ایران و آمریکا شاخ به شاخ می‌شوند؛ این بار نه در عرصه سیاست که در عالی‌ترین سطح ورزش بسکتبال در المپیک تابستانی توکیو.

تقدیر قرعه المپیک چنین بود که ایران و آمریکا در یک گروه قرار بگیرند. حالا در روز چهارشنبه نوبت رویارویی این دو تیم می‌رسد. این دومین بازی هر دو تیم است که هیچ یک بازی اول موفقی نداشتند. ایران روز یکشنبه از جمهوری چک شکست خورد. شاید خبرسازترین اتفاق این بازی دست دادن مربی ایران، مهران شاهین‌تاب، با مربی اسرائیلی تیم چک، رونن گینزبورگ، بود که تیتر روزنامه‌های اسرائیلی شد. آمریکا، که زادگاه بسکتبال و از قوی‌ترین تیم‌های جهان است، در همین روز از فرانسه شکست خورد تا رکورد ۲۵ پیروزی پیاپی‌اش در بازی‌های المپیک که نزدیک ۲۰ سال طول کشیده بود خاتمه پیدا کند. آمریکا دو سال پیش در جام جهانی ۲۰۱۹ در چین نیز بدترین نتیجه تاریخ خود در این رقابت‌ها را تجربه کرده بود و در یک چهارم نهایی از همین فرانسه شکست خورده بود تا دچار حذف زودهنگام شود.

حالا آمریکا در مقابل ایران قرار می‌گیرد که تازه برای سومین بار در کل تاریخ خود در المپیک حاضر شده است. در جام جهانی ۲۰۱۹، ایران لحظاتی به یادماندنی خلق کرد از جمله پیروزی ۸۳ بر ۸۱ در اولین بازی‌اش مقابل پورتوریکو. گرچه شکست در دو بازی بعدی مقابل تونس و اسپانیا (که رفت تا قهرمان جهان شود) باعث شد ایران از گروه صعود نکند اما در دور طبقه‌بندی بعدی ایرانی‌ها هم آنگولا و هم فیلیپین را شکست دادند تا در مقام بیست و سوم جهان و اول آسیا قرار بگیرند و بدین‌سان به المپیک توکیو صعود کنند. این افتخاری بزرگی بود بخصوص که به جز ژاپنِ میزبان تنها یک تیم از آسیا امکان صعود از طریق جام جهانی را داشت و ایران در این زمینه هم از ژاپن پیشی گرفت و هم از چین گرفت که هم میزبان جام جهانی بود و هم قوی‌ترین قدرت تاریخی بسکتبال در آسیا.

حالا در المپیک توکیو ایران با چک، آمریکا و فرانسه هم‌گروه شده که یکی از یکی دشوارترند. با این همه، بازی قوی ایران مقابل اسپانیا در چین ۲۰۱۹ باعث شده خیلی‌ها امیدوار معجزه‌ و موفقیت برای بلندقامتان ایرانی باشند. از طرف دیگر شکست آمریکا نه فقط در بازی پیشین مقابل فرانسه که در مقابل نیجریه در بازی‌های تدارکاتیِ پیش از المپیک باعث بحران‌زده شدن این تیم شده تا امید سایر تیم‌های گروه منجمله ایران افزایش پیدا کند.

با این همه کار ایران بسیار دشوار است. این تیم در میان دوازده کشور حاضر در المپیک در رتبه آخر جهانی قرار دارد و در ضمن تنها تیم حاضر است که هیچ بازیکنی در مهمترین لیگ بسکتبال جهان لیگ «اتحادیه ملی بسکتبال» در آمریکا و کانادا («ان بی ای») ندارد. ایران در کل تاریخ المپیکش تنها یک بار برد داشته و آن هم ۷۳ سال قبل در المپیک ۱۹۴۸ لندن که ۴۹ بر ۲۲ بر ایرلند پیروز شد. همین باعث شده خبرگزاری ایسنا پیش از مسابقات تیتر بزند «ایران و طلسم ۷۳ ساله.»‌

حساسیت‌های سیاسی بازی طبعا باعث توجه رسانه‌های بین‌المللی شده است. برای ایرانی‌ها این یادآور بازی ایران و آمریکا در جام جهانی فوتبال در فرانسه ۱۹۹۸ است؛ زمانی که البته امیدها به بهبود روابط بین تهران و واشنگتن در آغاز دولت اول محمد خاتمی بسیار بود. مستقل از سیاست، پیروزی تاریخی ایران در آن بازی که اولین پیروزی تاریخ آن در جام جهانی فوتبال بود از شیرین‌ترین خاطره‌های ورزشی تاریخی ایران است.

حالا اما ایران و آمریکا در حالی در زمین بسکتبال روبرو می‌شوند که روابط‌ دولت‌هایشان در بدترین سطح قرار دارد؛ جمهوری اسلامی در عراق و سوریه به نیروهای آمریکایی حمله می‌کند و فعلا به مذاکرات هسته‌ای با آمریکا در وین نیز خاتمه داده است.

این البته اولین رویارویی بسکتبالی ایران و آمریکا نیست. در مسابقات جهانی ۲۰۱۰ در ترکیه بود که ایران در استادیوم عبدی ایپکچیِ استانبول با آمریکا روبرو شد و ۸۸ به ۵۱ شکست خورد؛ آمریکا رفت تا آن سال برای چهارمین بار قهرمان جهان شود. با وجود روابط بد سال‌های گذشته، حامد حدادی، ستاره بزرگ بسکتبال ایران در سال ۲۰۰۸ با پیوستن به «گریزلزِ ممفیس» اولین ایرانی تاریخ «ان بی ای» شد. حامد، که در توکیو نیز حضور دارد، پنج سال برای این تیم جنوب آمریکا بازی کرد و سپس به دو تیم دیگر «ان بی ای» پیوست: اول رپتورزِ تورنتو در کانادا و سپس سانزِ فینیکس در ایالت آریزونای آمریکا. او در سال ۲۰۱۳ به ایران بازگشت تا برای فولاد ماهان سپاهان اصفهان بازی کند و سپس عازم چین شد و امروز در سن ۳۶ سالگی برای «نهنگ‌های آبیِ» سیچوآن بازی می‌کند.

ارسلان کاظمی، دیگر ستاره تیم ملی بسکتبال، در عالی‌ترین سطح دانشگاهی این ورزش در آمریکا برای تیم «داکزِ» اورگون بازی کرده است. تیم ملی حتی یک شهروند دوتابعیتی ایرانی-آمریکایی هم دارد:‌ مایک رستم‌پور که متولد ایالت‌ مینه‌سوتای آمریکا است و پدرش اهل آبادان است. آقای رستم‌پور چند ماه پیش در گفتگویی با فدراسیون بین‌المللی بسکتبال گفته بود بازی برای ایران «افتخاری واقعی» برای او است و ارزو کرده بود با تیم ملی آمریکا روبرو شود که شامل بعضی بهترین بازیکنان جهان می‌شود.

این رابطه حتی در طرف مقابل هم وجود داشته و برخی شهروندان آمریکایی در لیگ بسکتبال ایران بازی کرده‌اند. مثلا کلوین آمایو، از اهالی مونترالِ کانادا که بزرگ‌شده ایالت نیوجرسی آمریکا است، در باشگاه شیمیدر قم بازی می‌کرد که اکنون خانه مایک رستم‌پور و بعضی سایر ملی‌پوش‌های به‌نام ایران همچون آرن داوودیِ ارمنی‌تبار است که پس از جام جهانی ۲۰۱۹ از تیم ملی خداحافظی کرد. جالب این‌جا است که رسانه‌های ایران از آقای آمایو همیشه به عنوان «کانادایی» نام می‌بردند با این‌که شهروندی آمریکا هم دارد و بزرگ‌شده این کشور است.

شکی نیست که در روز چهارشنبه آمریکا با وجود تمام چالش‌هایی که پیدا کرده شانس پیروزی بیشتری دارد. اما باید دید ایران می‌تواند این تیم را که کاپیتان آن امروز همان کوین دورانت، ستاره تیم «نتزِ» بروکلینِ نیویورک است که در مسابقات ۲۰۱۰ ترکیه نیز مقابل ایران بازی کرد و بهترین بازیکن کل جام شد، غافلگیر کند یا نه.

شکی نیست که ایران با نفس حضور خود در المپیک و موفقیت در جام جهانی نشان داده که حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. در میان کشورهای خاورمیانه ترکیه و اسرائیل هم بازیکنانی در «ان بی ای» داشته‌اند. ایران در حال حاضر اما در فهرست جهانی ۲۳ام است در حالی که اسرائیل ۳۹ام است و البته ترکیه در مقام ۱۵ام موفق‌تر است.

آمریکا اما پس از اولین شکست المپیکی خود از ۲۰۰۴ (المپیک آتن که در آن هم از پورتوریکو باخت هم از لیتوانی) وارد دوره‌ای بحرانی شده است. تا جایی که آسوشیدپرس تیتر بزند:‌ «برای تیم بکستبال ایران، زمان برطرف کردن مشکلات فرا رسیده است.»

بازی بسکتبال ایران و آمریکا ساعت ۹:۱۰ صبح به وقت تهران در استادیوم سایتاما در شهر سایتامای ژاپن برگزار می‌شود.