شاید دیده باشید که سگ‌ها به طرز عجیبی شبیه صاحبانشان‌اند. درمورد این موضوع حتی تحقیق هم شده است. طبق نتایج مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۵، زنانی که موهای بلندی داشتند، سگ‌هایی با گوش‌های بلند و مشابه خود را ترجیح می‌دادند، و زنانی که موی کوتاه داشتند سگ‌هایی با گوش‌های تیز و ایستاده را انتخاب می‌کردند.

به نظر کارشناسان، این موضوع پدیده‌ای روان‌شناختی است. آن‌ها معتقدند که انسان‌ها حیوانات خانگی، افراد یا حتی اشیایی را که شبیه خودشان است ترجیح می‌دهند. در هر حال، ما هر روز چهره خودمان را در آینه می‌بینیم و انتخاب سگی شبیه به خودمان آرامش‌بخش است. 

آرت مارکمن، دانشمند علوم شناختی و معاون ارشد امور دانشگاهی دانشگاه تگزاس، می‌گوید: «فرض کنید در پناهگاه حیوانات هستید و سگ‌های مختلف را نگاه می‌کنید. لزوما قرار نیست زمان زیادی را صرف کنید و تمامی ویژگی‌های هر سگ را بررسی کنید. بیشتر یک حس کلی به شما دست می‌دهد که باید بفهمید از کجا می‌آید. یکی از عواملی که احساس مطلوب و خوشایندی در ما ایجاد می‌کند اصل آشنایی است.»

مارکمن گفت: «راه‌های زیادی وجود دارد که چیزی به نظر آشنا می‌رسد و یکی از آن‌ها احتمالا این است که در کودکی سگی دقیقا مشابه آن داشته‌اید. اما عامل دیگری که باعث می‌شود چیزی به نظرتان آشنا بیاید این است که شبیه به چیزی باشد که قبلا با آن مواجه شده‌اید- مثل خودتان.» به گفته مارکمن «ممکن است موی سگ شبیه موی شما باشد یا نگاهش مانند خود شما متعجب باشد. هر چیزی که هست شما آن را می‌شناسید.»

او می‌گوید، آن جرقه تشخیص به شما این احساس را می‌دهد که با آن هم‌خوانی دارید و همین باعث می‌شود سگی را به‌شکل ناآگاهانه و فقط به دلیل شباهت با خودتان انتخاب کنید.  

در مطالعه‌ای دیگر در سال ۲۰۰۴، شرکت‌کنندگان غریبه‌ به ۴۵ سگ و صاحبانشان، که جداگانه از آن‌ها عکاسی شده بود، نگاه کردند و توانستند سگ‌ها و صاحبانشان را تنها براساس تصاویر با هم تطبیق دهند. 

مایکل روی، نویسنده این مطالعه و استاد روانشناسی در کالج الیزابت‌تاون پنسیلوانیا، می‌گوید: «بنابر نتایج تحقیقات ما، افراد توانستند تصاویر سگ‌ها و صاحبانشان را با نرخی بالاتر از حدس و گمان با هم تطبیق دهند. با این حال، این تنها زمانی صدق می‌کرد که سگ اصیل بود. ما فکر می‌کنیم که این احتمالا به این دلیل است که سگ‌های اصیل هم در ظاهر و هم در خلق‌و‌خو پیش‌بینی‌‌پذیرند. این باعث می‌شود که افراد سگی را انتخاب کنند که از نظر ظاهر، شخصیت و سطح فعالیت بالاترین انطباق را با آنها داشته باشد.»

به گفته روی، «شباهت سگ و صاحبش ممکن است صرفا فیزیکی باشد و تنها از لحاظ ظاهر شبیه هم باشند، یا ممکن است سگ به نوعی از لحاظ خصوصیات فردی شبیه به صاحبش باشد. برای مثال، ممکن است کسی را که به نظر برون‌گرا و اهل تفریح و گشت‌وگذار است به سگ لابرادور ربط دهید.»

تاثیر مواجهه صرف 

برخی از کارشناسان به «مواجهه صرف» اشاره می‌‌کنند؛ پدیده‌ای روان‌شناختی که در آن افراد چیزهایی را که با آن‌ها آشنایند ترجیح می‌دهند و این چیزی فراتر از سگ‌های خانگی است. برای مثال، افراد از موسیقی‌ای خوششان می‌آید که شبیه موسیقی باشد که پیش‌تر گوش می‌داده‌اند.  

مارکمن می‌گوید: « فکر کنید به یک کنسرت راک رفته‌اید، در میان اجرا، گروه آهنگی را که اخیرا در رادیو پخش شده اجرا می‌کند و جمعیت به وجد می‌آید. در واقع جمعیت به این دلیل که بهترین آهنگ گروه است به وجد نمی‌آید، بلکه به این دلیل است که آشنا‌ترین آهنگ گروه را می‌شنود.»

در مطالعه‌ای دیگر در سال ۲۰۱۴، ناظران توانستند مالکان خودروها را با نمای جلو وسیله نقلیه‌شان مطابقت دهند، زیرا به یکدیگر شباهت داشتند. افرادی حتی در انتخاب محصولات مصرفی، بیشتر جذب چیزی می‌شوند که مواجهه بیشتری با آن داشته‌اند. بنابراین هرچه بیشتر چیزی را ببینیم یا بشنویم، بیشتر به آن گرایش داریم. این لزوما توضیح نمی‌دهد که چرا سگ خاصی را دوست داریم، اما روند انتخاب سگ را تا حدودی توضیح می‌دهد.

به گفته روی، اگر بیشتر اطرافیان شما سگ لابرادور دارند، ممکن است به دلیل دیدن مکرر، علاقه‌تان به آن‌ها افزایش یابد و درنتیجه سگ مشابهی را برای خودتان انتخاب کنید.

به گفته محققان، این پدیده تنها زمانی که یک سگ برای همراهی شخصی انتخاب می‌شود ظاهر می‌شود، نه زمانی که برای کاری خاص، مانند به‌کارگیری در اداره پلیس یا در مزرعه، انتخاب می‌شود. این ممکن است به این دلیل باشد که برای چنین تصمیماتی زمان و تحقیقات بیشتری برای انتخاب صرف می‌شود.

به گفته مارکمن، ظاهرا دو شیوه زیربنایی در نحوه تفکر ما وجود دارد؛ یکی از آن‌ها شیوه‌ای سریع و شهودی است و دیگری شیوه‌ای کندتر و سنجیده‌تر.

به گفته مارکمن، تاثیر مواجهه صرف، اگر سرعت انتخاب را کم کنیم و به گزینه مورد نظر فکر کنیم و درمورد مزیت‌ها و معایب آن تامل کنیم، کاهش می‌یابد و دلیل انتخاب دیگر ازسر شهود نخواهد بود. 

کلاوس یافه، پژوهشگر دانشگاه سیمون بولیوار در ونزوئلا، می‌گوید در برخی موارد جذابیت شهودی به سمت چیزهایی که آشنا به نظر می‌رسند یا به خودمان شباهت دارند گرایش دارد که «جست‌وجوی خود» نامیده می‌شود و ممکن است هنگام انتخاب نه‌تنها یک حیوان خانگی که یک همدم انسانی هم رخ دهد.

بر همین اساس انسان‌ها با تکیه بر اصل آشنایی و جست‌وجوی خود، پدیده‌‌‌های آشنا را برمی‌گزیند، خواه حیوان خانگی باشد، خواه شریک زندگی.