شاه‌محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان، در گفت‌وگو با لطف‌الله نجفی‌زاده، خبرنگار طلوعنیوز افغانستان گفته است که گروه طالبان تنها عامل خشونت در افغانستان نیست و عوامل دیگری که به قدرت چسبیده‌اند هم اقدام‌های خشونت‌‌آمیز انجام می‌دهند.
این گفت‌وگو برای بررسی امکان فرصت همزیستی مسالمت‌آمیز افغانستان و پاکستان انجام شده است. آقای قریشی در آغاز مصاحبه می‌گوید که استراتژی پاکستان در قبال افغانستان تغییر کرده است.
او توضیح می‌دهد: «چیزی که تغییر کرده، راهکار پاکستان است. ما می‌خواهیم افغانستان با صلح و ثبات باشد. زیرا احساس می‌کنیم که افغانستان صلح‌آمیز و باثبات برای ما اتصال منطقه‌ای وسیع را فراهم می‌کند. اگر به دنبال امنیت اقتصادی‌اید، اگر به دنبال سرمایه‌گذاری و توسعه روابط تجاری دوجانبه و منطقه‌ای هستید، این تنها می‌تواند با صلح فراهم شود. صلح و ثبات در افغانستان، تنها نیاز افغانستان نیست، بلکه خواست پاکستان نیز همین است. ما از آن سود می‌بریم.»
او می‌افزاید: «راهکار جهان هم تغییر کرده است. مردم بر این باور بودند که صلح می‌تواند از طریق راه‌حل نظامی به دست آید؛ این گونه نشد. ما سال‌ها است که تاکید می‌کنیم جنگ افغانستان راه‌حل نظامی ندارد. چیزی که تغییر کرده، ظهور راهکار تازه است. آنچه مورد نیاز است، یک راه‌حل سیاسی از راه گفت‌وگو است که ما طرفدار آن بودیم. رویکرد بین‌المللی تغییر کرده و این فضا را برای صلح از هر زمان دیگر قاطع‌تر کرده است.»
اما او در عین حال، ایجاد دولت طالبان در افغانستان را رد کرده است و می‌گوید: «نه، نه، نه! این بر مردم افغانستان است که تصمیم بگیرند چه کسی بر آنان حکومت کند و اینکه ساختار سیاسی افغانستان را چگونه می‌خواهد؟ این تصمیم شما است. این تصمیم مردم افغانستان است. چیزی که ما می‌گوییم این است که شما همه افغانید. صلح تنها زمانی به افغانستان می‌آید که شما بنشینید و مصالحه کنید. اگر شما بنشینید و مصالحه و مذاکره کنید، شما خود تعیین خواهید کرد که چه قانون اساسی‌ای می‌خواهید و چه نظامی باید ایجاد شود. چیزی که ما پیشنهاد می‌کنیم این است که یک نظام همه‌شمول می‌تواند به مصالحه کمک کند و روند صلح را پیش ببرد.»
او همچنین می‌گوید که افغانستان و پاکستان روی یک سند همکاری بهتر کار می‌کنند که بر مبنای آن، اسلام‌آباد خرسند خواهد شد که پیشنهاد آموزش نیروهای افغان در پاکستان را بررسی کند؛ اما به گفته آقای قریشی، کابل هیچ گاه نگفته که پیشنهاد پاکستان را جدی گرفته است.
قریشی می‌گوید: «ما صادقانه احساس می‌کنیم که می‌توانیم همکاری کنیم. نظامیان شما اینجا بیایند، دیپلمات‌های شما اینجا بیایند، در آکادمی خدمات خارجی، در نهادهای نظامی ما آموزش ببینند. می‌توانیم همکاری کنیم. ما به یک زبان صحبت می‌کنیم. از لحاظ فرهنگ، مشابهت‌های بسیاری داریم. آنان احساس خواهند کرد که در خانه خود هستند.»
وزیر خارجه پاکستان از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان استقبال کرد و گفت که از رفتن آن‌ها خوشحال است: «آنان نمی‌توانند برای همیشه اینجا بمانند. باید اینجا را ترک کنند و اگر آنان راضی‌اند که به هدف خود رسیده‌اند، ما با آن مشکلی نداریم.»
یک بخش از این گفت‌وگوی چالشی درباره حضور رهبران طالبان در پاکستان است. طلوعنیوز می‌پرسد که در میان افغان‌هایی که در پاکستان زندگی می‌کنند، رهبران طالبان نیز حضور دارند. قریشی پاسخ می‌دهد: «نه! من نمی‌گویم که آنان اینجا روابطی ندارند؛ اما بیشتر رهبران آن‌ها، این را با اعتماد کامل می‌گویم، در پاکستان زندگی نمی‌کنند. در واقع آنان در افغانستان زندگی می کنند.»
طلوعنیوز: «مذاکره کنندگان طالبان در دوحه برای مشاوره به پاکستان می‌آیند. آنان این را اذعان کرده‌اند. ملا برادر بارها اینجا آمده است.»
قریشی: «برای تسهیل روند صلح بوده است.»
طلوعنیوز: «آنان به کویته می‌روند تا از جنگجویانشان در بیمارستان‌های این شهر عیادت کنند.»
قریشی: «آنان به دوحه می‌روند. آن‌ها به بخش‌های دیگر نیز سفر کرده‌اند. آنان به مسکو رفتند. آنان به بخش‌های دیگر هم رفتند.»
طلوعنیوز: «ما ویدیویی از آنان ندیده‌ایم که به هلمند، کابل یا قندهار آمده باشند.»
قریشی: «آنان در افغانستانند. شما باید با آنان ارتباط برقرار کنید. ما با آنان در ارتباطیم تا روند صلح را تسهیل کنیم. ما تلاش می‌کنیم تا موثر واقع شویم. ما تلاش می‌کنیم که سازنده باشیم. بسیاری در سطح بین‌المللی این را درک کرده‌اند؛ اما برخی در افغانستان هنوز هم از اینکه این واقعیت را بپذیرند که پاکستان سخاوتمند و سازنده و صادق بوده است امتناع می‌کنند. پاکستان احساس می‌کند که نفع پاکستان در صلح و ثبات در افغانستان است. چرا مردم در افغانستان این را درک نمی‌کنند؟ به نظر من عموم مردم افغانستان این را درک می‌کنند زیرا از دید من، مردم افغانستان صلح می‌خواهند. »
طلوعنیوز: «البته!»
قریشی: «آنان خشونت بسیاری دیده‌اند.»
طلوعنیوز: «سطح خشونت‌ها بسیار بالا است، آقای وزیر.»
قریشی: «آنان به قدر کافی خشونت دیده‌اند. دهه‌ها است که خشونت می‌بینند.»
طلوعنیوز: «این روزها خشونت‌ها بیشترند.»
قریشی: : «بلی متاسفانه. خشونت‌ها باید کاهش یابند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
طلوعنیوز: «خشونت چطور کاهش یابد؟»
قریشی: «ما همواره طرفدار کاهش خشونت‌ها بوده‌ایم تا به آتش‌بس بیانجامد؛ زیرا ما واقعا بر این باوریم که شما نمی‌توانید مذاکره و خشونت را هم‌زمان داشته باشید. خشونت باید کاهش یابد و روند صلح و مذاکرات سرعت بگیرد.»
طلوعنیوز: «در حالی که آنان اینجا (پاکستان) حضور دارند، آزادانه در گشت‌وگذارند، اینجا سربازگیری می‌کنند، کمک مالی جمع‌آوری می‌کنند و به بیمارستان‌های پاکستانی می‌روند. آیا همه این‌ها نادرست است؟»
قریشی: «این‌ها همه مربوط به گذشته‌اند.»
طلوعنیوز: «آیا همه این‌ها نادرست است؟»
قریشی: «شما هنوز هم... »
طلوعنیوز: «آیا این‌ها نادرست‌اند؟»
قریشی: «این‌ها اغراق‌اند.»
طلوعنیوز: «پس حقیقت چیست؟»
قریشی: «این‌ها مبالغه‌اند. من گفتم. شما هنوز... ببینید، تا زمانی که با این واقعیت که امروز چه رخ می‌دهد کنار نیایید، مشکل باقی است. متاسفانه بگذارید این را بگویم که زمانی که موارد در مسیر درست پیش نمی‌رود، شما برای اتهام‌ها به دنبال یک قربانی می‌گردید و قربانی موردعلاقه شما، پاکستان است. زمانی که در داخل ناکام می‌شوید، پاکستان را به آن متهم می‌کنید. پاکستان مسئول ناکامی داخلی شما نیست. پاکستان مسئول نزاع‌های حال حاضر افغانستان نیست. اگر رهبر افغانستان نمی‌تواند بنشیند و به یک توافق صلح دست یابد، پاکستان مسئولش نیست. ما مسئول آن نیستیم. این مسئولیت شما است. ما می‌گوییم که می‌خواهیم در کنار شما باشیم.»
طلوعنیوز: «آیا طالبان برای صلح آماده‌اند؟»
قریشی: «از دید من بله. آنان نیز رنج دیده‌اند.»
طلوعنیوز: «آنان در دو ماه گذشته ۳۰ شهرستان را گرفته‌اند. آیا این نشانه‌ای از صلح است؟»
قریشی: «ببینید، چگونه می‌توانم در این باره بگویم. شما، ارتش ملی افغانستان و نیروهای امنیتی افغانستان، باید با این وضعیت مقابله کنید. جامعه جهانی پول زیادی برای تجهیز و آموزش نیروهای امنیتی افغان صرف کرده است و در مقایسه با طالبان، تعداد شما بسیار زیاد است. این دیدی است که یک فرد می‌تواند داشته باشد. شما چرا خودتان نمی‌بینید که چه چیزی نادرست است؟»
نجفی زاده: «پرسش درباره خواست طالبان است؛ آیا آنان صلح می‌خواهند یا جنگ؟»
قریشی: «از دید من، نظر به گفت‌وگوهایی که با آنان داشته‌ام... »
طلوعنیوز: «شما با چه کسی گفت‌وگو می‌کنید. با برادر؟ با ...؟»
قریشی: «با اعضای کمیته سیاسی که شما هم با آنان صحبت می‌کنید.»
طلوعنیوز: «شما با سراج گفت‌وگو می‌کنید؟»
قریشی: «من هم قطعا با افرادی که شما با آنان صحبت می‌کنید، گفت‌وگو می‌کنم. افرادی که شما در دوحه با آنان گفت‌وگو می‌کنید. افرادی که شما سر میز مذاکره با آنان گفت‌وگو می‌کنید؛ همین افراد. من احساس می‌کنم که آنان نیز درک کرده‌اند که رنج برده و بهای گزافی پرداخته‌اند و این کشور خودشان است. آنان خارجی نیستند؛ افغانند. آیا فکر می‌کنید که آنان در افغانستان صلح نمی‌خواهند؟ آیا فکر می‌کنید که آنان در افغانستان ثبات نمی‌خواهند؟ من دیدگاه آنان را نمایندگی نمی‌کنم اما این منطقی است. اگر در پاکستان بی‌نظمی بود، هر پاکستانی صلح و ثبات می‌خواست.»
طلوعنیوز: «بلی اما سطح خشونت‌ها بسیار بالا است.»
قریشی: «چه کسی مسئول آن است؟ چه کسی مسئول آن است؟ اگر شما دوباره تلاش کنید تا این گمان ایجاد شود که خشونت‌های طالبان بالا است، این یک مبالغه خواهد بود. چرا این را می‌گویم؟ آیا در آنجا عناصر دیگری نیستند که نقش مخرب بازی کنند؟
طلوعنیوز: «مانند چه کسی؟»
قریشی: «داعش. مانند نیروهایی در داخل افغانستان.»
طلوعنیوز: «چه کسانی؟»
قریشی: «کسانی که از اقتصاد جنگی نفع دارند. آنانی که می‌خواهند قدرتشان را نگه دارند. کسانی که فراتر از دو قدمی خود را نمی‌بینند و تنها می‌خواهند در قدرت بمانند.»
طلوعنیوز: «رئیس‌جمهور غنی در قدرت است.»
قریشی: «ببخشید؟»
طلوعنیوز: «رئیس‌جمهور غنی در قدرت است. آیا منظور شما این است که او صلح نمی‌خواهد؟»
قریشی: «نه من این را نمی‌گویم؛ اما از دید من، رئیس‌جمهور غنی مسوولیت بسیار مهمی بر دوش دارد و باید رهبری و انعطاف‌پذیری نشان دهد تا...»
طلوعنیوز: «انعطاف پذیری یعنی این که کنار برود؟»
قریشی: «این تصمیم او است اما...»
طلوعنیوز: «زمانی که شما انعطاف پذیری می‌گویید...»
قریشی: «انعطاف‌پذیری برای رسیدن به توافق صلح.»
طلوعنیوز: «چگونه؟»
قریشی: «این بر شما است که تصمیم بگیرید. من نمی‌توانم به شما بگویم که چه باید بکنید اما هر دو طرف... ببینید! اگر طالبان بر مواضع خود بمانند و رئیس‌جمهور غنی و تیم خاصش هم بر موضع خود پافشاری کنند، آیا صلح به افغانستان خواهد آمد؟ شما به من بگویید؟ آیا صلح خواهد بود؟ نه صلحی نخواهد بود. آیا صلح نمی‌خواهید؟»
طلوعنیوز: «البته!»
قریشی: «مردم افغانستان صلح می‌خواهند. چرا رهبری افغانستان نمی‌تواند درک کند که مردم افغانستان از جنگ خسته شده‌اند. مردم خسته شده‌اند. مردم کودکان و خانواده‌هایشان را از دست داده‌اند.»
طلوعنیوز: «آقای وزیر امور خارجه، شما درست می‌گویید اما پرسش این است که طالبان نیز بخشی از جنگ‌اند.»
قریشی: «بلی.»
در ادامه این گفت‌وگوی مفصل تلویزیونی، درباره احتمال جنگ داخلی صحبت می‌شود. خبرنگار افغان از وزیر خارجه پاکستان می‌پرسد که آیا نگران رفتن افغانستان به سمت جنگ داخلی نیست؟
آقای قریشی می‌گوید: «امیدوارم که جنگ داخلی نشود. امیدوارم که نه. از همین رو من می‌گویم که لطفا، لطفا با هم بنشینید و یک راه برون‌رفت بیابید که در آن همزیستی و مصالحه است. یکدیگر را بپذیرید. شما باید یکدیگر را بپذیرید. می‌دانید، مردمی که در دولت‌های افغانستان و طالبان برای دهه‌ها جنگیده‌اند، هر دو افغانند. شما باید مصالحه کنید و راهی به جلو بیابید. ما نگرانیم که خدای ناخواسته در آنجا جنگ داخلی شود. اگر شما ناکام شوید، اگر رهبری افغانستان ناکام شود، پس بله! ما به سوی یک جنگ داخلی می‌رویم و اگر خدای ناخواسته جنگ داخلی شود، شما رنج می‌برید و ما نیز رنج می‌بریم. ما از یک موج دیگر پناهجویان بیم داریم. ما از نزدیک به سه میلیون پناهجو حمایت می‌کنیم که جامعه جهانی آن‌ها را فراموش کرده است. ما از آنان حمایت می‌کنیم. ما قلب و ذهن خود را برای آنان باز کرده‌ایم. ما به اندازه منابعی که داریم تا حد توانمان از آنان میزبانی کرده‌ایم. از طریق فراهم کردن آموزش و پرورش، بورسیه کردن، مداوا، از طریق اجازه تجارت دادن حتی در شرایط کرونا؛ ما مرز تورخم را ۲۴ ساعته باز کردیم تا سفر مردم و تجارت را تسهیل کنیم. ما هرچه امکانش را داشتیم، انجام دادیم.»
در ادامه گفت‌وگو، لطف‌الله نجفی‌زاده درباره مکان رهبران طالبان می‌پرسد:
طلوعنیوز: «هبت‌الله در پاکستان نیست؟»
قریشی: «از حکومتتان در این باره بپرسید.»
طلوعنیوز: «سراج حقانی؟»
قریشی: «از حکومتتان بپرسید.»
طلوعنیوز: «ملا یعقوب؟»
قریشی: «ادامه دهید. به نام بردن از آنان ادامه دهید.»
طلوعنیوز: «شیخ حکیم، رئيس تیم مذاکره‌کننده طالبان، ماه گذشته برای مشورت با رهبرانشان به اینجا، به پاکستان، آمد. این را به همه گفتند.»
قریشی: «آنان با من تماسی نداشتند؛ پس من نمی‌دانم.»
طلوعنیوز: «پس حداقل شما رهبر آنان نیستید. ممکن است آنان به دیدار شما آمده باشند.»
قریشی: «من یک نماینده منتخب پاکستانم.»
در بخش آخر گفت‌وگوی طلوعنیوز، به خرابکاری‌هایی که گفته می‌شود پاکستان پشت آن است، نگاهی تاریخ شده است. خبرنگار می‌پرسد: «به عنوان آخرین پرسش؛ آقای وزیر خارجه! تاریخ کسانی را که بوداهای بامیان را منفجر کردند چگونه قضاوت خواهد کرد؟»
قریشی: «من کسی‌ام که به صلح و همزیستی میان ادیان باور دارم. در اسلام، برای اقلیت‌ها جا هست؛ افرادی که فکر می‌کنند دید متفاوتی دارند. ما باید به آنان احترام بگذاریم. شما در پاکستان می‌بینید که معبد و کلیسا و مسجد هست. فعالیت دارند. اقلیت‌ها در اینجا مانند پاکستانی‌های عادی زندگی می‌کنند.»
خبرنگار دوباره می‌پرسد: «تاریخ آنان را که مجسمه‌های بودای بامیان را منفجر کردند چگونه قضاوت می‌کند؟»
قریشی: «ما باید به مناطق و نمادهای تمام مذاهب احترام بگذاریم.»
طلوعنیوز: «تاریخ کسانی را که رئیس‌جمهور نجیب‌الله را دار زدند، چگونه قضاوت خواهد کرد؟
قریشی: «هر کس که بی‌گناهی را می‌کشد، باید به دست عدالت سپرده شود. زندگی انسان‌ها مهم است. زندگی هر انسانی مهم است و این از آموزه‌های اسلام در هر جامعه متمدن است.»
