امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، روز یکشنبه از طرحی خبر داد که بر اساس آن منطقه امنی در شهر کابل ایجاد خواهد شد. آقای مکرون که در عراق به سر میبرد، به رسانهها گفت که این طرح با همکاری مشترک بریتانیا، فرانسه، و آلمان تهیه شده است و روز دوشنبه به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارائه خواهد شد.
مکرون توضیح داد که هدف از این طرح، ایجاد مسیری امن برای کسانی است که پس از ۳۱ اوت، باز هم میخواهند از افغانستان خارج شوند، و افزود: «فکر نکنم کسی مخالف ایجاد ایمنی برای فعالیتهای بشردوستانه باشد.» رئیس جمهوری فرانسه گفت برای سخن گفتن از واکنش احتمالی طالبان در قبال این طرح، هنوز زود است، و افزود: «ما با آنان در تماس هستیم تا در مورد برقراری پروازهای مجدد از کابل به نتیجهای برسیم و کشور قطر نیز در این زمینه با ما همکاری میکند.» در عین حال، مکرون توضیح داد که گفتوگو و مذاکره با طالبان، به معنای به رسمیت شناختن آن نیست.
با این حال، گروه طالبان با سرعت آن طرح مشترک فرانسه، بریتانیا و آلمان را رد کرد. سهیل شاهین، سخنگوی گروه طالبان، به رسانهها گفته است که در وضعیت کنونی ایجاد چنین منطقهای اصلا ضروری نیست. او پرسید که آیا فرانسه یا بریتانیا اجازه میدهند چنین منطقهای در کشورشان ایجاد شود؟ به گفته شاهین، افغانستان یک کشور مستقل است و نیازی نیست که در داخل یک کشور مستقل، یک منطقه امن از سوی خارجیها ایجاد شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با این حال، تصمیم شورای امنیت سازمان ملل متحد میتواند اجرایی شدن یا نشدن آن طرح را تضمین کند. در کنار کشورهایی چون فرانسه، بریتانیا، و آلمان، کشورهای روسیه و چین نیز عضو شورای امنیت هستند و در حال حاضر ، رابطه خوبی هم با طالبان دارند. البته باتوجه به آن که روسیه و چین مایل نیستند غرب در افغانستان حضور و نقشی داشته باشد، به احتمال زیاد آن طرح را وتو خواهند کرد. با این حال، روسیه هنوز مستقیم و رسمی آن را رد نکرده است. خبرگزاری تاس به نقل از سخنگوی کاخ کرملین گفته است که در این زمینه باید بیشتر صحبت شود. به باور مسکو، طرح ایجاد منطقه امن بیشتر برمیگردد به شیوه برخورد طالبان در قابل افغانهایی که قصد خارج شدن از افغانستان دارند. اما حتی اگر شورای امنیت سازمان ملل متحد با اکثریت آرا این طرح را تصویب کند، روشن نیست که چه سرنوشتی خواهد داشت.
گروه طالبان مسلما به هیچ وجه حاضر به پذیرش و تحمل حضور یک نظامی خارجی در افغانستان نیست. زیرا چنان وضعیتی میتواند طالبان را در موقعیت پایینتر قرار دهد و زمینه را برای گروههایی چون داعش که با آن در رقابت هستند، برای جلب نیرو و سربازگیری فراهم سازد. از سوی دیگر، شعار طالبان در ۲۰ سال گذشته، مبارزه با خارجیها بوده است. بر آن مبنا، بسیار دشوار خواهند توانست بپذیرند که بخشی از پایتخت کشور تحت عنوان «منطقه امن»، زیر کنترل «خارجیها» باشد. اما چنانچه آن طرح از سوی شورای امنیت تصویب شود، طالبان در مقابل شمشیر دولبهای قرار خواهند گرفت. مخالفت با شورای امنیت، به معنای از دست دادن مشروعیت جهانی است، و موافقت با آن هم به معنای از دست دادن مشروعیت داخلی خواهد بود.
به نظر نگارنده، طالبان از مسیر سومی استفاده خواهند کرد. آنان از کشورهایی چون قطر و ترکیه خواهند خواست همان گونه که در تامین امنیت و فعالیت فرودگاه کابل با آنان همکاری میکنند، در زمینه ایجاد منطقهای امن برای خارج شدن افغانها از کابل هم همکاری کنند. مزیت حضور کشورهای ترکیه و قطر در این طرح، به دلیل مسلمان بودن این کشورها است، و مردم افغانستان هم با اعتماد بیشتری به این دو کشور مینگرند. اگرچه به نظر نمیرسد که با حضور دو کشوری چون چین و روسیه، طرح ایجاد منطقه امن در کابل تصویب شود، اما نفس مطرح کردن این طرح مزیتهایی دارد و یکی از مهمترین مزیتهای آن، هراس طالبان از برخورد با افغانهایی است که میخواهند از افغانستان خارج شوند و طالبان میدانند که در صورت ممانعت با خروج آنان، سروکارشان با شورای امنیت و کشورهای قدرتمند جهان خواهد بود.