معمولاً این حضور جمعیت است که به وقایع مهم تاریخی در زندگی سلطنتی معنا می‌دهد. این در مورد مرگ اعضا خانواده سلطنتی نیز صادق است. در دهه‌های گذشته، تصاویر مردم عزادار، چه آنهایی که در بیرون دروازه‌های کاخ گل و شمع می‌گذارند، و چه کسانی که برای ادای احترام به تابوت متوفی در کلیسا صف می‌کشند، بخشی اصلی از مراسم تشییع جنازه سلطنتی بوده است.

در واقع، تا پیش از مرگ شاهزاده فیلیپ در دوران همه‌گیری کرونا، جمعیت داغدار همیشه بخشی ثابت از عزاداری بوده، گرچه هر مراسم عزاداری بسته به نقش و خواست فرد درگذشته تفاوت‌هایی داشته است.

در قرن گذشته مراسم خاکسپاری سلطنتی به شیوه‌های مختلفی برگزار شده است. از مراسم خاکسپاری دولتی پادشاهان جورج پنجم و ششم گرفته تا مراسم تشریفاتی برای ملکه ماری، شاهدخت دایانا و ملکه مادر، تا مراسم خاکسپاری خصوصی برای شاهدخت مارگارت در سال ۲۰۰۲ شیوه عزاداری سلطنتی متفاوت بوده است.

آخرین مراسم خاکسپاری دولتی برای یک عضو خانواده سلطنتی برای پادشاه جورج ششم در ۱۵ فوریه ۱۹۵۲، نه روز پس از مرگ وی در ساندرینگهام در ساعات اولیه ۶ فوریه برگزار شد (اما توجه داشته باشید که این آخرین مورد خاکسپاری دولتی در بریتانیا نیست. آخرین مورد مربوط به نخست‌وزیر سابق وینستون چرچیل در سال ۱۹۶۵ است.)

گرچه مراسم خاکسپاری دولتی جایگاه منحصر به فردی دارد و باید پارلمان برای آن قانون وضع کند، اما تفاوت‌ها بین مراسم خاکسپاری دولتی و خاکسپاری تشریفاتی از آن نوع که قرار است برای شاهزاده فیلیپ برگزار شود، در عمل زیاد نیست. در مراسم خاکسپاری دولتی، یک خودروی نظامی نیروی دریایی سلطنتی است که تابوت را حمل می‌کند، اما در یک مراسم تشریفاتی اسب تابوت را می‌کشد. همان‌طور که در مراسم تشریفاتیشاهزاده فیلیپ مشاهده کردیم، این امر ضروری نیست، چنان‌که تابوت او برای سفر کوتاه به کلیسای سنت جورج روی یک لندرور که برای این منظور طراحی شده است، حمل شد.

با توجه به شرایط بی‌سابقه‌ای که در آن شاهزاده فیلیپ به خاک سپرده می‌شود، به عزاداران گفته شده است که برای رعایت محدودیت‌های کرونا و «جلوگیری از شیوع عفونت»، نباید «گل یا اشیاء دیگر در کاخ‌های سلطنتی و اماکن عمومی قرار داده شود»، یا مردم «در روز شنبه، حضوراً در مراسم شرکت کنند.» با این اوصاف، مراسم تشییع جنازه شاهزاده فیلیپ با دیگران چگونه مقایسه می‌شود؟

مراسم خاکسپاری پادشاه جورج ششم در ۱۵ فوریه ۱۹۵۲ در کلیسای قلعه وینزور، چند روز پس از قرار گرفتن پیکر او در تالار وست مینستر برای عزاداری دولتی، انجام شد. تابوت او بر روی سکویی برجسته قرار گرفت و حدود ۳۰۰ هزار نفر طی چند روز به پیکر او ادای احترام کردند.

مرگ پادشاه جورج ششم ملت بریتانیا و جهان را در ماتم فرو برده بود. بی بی سی گزارش داد که «همه سینما و تئاترها تعطیل شده‌اند.» خود بی بی سی نیز به جز برنامه‌های خبری برنامه‌های عادی خود را لغو کرد. پرچم‌ها در همه شهرها به حالت نیمه‌افراشته  قرار گرفتند و مسابقات ورزشی لغو شد.

علی‌رغم سرما و باران، جمعیت زیادی در کاخ باکینگهام، جایی که اعلامیه مرگ او نصب شده بود، و همچنین در خارج از بورس سلطنتی منتظر خواندن اعلامیه بودند.

7

آلبوم عکس- مراسم تشیع جنازه شاهزاده فیلیپ

آلبوم عکس- مراسم تشیع جنازه شاهزاده فیلیپ

• 1/7

  Photo by Adrian DENNIS / POOL / AFP

• 2/7

  شاهزاده ویلیام و شاهزاده هنری در مراسم تشیع‌جنازه شاهزاده فیلیپ - Gareth Fuller/Pool via REUTERS

• 3/7

  کیت میدلتون ، دوشس کمبریج- Photo by CHRIS JACKSON / POOL / AFP

• 4/7

  شاهزاده چالرز و شاهدخت آن- Aaron Chown/Pool via REUTERS

• 5/7

  Chris Jackson/Pool via REUTERS

• 6/7

  Steve Parsons / POOL / AFP

• 7/7

  Cpl Ed Wright RAF/UK Ministry of Defence 2021/Handout via REUTERS

ملکه جدید از سفر رسمی به کنیا در ۷ فوریه بازگشت و در ۸ فوریه در مراسمی در کاخ سنت جیمز رسماً تاج و تخت را به دست گرفت. در روز تشییع جنازه پدرش ملکه به همراه ملکه مادر و شاهدخت مارگارت، سوار بر کالسکه تابوت پادشاه را دنبال کردند. تابوت با نشان‌های سلطنتی از جمله نشان تاج سلطنتی امپراتوری پوشانده شده بود.

نظامیان در مسیر حرکت تابوت صف کشیده بودند. تابوت از ایستگاه پدینگتون به مقصد وینزور سوار قطار شد.

هنگامی که مادر جورج ششم، ملکه ماری، بیش از یک سال بعد در مارس ۱۹۵۳ درگذشت، جسد وی نیز در تالار وست مینستر قرار گرفت، و بی بی سی گزارش داد که ۱۲۰ هزار نفر به پیکرش ادای احترام کردند. مراسم تشییع جنازه وی در کلیسای سنت جورج در وینزور با حضور حدود ۱۵۰۰ نفر برگزار شد و همچنین از رادیو بی بی سی پخش گردید.

همزمان با قرار گرفتن پیکر او در کنار پیکر همسر فقیدش جورج پنجم در وینزور، مراسم یادبودی با حدود ۴ هزار عزادار در کلیسای جامع سنت پل برگزار شد.

ملکه ماری ۸۵ ساله بود که درگذشت، اما مراسم تشییع جنازه تشریفاتی بعدی برای کسی برگزار شد که به هنگام مرگ کمتر از نصف او سن داشت. آن مرگی بود که خانواده سلطنتی و جهان را به لرزه درآورد. هنگامی که شاهدخت دایانا در ۳۱ اوت ۱۹۹۷ در پاریس، در سن ۳۶ سالگی به طور ناگهانی درگذشت، هیچ برنامه‌ای برای مراسم خاکسپاری وی و هیچ آمادگی‌ای برای مقابله با طغیان ناگهانی غم و اندوه وجود نداشت.

ساعاتی پس از انتشار اعلامیه درگذشت وی، همزمان با آغاز مقدمات مراسم تشییع جنازه که از برنامه خاکسپاری ملکه مادر کپی‌برداری شده بود، هزاران نفر با گل به دور کاخ کنزینگتون جمع شدند. شاهزاده چارلز برای بازگشت جنازه دایانا به فرانسه پرواز کرد. همزمان نخست وزیر تونی بلر سخنرانی معروف خود را ایراد داد که در آن لقب «شاهزاده مردم» را به دایانا داد.

پیکر دایانا تا ۶ سپتامبر در کاخ سنت جیمز قرار داده شد. حجم عظیم سوگوارانی که برای ادای احترام به او به آنجا آمدند، نشان‌دهنده اهمیت او در نظر بریتانیایی‌ها بود.

اینکه هیچ پرچمی برای بزرگداشت دایانا در کاخ باکینگهام به حالت نیمه‌اهتزاز در نیامد، برای خیلی‌ها سنگین بود. (سنت حکم می‌کند که پرچم سلطنتی فقط هنگامی که ملکه در کاخ حضور دارد، به اهتزاز درآید). گلها و هدایا و پیام‌های زیادی در بخش‌های وسیعی از باغ‌های کنزینگتون و خیابانهای بیرون کاخ باکینگهام بر هم انباشه شد.

هنگامی که ملکه به لندن بازگشت، وی از دسته گل‌‌ها بازدید کرد و در آستانه مراسم تشییع یکی از به یادماندنی‌ترین سخنرانی‌های دوران سلطنت خود را اینگونه آغاز کرد: «آنچه من اکنون به شما می‌گویم، به عنوان ملکه شما و به عنوان یک مادربزرگ، از قلب من است.»

ملکه همچنین موافقت کرد که پرچم بریتانیا در روز تشییع جنازه دایانا از قصر به حال نیمه‌افراشته درآید. این امر آغازگر این سنت شد که این پرچم هنگام غیبت حاکم، از اقامتگاه‌های سلطنتی به اهتزاز درآید.

در حالی که مراسم تشییع جنازه در کلیسای وست مینستر با حضور ۲ هزار نفر با شکوه و هیاهوی زیاد برگزار شد، این ادای احترام شخصی افراد بود که بیشترین طنین را داشت. بیش از یک میلیون نفر در مسیر حرکت تابوت دایانا که ویلیام ۱۵ ساله و هری ۱۲ ساله آن را همراهی می‌کردند، صف کشیدند و بسیاری از آنها گل پرتاب می‌کردند.

کمتر از پنج سال بعد، در ۹ آوریل ۲۰۰۲، کلیسای وست مینستر میزبان مراسم تشییع جنازه دیگری به همان بزرگی بود، اما این بار سال‌ها برای آن برنامه‌ریزی شده بود. به دنبال مرگ ملکه مادر در سن ۱۰۱ سالگی در خانه وی در وینزور، جسد وی به لندن منتقل شد و در تالار وست مینستر قرار گرفت. تخمین زده می‌شود ۲۰۰ هزار نفر برای ادای احترام از جلوی تابوت وی عبور کردند. اعضای خانواده شخصاً ادای احترام کردند، و چارلز او را «به سادگی جادویی‌ترین  مادربزرگ» توصیف کرد.

چهار نوه او شب قبل از مراسم تشییع جنازه‌اش در کنار تابوت وی ایستادند و ملکه گفت که «همدردی مردم او را تحت تأثیر قرار داده است.» به دنبال مراسم تشییع جنازه، هنگامی که تابوت ملکه مادر برای دفن کنار جسد همسرش به وینزور بازگشت، بی بی سی گزارش داد که «حضور هزاران نفر برای دیدن تابوت مراسم را به تاخیر انداخت.»

در بهار ۲۰۰۲ نیز مراسم تشییع جنازه دیگری، برای شاهدخت مارگارت، خواهر ملکه که فقط هفت هفته قبل از مادر ملکه درگذشت، برگزار شد. اما آن مراسم یک تشییع جنازه عمومی نبود.

مارگارت در ۱۵ فوریه در کلیسای سنت جورج، با حضور حدود ۴۵۰ عزادار، در یک مراسم خصوصی تشییع شد. گاردین از آن به عنوان «خداحافظی آرام» یاد کرد، اگرچه خاطرنشان کرد که صدها نفر برای ادای احترام به او در شهر وینزور جمع شده بودند. به دنبال این مراسم، تابوت او در اجرای خواست متوفی، برای سوزاندن جنازه به شهر اسلا منتقل شد.

پس از سوزاندن جنازه، خاکسترهای مارگارت ابتدا در خزانه سلطنتی قرار گرفت تا بعد به آرامگاه خانوادگی کنار پادشاه جورج ششم و مادرش منتقل شود.

روز شنبه، شاهزاده فیلیپ پس از مراسم تشییع جنازه که متناسب با وضعیت کرونا برنامه‌ریزی آن تغییر کرده است، به آرامگاه خانوادگی در ویندزور خواهد پیوست. آنچه که می‌توانست یک مراسم تشریفاتی نسبتاً بزرگ در مقیاس خاکسپاری ملکه مادر باشد، اکنون خیلی ساده‌تر برگزار می‌شود. فقط ۳۰ میهمان برای مراسم دعوت شده‌اند. عزاداران متشکل از خانواده نزدیک، سه نفر از اقوام آلمانی شاهزاده فیلیپ، و دوست نزدیک او کنتس مونت‌باتن از برمه خواهد بود. به غیر از همراهان پشت تابوت، همه مهمانان ماسک می‌پوشند و فاصله اجتماعی نیز رعایت می‌شود.

در این مراسم ملکه به تنهایی خواهد نشست. تصویر زن بیوه ۹۴ ساله به ویژه با توجه به چالش‌های بزرگ دوران سلطنت او، ممکن است بسیار غم‌انگیز باشد. همه جزئیات تشییع جنازه فیلیپ، از جمله تصمیم مبنی بر عدم پوشیدن نه لباس نظامی، با تصمیم ملکه بوده است. این مراسم از آنچه برای سال‌ها به دقت برنامه‌ریزی شده بود، بسیار متفاوت خواهد بود.

اما، با طراحی لندرور سفارشی که از حدود ۱۸ سال پیش آغاز شده است، مشخص است که شاهزاده فیلیپ همیشه قصد داشته مهر خود را بر این آخرین سنت سلطنتی بگذارد.