من همیشه از طرفدارهای پروپا قرص مزدا بودم. بالاخره شرکت در دهه ۸۰ با وارد کردن مدل ام‌اکس -۵ به بازار، مدل کوچک رودستر و کلاسیک را احیا کرد. همزمان، یک سری اتومبیل‌های خانوادگی با موتور دوربالای ظریف و قابل‌اعتماد و نیز مجموعه‌ای از ماشین‌های بامزه با موتور دَورانی (وانکل) تولید کرد که در این مدل، پیستون‌های سنتی و قدیمی که بالا و پایین می‌رفتند، با قطعه‌هایی سه‌ضلعی که حرکتی دایره‌وار دارند و خیلی تند می‌چرخند، جایگزین شدند. طول‌ عمر این مدل قرار نیست به اندازه موتورهای درون‌سوز معمولی باشد، و البته مصرف سوخت بالای آن‌ها چالشی برای مزداهای با موتور دورانی بود که جای تاسف داشت.

و به‌این ترتیب، مزدا دیگر اتومبیل‌‌هایی با موتور دَورانی تولید نمی‌کند، بلکه اتومبیل‌‌هایی با موتور برقی تولید می‌کند؛ مدل ام‌اکس-۳۰. اولین ماشین قابل شارژ مزداست، و گذشته از این تفاوت اساسی ، خیلی بیشتر شبیه انتظاری است که از مزدا می‌رود. خیلی خوب ساخته شده، به دل می نشیند، امکانات خیلی خوبی ارائه می‌دهد، و اتاقش هم خیلی  راننده‌پسنده است.

خیلی خوش‌شانس بودم که توانستم مزدا جی‌تی اسپورت تِک را که بهترین نمونه موجود است، امتحان کنم. این مدل به دو صفحه لمسی بزرگ زیبا و یک نمایشگر «فرانما» مجهز است که سرعت، سامانه رهیاب ماهواره‌ای (جی‌پی‌اس)، و اطلاعات دیگر را روی شیشه‌ جلو اتومبیل طوری نمایش می‌دهد که انگار در خط دید راننده است. نه تنها از لحاظ ایمنی خوب است، بلکه بانمک هم هست. برای صندلی‌ها یک گزینه «وگان» (طبیعی و قابل بازیافت) هم موجود است، و از چوب‌پنبه‌ ورقه‌ورقه‌شده برای تودوزی برخی قسمت‌‌ها استفاده می‌شود. خوش‌نماست و از لمسش لذت می‌برید. به احتمال زیاد، سالگرد ۱۰۰سالگی مزدا الهام‌بخش این تغییرهای نوآورانه است. شاید باورش برایتان سخت باشد، اما شرکت مزدا در اصل در کار تجارت چوب‌پنبه بوده است.

سبک مزدا هم بسیار جذاب‌ است. با مزدای معمولی که ترکیبی از خطوط باریک و منحنی‌هاست همخوانی ندارد، بلکه ترکیبی از خودروهای شاسی‌بلند بزرگ وهاچ‌بک‌های تخم‌مرغی‌شکل دهه‌۹۰ است، و طراحی چراغ‌های جلو و جلوپنجره خیلی باریکش هم مدرن است. در یک نگاه پی می‌بریم که این بهترین طرح آیرودینامیک‌ نیست، اما به‌شکلی کاربردی است، چراکه بر اساس خودرو مزدا سی‌اکس-۳۰، خودرو شاسی‌بلند جمع‌‌وجور این شرکت، ساخته شده است.

درهایش شاهکارند. درهای جلو کاملا باز می‌شوند، و مثل همیشه، از قسمت جلو به بدنه لولا شده‌اند، درهای عقب دستگیره‌های مخفی دارند و به قسمت عقبی بدنه ماشین متصلند. درها بدون هیچ ستون مرکزی باز می‌شوند تا تمام فضای داخل ماشین را که به راحتی قابل‌دسترس است، نشان دهند. این روش بسیار مبتکرانه است، چون در غیر این‌صورت سوار شدن و نشستن روی صندلی‌های عقب خیلی سخت می‌شد. این درهای خاص آخرین بار روی خودروهای اسپورت مزدا آراکس-۸ که مدل بدنه‌شان سدان بود، نصب شدند. این ماشین‌ها از سری «فیوچر کلاسیکز» (اتومبیل‌هایی که پیش‌بینی می‌شود در آینده در زمره‌ ماشین‌های کلاسیک باشند) بودند و عمر کوتاه و موتوری دَورانی داشتند که همین الان هم با قیمت نازلی در بازار موجود هستند و می‌توانید بخرید، که البته کمی آسیب‌پذیر و کم دوامند.

مشخصات مزدا ام‌اکس-۳۰

قیمت: ۳۰ هزار و ۴۵ پوند (قیمت پیشنهادی ماشین امتحان‌شده با وام شرکت سازنده، از ۲۵ هزار و ۵۴۵ پوند شروع می‌شود)

توان موتور: تک‌موتور برقی با مولد قدرت باطری ۳۵.۵  کیلووات‌ساعت 

قدرت: ۱۴۳ اسب‌بخار

حداکثر سرعت: ۱۴۰ کیلومتر بر ساعت

شتاب صفر تا ۹۵ کیلومتر بر ساعت: ۹.۷ ثانیه

مصرف سوخت: یک‌بار شارژ در ۲۳۰ کیلومتر

تولید دی‌اکسید کربن: صفر

در واقع فضای صندوق‌عقب و پشت ماشین بیشتر از معمول است، چراکه شرکت مزدا تصمیم گرفته است اولین خودرو برقی‌‌اش را با یک باطری به‌نسبت کوچک بسازد؛ تنها یک واحد ۳۵.۵ کیلووات‌ساعتی که بیشتر متمایل به پایین‌ترین رده‌‌‌های انواعی است که این ‌روزها تولید‌کننده‌ها ارائه می‌دهند. البته در عمل، این خبر بدی است، چرا که مزدا در شرایط واقعی رانندگی فقط برای پیمودن ۲۰۰ کیلومترمسافت سوخت دارد که اگر وسوسه شوید از تمام کارایی سرعت پایین مزدا استفاده کنید، این مسافت به‌سرعت کوتاه‌تر هم می‌شود، که البته فکر کنم من هم همین کار را کردم.

صدای خفیف موتور قضیه را جالب‌تر می‌کند و چیزی از یک رانندگی به‌شدت متمدن کم نمی‌کند. بزرگراه‌ امن و امان است و از سرعت و سبقت خبری نیست. وزن  به‌نسبت سنگین ماشین (حدود ۱.۶تن) که می‌تواند در اصل به سی‌اکس-۳۰مربوط شود، باعث کاهش شتاب‌ در سرعت بالا می‌شود، و به هر حال هر جا که مجاز باشد، نهایت سرعتش ۱۴۰ کیلومتر در ساعت است.

اگرچه مزدا را می‌توان سریع شارژ کرد (گفته می‌شود با شارژ‌کننده‌ای سریع ۴۰ دقیقه طول می کشد) و مزدا می گوید که مشتری‌ها می‌توانند از عهده آن برآیند، اما براساس استانداردهای رقابتی، در واقع آن مسافت ۲۰۰ کیلومتری بد به‌نظر می‌رسد. البته حق با شرکت مزدا است، چراکه بیشتر ما بیش از این مسافت سفر نمی‌کنیم و بیشتر ماشین‌های برقی را می‌توان به سادگی، با قیمت پایین، شب‌ها در خانه شارژ کرد. با این حال، با وجود تعداد زیاد خودروهای برقی مشابه و با قیمت تقریبا یکسان، مثل مدل‌های کیا و هیوندا که مسافتی دوبرابر آنچه مزدا قابلیتش را دارد طی ‌می‌کنند، واقعا باید در حسرت دستگیره‌ خاص مزدا ام‌اکس-‌۳۰ باشید که بتوانید انتخاب خودتان را توجیه کنید. جای تاسف خواهد بود که «نگرانی از مسافت»، این ماشین تازه‌وارد نامتعارف را شکست بدهد. البته، گفته می‌شود که این امکان وجود دارد که موتور بنزینی دَورانی کوچکی به موتور برقی اضافه شود تا مسافت را افزایش دهد؛ شاید هم خدا و هم خرما گیرتان بیاید.