عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی ایران، در جلسه پرسش و پاسخی در رسانه اجتماعی کلاب‌هاوس، با اشاره به تأثیر آنچه که «اتقاقات» اواخر سال ۹۸ و سال ۹۹ خواند، بر مدیریت بازار ارز، آغاز مشکل در این حوزه را به افزایش قسمت بنزین مرتبط دانست. او در عین حال گفت که «وضعمان خوب است و بهتر هم می‌شود».
تصمیم حکومت ایران برای افزایش قیمت بنزین در اواخر آبان‌ماه ۱۳۹۸ به اعتراض‌های سراسری مردم، سرکوب گسترده این اعتراض‌ها، کشته‌شدن صدها معترض (بعضی آمارها تعداد معترضان کشته‌شده در این جریان را تا ۱۵۰۰ نفر و بیشتر برآورده کرده‌اند) و بازداشت و زخمی شدن هزاران معترض منجر شد.
حالا حدود یک‌سال و نیم بعد، روز پنج‌شنبه، ۱۹ فروردین‌ماه ۱۴۰۰، در اتاقی با عنوان «گفت‌وگوی آزاد با عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزیREC» که در کلاب‌هاوس پایگاه خبری اقتصادآنلاین برقرار شده بود، در این زمینه صحبت کرد.
همتی گفت: «در اواخر سال ۹۸ و ۹۹ اتفاقاتی افتاد که کار مدیریت ارز را مشکل کرد.» او افزود که «مشکل ما از افزایش قیمت بنزین شروع شد» و نمودار قیمت ارز نشان می‌دهد که شرایط خوبی در کشور ایجاد نکرد و همه را متاثر کرد.
انتقادها به حضور مقامهای جمهوری اسلامی در کلاب‌هاوس
«کلاب‌هاوس» یک رسانه اجتماعی نسبتا جدید است که برخلاف بسیاری از دیگر رسانه‌های اجتماعی، فعالیت در آن، برپایه ارتباط زنده کلامی در گروه‌های مختلف انجام می‌شود. این رسانه اجتماعی در هفته‌های اخیر به‌شدت مورد توجه روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی ایرانی و حتی مقامهای جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است.
حضور محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در یکی از اتاق‌‌های این رسانه اجتماعی در هفته گذشته و پس از آن برقراری اتاق‌هایی که در واقع فضاهای تبلیغاتی برای انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در ایران محسوب می‌شوند و همچنین حضور افرادی همچون علی مطهری، از نامزدهای احتمالی ریاست جمهوری آینده، بحث‌ها و انتقادهای فراوانی درپی داشته است.
هم بحث‌های مطرح‌شده در این گفت‌وگوهای اغلب تبلیغاتی و هم شیوه مدیریت آن‌ها مورد انتقاد قرار گرفته و بسیاری آن را تبلیغات گسترده برای نظام جمهوری اسلامی ایران و همچنین بازتولید مناسبات قدرت در آن نظام دانسته‌اند.
حتی گروهی از اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا نیز در نامه‌ای به مدیرعامل شرکت آمریکایی کلاب‌هاوس از او به دلیل فضا دادن به محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، برای گسترش «تبلیغات» خود برای حکومت جمهوری اسلامی ایران انتقاد کردند.
از دیگر انتقادهایی که به حضور مقامهای جمهوری اسلامی ایران در کلاب‌هاوس می‌شود، ضبط کامل گفت‌وگوهای اتاق‌ها و انتشار آن در رسانه‌های اجتماعی دیگر همچون یوتیوب است. بنابر قوانین کلاب‌هاوس، ضبط و انتشار صحبت‌های مطرح‌شده در یک اتاق، «تنها درصورت آگاهی و رضایت همه افراد حاضر در اتاق» مجاز است.
به نظر می‌رسد کسانی که اتاق گفت‌وگو با عبدالناصر همتی را راه انداخته بودند، با گذاشتن یک دایره قرمز و ذکر مخفف (REC) به‌معنای «در حال ضبط» در عنوان اتاق، احتمالا با هدف مطلع کردن افرادی که وارد اتاق می‌شوند، مشکل غیرمجاز بودن ضبط گفت‌وگوها را برای خود مرتفع کرده‌اند.
«بانک مرکزی دخالتی در تعیین نرخ ارز ندارد»
رییس کل‌بانک‌مرکزی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «دخالت بانک‌مرکزی در بازار ارز و تعیین نرخ را به‌طور قطعی رد می‌کنم.» او افزود که بانک‌مرکزی برای «ثبات» و «جلوگیری از نوسانات» دخالت می‌کند.
همتی با اشاره به اینکه «اعتقادی به سرکوب نرخ ارز ندارد»، گفت: «نرخ ارزی که سرکوب بشود و باعث خروج سرمایه شود، از نظر من مردود است.»
او همچنین در بخش دیگری از سخنان خود گفت که «از اول با ارز ۴۲۰۰موافق نبودم»، ولی تابع سیاست دولت هستیم و معلوم بود «در توزیع مشکلاتی ایجاد خواهد شد» و رانت‌زا خواهد بود.
البته قیمت ۴۲۰۰ تومان برای دلار را اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری در فروردین ماه ۱۳۹۷ اعلام کرد و همتی از مردادماه آن سال در جایگاه ریاست بانک مرکزی قرار گرفت. این تعیین قیمت دستوری برای دلار، با توجه به خبرها و به گفته کارشناسان، منجر به مشکلات فراوانی در اقتصاد ایران شد.
همتی با اشاره به نگرانی از ایجاد شوک در قیمت‌ها، درصورت کنار گذاشتن ارز ۴۲۰۰تومانی، گفت: «این سیاست در قانون بودجه هم آمده که اگر ارز ۴۲۰۰ برداشته شد، در قالب معیشتی به مردم یارانه داده شود.»
او افزود در نامه به رییس مجلس نوشته که «ارز ۴۲۰۰ را حفظ کنید» و تاکید کرده است: «هر زمان می‌خواهید ارز ۴۲۰۰ را حذف کنید، همان روز اعلام کنید، نه اینکه سه ماه قبل از اعمال حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی آن را اعلام کنید که اثر منفی در بازار نگذارد.»
«۶.۵ میلیارد تومان ارز صادراتی به چرخه اقتصاد کشور بازنگشته است»
رئیس‌کل بانک مرکزی با اشاره به وجود «۲۵۰نفر که صادرکننده واقعی نبودند» و «۶.۵میلیارد دلار ارز را به کشور وارد نکردند»، گفت: «بعدا فهمیدیم نه آدرس درست داشتند و نه کارت بازرگانی درستی داشتند.
او افزود که از بین این ۲۵۰نفر، ۷۰نفرشان را قوه قضاییه اعلام کرد که به نام افراد بسیار تهی‌دست کارت بازرگانی گرفته بودند و ۳۰نفر هم درحال حاضر در بازداشت‌اند.
«اگر از من پرسیده بودند، حتما اف.ای.تی.اف را تأیید می‌کردم»
رئیس‌کل بانک مرکزی خروج از لیست سیاه اف.ای.تی.اف را منوط به تصویب لوایح مرتبط با آن دانست و گفت: «اگر از من پرسیده بودند، حتما اف.ای.تی.اف را تأیید می‌کردم، ولی من صاحب‌نظر نیستم و جای دیگر باید تصمیم بگیرند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
گروه ویژه اقدام مالی یا اف.ای.تی.اف (FATF) که در زمینه شفافیت مالی و مقابله با پولشویی در حوزه بین‌المللی فعالیت می‌کند، از اسفندماه ۱۳۹۸، نام ایران را به‌دلیل عمل نکردن به اقدام‌های لازم برای شفافیت مالی، در فهرست سیاه خود قرار داد. دولت حسن روحانی لوایح چهارگانه‌ای را برای اجرای توصیه‌‌های این گروه تنظیم کرده بود که دو مورد آن‌ها همچنان تصویب نشده و در مجمع تشخیص مصلحت نظام بلاتکلیف مانده‌اند.
همتی افزود: «اف.ای.تی.اف جزو ضرورت های فعالیت بانکی است که اگر تصویب نشود، به‌خصوص در زمانی که تحریم ها برداشته شود، در مبادلات بانکی دچار مشکل می‌شویم.»
رئیس کل بانک مرکزی همچنین با اشاره به فشارهایی که به‌ویژه در سال ۹۹ بر او وارد شده است، گفت: «برخی افراد قدرت زیادی دارند و فشار زیادی هم بر من وارد می‌کنن که من مقاومت می‌کنم.» او افزود: «وضعمان خوب است و مطمئن هستم که بهتر می‌شود.»
«آمریکا دستور داد صندوق بین‌المللی پول به ما وام ندهد»
رئیس کل بانک مرکزی در صحبت‌های خود در کلاب‌هاوس گفت: «۵ میلیارد دلار وام حق ایران از صندوق بین‌المللی پول بود که با لابی آمریکایی‌ها هیات عامل صندوق حتی نتوانستند این درخواست ما را در بورد مطرح کنند.»
جمهوری اسلامی ایران، در فروردین‌ماه ۱۳۹۹، درپی مشکلات اقتصادی ناشی از همه‌گیری کرونا، از صندوق بین‌المللی پول درخواست یک وام پنج‌میلیارد دلاری کرد.
او با اشاره به نامه‌نگاری‌ها و پی‌گیری‌های خود در این زمینه گفت: «۶۰سال است عضو صندوق بین‌المللی پول هستیم و ۲دهم میلیارد دلار منابع ما در صندوق بین‌المللی پول است که از آن سایر کشورها استفاده می‌کنند و درخواست وام حق ما است. این وام صندوق مثل قبلی ها شرط و شروط ندارد زیرا به دلیل کرونا است و نرخ بهره آن نزدیک به صفر است.»
همتی همچنین افزود: «قبلا می‌گفتند صندوق بین‌المللی پول مستقل است، ولی به من ثابت شد که آمریکا دستور دهد، نهادهای بین‌المللی هیچی نیستند.»
عبدالناصر همتی دوازدهم فروردین‌ماه، در نشست مجازی اجلاس بهاره صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی با وزرا و روسای بانک‌های مرکزی و موسسات مالی حوزه مناپ (شامل خاورمیانه، شمال آفریقا، افغانستان و پاکستان) نیز با درمورد این وام درخواستی جمهوری اسلامی ایران، گفته بود: «انتظار داریم صندوق بین‌المللی پول بدون تبعیض و نفوذ لابی‌های سیاسی یا فشارهای واردشده از طرف آمریکا، به ایران وام بدهد.»
«اتفاقی درزمینه منابع ارزی ایران در کره رخ نداده است»
رئیس‌کل بانک مرکزی ایران با تکذیب خبرهای مربوط به آزادسازی پول‌های مسدود شده ایران در کره جنوبی گفت: «مسئول آن پول‌ها بانک مرکزی است و در این زمینه هنوز اتفاقی نیفتاده و البته استفاده از این منابع حق جمهوری اسلامی ایران است.»
او همچنین افزود: «۷ میلیارد دلار منابع بلوکه شده در کره جنوبی باید هر چه زودتر آزاد شود و قطعا پیگیر دریافت جریمه آن هم خواهیم بود.»
پیش از این، مقامهای ایران، ازجمله عبدالناصر همتی، چندین‌بار از توافق با کره جنوبی برای آزادسازی منابع مالی مسدودشده ایران در آن کشور خبر دادند، اما بعدتر اعلام شد کره جنوبی همچنان درحال رایزنی با آمریکاست و هنوز هیچ سهمی از دارایی‌های ایران آزاد نشده است.
