزارت خزانه‌داری ایالات متحده است. نام استیون منوچین رئیس فعلی خزانه‌داری آمریکا برای ایرانیان نامی آشنا است. نام منوچین و وزارت خزانه‌داری با تحریم‌های آمریکا علیه مقام‌ها و ارگان‌های نظامی و اقتصادی جمهوری اسلامی گره خورده است. جَنِت یِلِن رئیس بانک مرکزی ایالات متحده در دولت‌های اوباما و ترامپ اکنون گزینه احتمالی دریافت این مقام در دولت جو بایدن است. در صورت تایید سنا این اقتصاددان آمریکایی، اولین وزیر خزانه‌داری زن ایالات متحده خواهد بود.

رئیس سازمان اطلاعات مرکزی (سی‌آی‌ای)، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا و نماینده ایالات متحده در سازمان ملل متحد از دیگر دستیاران ارشد رییس جمهور آمریکا هستند که در فرایند تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری دولت بایدن درباره ایران نقش و جایگاه مهمی خواهند داشت اگر چه در نهایت این رییس جمهوری است که تصمیم نهایی و راهبرد نهایی را در قبال ایران اتخاذ می‌کند. در خارج از دولت نیز البته آن چه در درون ساختار قدرت آمریکا بیش از همه بر راهبرد رییس جمهوری در حوزه سیاست خارجی از جمله روابط با ایران موثر خواهد بود، ترکیب کنگره و به طور خاص سنا است. این که کنگره و هر یک از دو مجلس نمایندگان و سنا و کمیته‌های مهم آن‌ها در اختیار دموکرات‌ها یا جمهوری‌خواهان باشد، حتما در سمت و سوی سیاست آمریکا در قبال ایران موثر خواهد بود.