شامگاه چهارشنبه نیروهای امنیتی افغان در شهر هرات در غرب افغانستان، به یک فرمانده افراد مسلح غیر مسئول حمل و پس از چند ساعت جنگ و درگیری، تعدادی از افراد تحت فرمان وی را بازداشت کردند.

حبیب‌الله غوریانی فرمانده تعدادی از افراد مسلح در شهر هرات بود که از چند سال پیش به این سو، در منطقه جبرئیل که منطقه هزاره‌نشین هرات است، مستقر شده و گزارش‌هایی از بدرفتاری، زورگویی، قتل و تجاوز توسط وی به نهادهای عدلی و قضایی رسیده بود.

حبیب‌الله غوریانی همچنین مستقیما متهم به قتل یک شهروند افغانستان در شهرستان غوریان شده است. بر اساس همین پرونده، نیروهای امنیتی برای بازداشت غوریانی به محل استقرار وی رفتند، اما با درگیری و مقاومت نیروهای وی روبه‌رو شدند. این درگیری تا اواخر شب ادامه پیدا کرد و در نتیجه آن ۴۰ تن زخنی شدند. ۳۵ تن از مجروحان، غیرنظامی هستند.

منابع نظامی درهرات می‌گویند که در این درگیری دو تن از افراد حبیب‌الله غوریانی کشته و ۱۲ تن دیگر بازداشت شده‌اند. با این حال، خود حبیب‌الله غوریانی از محل درگیری متواری شده و پلیس موفق به دستگیری وی نشده است. بر اساس تازه‌ترین گزارش‌ها، عملیات دستگیری و بازداشت حبیب‌الله غوریانی صبح پنجشنبه دوباره آغاز شده است.

حمله به پایگاه حبیب‌الله غوریانی واکنش‌های مختلفی را در شبکه‌های اجتماعی ایجاد کرده است. عده‌ای از حمله به وی و افراد مسلح تحت فرمان او حمایت و دولت را به بازداشت تمامی افراد وی تشویق کرده‌اند. اما عده‌ای دیگر دولت را به تبعیض و قوم‌گرایی در قبال فرماندهان محلی منتسب به اقوام خاص متهم کرده‌اند.

ذکی دریابی، مدیر مسئول روزنامه مطرح اطلاعات روز در صفحه فیسبوک خود دولت را به برخورد با مردم متهم کرده است. او پرسیده که چرا برخورد دولت با چهره‌های مخالفش دوگانه است. او نوشته است: «در مورد مولوی انصاری چی باعث می‌شود که با آن همه صراحت و روشنایی در گفتار و رفتارش، اقدامی در قبالش نمی شود . لشکرکشی کامران علی زایی را در شهر چی پاسخ دارید؟»

البته واکنش‌های تندتری نیز در این رابطه در صفحات اجتماعی در قبال این حادثه به نشر رسیده است.

حبیب الله غوریانی کیست؟

حبیب‌الله غوریانی از هزاره‌های مهاجر در ایران بود که پس از سقوط طالبان به افغانستان بازگشت. با اینکه در شهرستان غوریان هزاره‌ها ساکن نیستند، اما مشخص نیست که او بر چه اساسی تخلص غوریانی را برای خود برگزیده است. حبیب‌الله غوریانی در انتخابات مجلس نمایندگان در سال ۱۳۹۷ خودش را نامزد کرد، اما جزو نخستین افرادی بودی که از فهرست نامزدی حذف شد. او متهم به دست داشتن در قاچاق مواد مخدر بود.

غوریانی پس از آن به منطقه جبرئیل در غرب شهر هرات آمد و آنجا برای خود پایگاه درست کرد. بی‌تفاوتی دولت در قبال او باعث شد تا وی کم کم نیروهای زیادی را در اطراف خود جمع کند و به قدرتی محلی تبدیل شود. گفته‌هایی وجود دارد که حبیب‌الله غوریانی با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی رابطه نزدیک داشته است. همچنین گفته‌هایی وجود دارد که او به‌تازگی با طالبان نیز رابطه ایجاد کرده است. اما بخشی از مردم در منطقه جبرئیل که یک منطقه کاملا هزاره‌نشین است و حتی مردم هرات نام آن را «ایالت خود مختار جبرئیل» گذاشته اند، از عملکرد وی رضایت دارند. آنان می‌گویند حبیب‌الله غوریانی از آنان در مقابل افراد زورگوی دیگر حمایت می‌کند. او همچنین به مرکز عدلی و قضایی منطقه نیز تبدیل شده است. مردم، به‌جای مراجعه به مراکز عدلی دولتی، به او مراجعه می‌کردند و او هم بنا بر صلاح‌دید خودش مسائل حقوقی را حل می‌کرد. با این حال، عده‌ای دیگر او را جنایت کار، روزگو و قاتل می‌دانند.

اما بحث اصلی این است که آیا عمر افراد زورگو که نیروی مسلح نیز با خود دارند به سر رسیده است؟

گفته می‌شود تعدادی از چهره‌های محلی که نیروی مسلح نیز دارند، به‌تازگی با طالبان رابطه ایجاد کرده‌اند. گروه طالبان با این ذهنیت که با خروج نیروهای ناتو از افغانستان، احتمال سقوط دولت افغانستان بالا می‌رود، در تلاش هستند که با چهره‌های محلی زورمند ارتباط بر قرار کنند. آنان با وعده حضور این چهره‌ها در قدرت، می‌خواهند هم‌پیمان‌هایی نیز در درون شهرها برای خود بیابند. به همین دلیل، احتمال این زیاد است که حمله به غوریانی به‌دلیل گزارش‌هایی بوده باشد که از رابطه او با طالبان منتشر شده است، ورنه، قبل از این نیز گزارش‌های زیادی از بدرفتاری و زورگویی او در منطقه به نشر رسیده بود.

این احتمال نیز وجود دارد که دولت برای تثبیت قدرتش در شهرها، چهره‌های محلی قدرتمند را به حاشیه براند. در این صورت باید منتظر تسویه حساب با دیگر فرماندهان محلی زورمند نیز بود.