آنتونی بلینکن، یک روز پس از تایید به عنوان وزیر امور خارجه آمریکا، گفت: «اگر ایران پایبندی به تعهدات هسته‌ای را از سرگیرد، آمریکا نیز به برجام بازمی‌گردد.» او در ادامه تاکید کرد که هنوز به این مرحله «نرسیده‌ایم».

جو بایدن، رئیس‌جمهور کنونی آمریکا نیز در کارزار انتخاباتی خود اظهارات مشابهی را مطرح کرده بود.

بلینکن که سابقه مذاکره با ایران در گفت‌و‌گوهای منتهی به برجام در دولت اوباما را دارد، در نخستین موضع‌گیری به عنوان وزیر خارجه دولت بایدن گفت: «اگر ایران به طور کامل به همه تعهدات خود در برنامه جامع اقدام مشترک بازگردد، آمریکا نیز چنین خواهد کرد.»

اشاره بلینکن به گام‌های تهران در جهت کاهش تعهدات هسته‌ای است که از اردیبهشت ۹۸ و یک سال پس از خروج آمریکا از برجام آغاز شد. در حال حاضر ایران علاوه بر از سرگیری غنی‌سازی ۲۰ درصدی، تهدید کرده در صورتی که تا حدود سه هفته دیگر با آمریکا در زمینه لغو تحریم‌ها به نتیجه نرسد، طبق مصوبه مجلس اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف خواهد کرد. پروتکل الحاقی امکان انجام بازرسی‌های سرزده از تاسیسات هسته‌ای ایران را فراهم می‌کند.

اما در حالی که بلینکن و مقامات فرانسه به نوعی بازگشت ایران به تعهداتش را پیش‌شرط بازگشت آمریکا به برجام قرار داده‌اند، مقامات در تهران و مسکو می‌گویند، این آمریکا است که باید گام نخست را در بازگشت به برجام بردارد.

البته تجربه مذاکرات محرمانه منتهی به گفت‌و‌گوهای هسته‌ای در عمان نشان می‌دهد که باوجود این اظهارات در محافل عمومی، احتمال در جریان بودن مذاکرات محرمانه دور از ذهن نیست.

در روزهای اخیر گزارش‌های متعددی از منابع متفاوت درباره این مذاکرات پشت پرده منتشر شده است. همتی، رئیس بانک مرکزی اخیرا به عمان سفر کرد که میزبان دور قبلی مذاکرات محرمانه بود. محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه نیز به کشورهای همسایه سفر کرده است.

به اعتقاد بسیاری از ناظران بین‌المللی، باتوجه به تغییر محاسبات در منطقه و پیمان ابراهیم که زمینه عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی را فراهم کرده است،  امکان توافقی با ایران که تنها محدود به برنامه‌های هسته‌ای باشد، وجود ندارد.

به این ترتیب، پرداختن به برنامه‌های موشکی و تحرک‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.

بلینکن در این زمینه به خبرنگاران گفت: «اگر ایران به توافق بازگردد، واشینگتن به دنبال ایجاد توافقی بلندمدت‌تر و قوی‌تر خواهد بود که دیگر موضوعات عمیقا دردسرساز را نیز در برگیرد.»

بلینکن به طور خاص به این موضوعات «مشکل‌ساز» اشاره نکرد اما پیش‌تر بایدن گفته بود که توافق با ایران باید برنامه‌های موشکی و حمایت از گروه‌های نیابتی در عراق، سوریه، یمن و لبنان را شامل شود.

موضوعی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا نیز بارها به آن اشاره کرده بود. او با تاکید بر اینکه باید به توافقی گسترده‌تر با ایران دست‌یافت از برجام که آن را «بدترین توافق تاریخ آمریکا» می‌خواند، خارج شد.

سرفصل‌هایی ۱۲گانه‌ای که مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا برای مذاکره با ایران به منظور دستیابی به چنین توافقی اعلام کرد نیز دربرگیرنده نگرانی‌هایی منطقه‌ای و برنامه‌های موشکی و دیگر موضوعات مطرح درباره ایران از جمله نقض حقوق بشر و آزادی زندانیان بود.

اما اروپا در آن زمان با این سیاست‌ها همراهی نشان نداد. به نظر می‌رسد موضع‌ اروپا در این زمینه با روی کار آمدن دولت بایدن در حال تغییر است. بلینکن روز گذشته با وزرای خارجی آلمان، بریتانیا و اسرائیل درباره مساله ایران و برجام گفت‌و‌گو کرده بود.