در چند روز گذشته، تعدادی زیادی از مقامات آمریکایی از تداوم حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان پس از ماه می سال جاری، سخن به میان آوردهاند و حتی عدهای از آنان بر این باورند که بخشی از نیروهای ضدترور باید تا زمان نامشخصی در افغانستان باقی بمانند.
به تازگی، آدام اسمیت، رئیس کمیته خدمات تسلیحاتی مجلس نمایندگان امریکا، گفته است که رئیسجمهور امریکا بر این باور است که بخشی از نیروهای ضد ترور باید در افغانستان باقی بمانند. او گفته است که جو بایدن در حال بررسی باقی ماندن نیروهای آمریکایی پس از ماه مه است و در این رابطه میخواهد با طالبان وارد معامله شود. آدام اسمیت به دشواری خارج کردن حدود ۱۰ هزار نیروی ناتو طی شش هفته از افغانستان نیز اشاره کرده است.
همزمان با این موضوع، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا نیز گفته است که امکان خروج نیروهای آمریکایی تا ماه مه وجود ندارد و دولت امریکا در حال مذاکره با شرکای خود در مورد امکان باقی ماندن در افغانستان پس از ماه مه است. وزیر خارجه امریکا این اظهارات را روز سهشنبه، در یک نشست خبری مشترک دبیر کل ناتو، مطرح کرده است. او همچنین گفته است که امریکا و ناتو با یکدیگر وارد افغانستان شدند و با هم از آن خارج خواهند شد.
اظهارات مقامهای عالیرتبه آمریکایی نشان میدهد که این کشور در حال بررسی تداوم حضور خود در افغانستان است. جامعه جهانی به شدت از گسترش ناامنی و خشونت در افغانستان نگران است و از تمامی طرفهای درگیر خواسته است تا خشونتها را کاهش دهند. لیندا توماس گرینفلد، نماینده دائمی امریکا در سازمان ملل متحد، به تازگی گفته است که افزایش خشونتها از جمله قتلهای هدفمند، جلوی پیشرفت روند صلح در افغانستان را میگیرد. حتی سازمان ملل متحد نیز از طرفهای درگیر خواسته است تا از قتلهای هدفمند جلوگیری کنند.
هرچند دولت افغانستان از تداوم حضور امریکا و ناتو در این کشور، استقبال میکند اما باید دید که طالبان در این رابطه چه نظری دارد.
با این که طالبان هنوز در مورد اظهارات تازه مقامهای آمریکایی در مورد تداوم حضورشان در افغانستان هیچ واکنشی نشان نداده است اما به نظر نمیرسد این گروه به این تصمیم امریکا روی خوش نشان دهد. در یک سال گذشته طالبان روی مسئله خروج امریکا از افغانستان بارها و بارها مانور داده و توافق صلح این کشور را دستاورد بزرگ خود اعلام کرده است. آنان توافق صلح را برای نیروهای خود، شکست امریکا معنا کرده و گفتهاند که با خروج امریکا از افغانستان، آنان دوباره افغانستان را به تصرف درخواهند آورد. حالا باقی ماندن نیروهای آمریکایی در افغانستان، تمامی رشتههای طالبان را پنبه میکند.
توجیه ادامه حضور ناتو در افغانستان، از سوی رهبری طالبان برای جنگجویان این گروه، ناممکن است. بنابراین گزینهای دیگری برای طالبان باقی نمیماند جز این که از توافق صلح خارج شود. هرچند طالبان از همان آغاز توافق صلح، به هیچ کدام از مواد توافق پابند نبود اما در ظاهر امر، همیشه خود را پایبند این توافق نشان داده است و این مسئله، دقیقا همان نگرانی بزرگ جامعه جهانی از احتمال شعلهورتر شدن جنگ در افغانستان است.
وجود شبکههای تروریستی متعدد در افغانستان و گسترش فعالیتهای آنان، به خصوص سازمان القاعده و داعش، نیاز به باقی ماندن بخشی از نیروهای ناتو در افغانستان را الزامی میکند. طالبان نیز نه تنها رابطه خود با القاعده را قطع نکرده که حتی با داعش نیز رابطه برقرار کرده است.
حالا تنها گزینه باقیمانده برای جلوگیری از تعلیق توافق صلح، دستیابی به نتیجه دلخواه در نشست استانبول است. اگر نشست استانبول بتواند نقشه راه قابل قبولی برای همه طرفهای جنگ در افغانستان ترسیم کند، حتی باقی ماندن نیروهای امریکا در افغانستان پس از ماه مه هم میتواند قابلتوجیه باشد؛ یکی از این توجیهات میتواند تعبیر حضور ناتو در افغانستان به عنوان «ضمانت اجرای» تصمیمهای نشست استانبول، باشد.