دانشمندان برای نخستین بار یک گردباد فضایی را که بر فراز قطب شمال در حال چرخش بود، مشاهده کرده‌اند. مشاهده این پدیده، دیدی کلی از این رخداد برای دانشمندان فراهم میکند؛ پدیده‌ای که به باور پژوهشگران، می‌تواند در سیارات سراسر عالم وجود داشته باشد.
این طوفان عظیم را تیمی از دانشمندان به سرپرستی دانشگاه شاندانگ چین ردیابی و مشاهده کردند. این تیم در حال تحلیل مشاهدات ماهوارهای اوت ۲۰۱۴ بود تا تصویری سه بعدی از پدیده‌ای بسازد که در یونوسفر زمین رخ می‌دهد؛ جایی که اتمسفر زمین به خلاء فضا می‌رسد.
آنچه دانشمندان یافته‌اند، انبوهی از پلاسمای در حال چرخش است که شبیه پدیده آب‌وهوایی مبتنی بر باد بر روی زمین رفتار میکند، اما برخلاف گردبادهای قابل مشاهده در پهنه سیاره زمین، در این رویداد به جای باران، الکترون می‌بارد.
این گردباد فضایی که در پهنه‌ای یک هزار کیلومتری بر فراز قطب شمال رخ داده، مانند گردبادهای زمینی در نیمکره شمالی، بر خلاف جهت عقربه‌های ساعت می‌چرخیده و به مدت هشت ساعت ادامه داشته تا به پایان رسیده است. همچنین مشخص شد که مرکز این گردباد فضایی، مشابه نمونه‌های زمینی آن، آرام بوده و چند بازوی مارپیچ و چرخش گسترده هم داشته است.
این گمان وجود دارد که چنین گردبادهایی نقش مهمی بر شرایط آب‌وهوای فضایی دارند. اثراتی مانند افزایش نیروی پَسار ماهواره‌ها. نیروی پَسار یا نیروی مقاومت Drag، نیرویی است که هنگام حرکت اجسام در سیالات ایجاد می شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این گردبادها همچنین به اختلال در ارتباطات رادیویی بسامد بالا منجر می‌شوند و عامل افزایش خطا در موقعیت‌های راداری بالای افق، مکان‌یابی ماهوارهای و سامانه‌های ارتباطی به شمار می‌روند. بر اساس مطالعه‌ای که در مجله علمی «نیچر کامونیکیشنز» منتشر شد، احتمال می‌رود که این فرایند در برهم‌کنش بین بادهای میان‌ستاره‌ای و سایر منظومه‌های ستاره‌ای در سراسر عالم نیز نقش مهمی داشته باشد.
مبحث آب‌وهوای فضایی از دهه ۱۹۵۰ و در پی ظهور فناوری ماهوارهای مورد توجه ویژه قرار گرفت. اولین بادهای خورشیدی -یا جریان ذرات باردار از خورشید در منظومه شمسی- در اواخر آن دهه مشاهده شد.
دانشمندان بر این باورند که گردبادهای فضایی ممکن است در نزدیکی سایر سیارات و قمرها با میدان‌های مغناطیسی و پلاسما- حالتی از ماده که در آن گاز به قدری داغ می‌شود که اتم‌هایش به الکترون‌ها و یون‌های به صورت مستقل متحرک تبدیل می‌شوند- هم رخ دهد. مسئله‌ای که باعث می‌شود به راحتی تحت‌تاثیر نیروهای دیگر قرار گیرند؛ نیروهایی نظیر جاذبه و دافعه مغناطیس زمین.
پروفسور مایک لایکوود، استاد فیزیک محیط فضایی در دانشگاه ریدینگ، می‌گوید: «تاکنون مشخص نبود که گردبادهای پلاسمایی فضایی وجود داشته باشند. از این رو اثبات چنین چیزی با چنین مشاهده فوق‌العاده‌ای، بی‌نظیر است. طوفان‌های گرمسیری با مقادیر زیاد انرژی مرتبط هستند و این گردبادهای فضایی می‌باید از انتقال غیرمعمول زیاد و سریع انرژی حاصل از بادهای خورشیدی و ذرات باردار به اتمسفر بالایی، ایجاد شده باشند. پلاسما و میدان‌های مغناطیسی در اتمسفر سیارات در سراسر عالم وجود دارند؛ از این رو این یافته‌ها نشان می‌دهد که گردبادهای فضایی اصولا باید پدیده‌ای باشد که در سراسر کیهان رایج است.»
گزارش تکمیلی از رسانه‌های خبری
© The Independent
