مجلس نمایندگان آمریکا بهتازگی لایحهای تصویب کرده است که بر اساس آن، یک میلیارد دلار به تامین مالی سامانه دفاع موشکی گنبد آهنین اسرائیل اختصاص داده میشود. این لایحه که هدف از آن اطمینان از اعتبارات تکمیلی سامانه گنبد آهنین است، تایید و حمایت ۴۲۰ تن از نمایندگان دو حزب جمهوریخواه و دموکرات را داشته و فقط ۹ رای مخالف گرفته است که هشت رای نمایندگان لیبرال دموکرات دادهاند و یک رای از جانب نمایندهای جمهوریخواه بوده است.
هرچند تصویب این لایحه در مجلس نمایندگان آمریکا با سروصداهای بسیاری همراه بود، تامین مالی گنبد آهنین اسرائيل اقدامی جدید و بیسابقه نیست؛ به ویژه اینکه مدتها است که هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه از آن حمایت میکنند.
با این حال، تصویب این لایحه نتوانست مانع از اعتراض برخی مخالفان بودجه گنبد آهنین به افزایش میزان حمایت مالی از اسرائيل شود. مری نیومن، نماینده کنگره از ایالت ایلینوی و یکی از مخالفان تصویب لایحه در مجلس نمایندگان، از حامیانش خواسته است با مسئولان امور مالی در مجلس سنا تماس بگیرند و با فشار به مجلس، بودجه هنگفت آمریکا برای اسرائيل را متوقف کنند.
چنانکه همه میدانند، از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون، اسرائیل بزرگترین دریافتکننده کمکهای خارجی آمریکا بوده است و دولتهای ایالات متحده یکی پس از دیگری در همکاری با کنگره و با توجه به حمایت قوی داخلی آمریکا از اسرائیل و امنیتش و اهداف راهبردی مشترک واشنگتن و تلآویو در خاورمیانه، به اسرائیل کمکهای زیادی کردهاند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در سال ۲۰۱۶، دولتهای آمریکا و اسرائيل سومین تفاهمنامه ۱۰ ساله در زمینه همکاریهای نظامی را امضا کردند. بر اساس مفاد این تفاهمنامه که سالهای مالی ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۸ را شامل میشود، ایالات متحده آمریکا متعهد شده است که به شرط تایید کنگره، ۳۸ میلیارد دلار کمک نظامی (۳۳ میلیارد کمک مالی-نظامی بهعلاوه پنج میلیارد دلار برای سامانه دفاع موشکی) به اسرائيل پرداخت کند. این تفاهمنامه در پی توافق ۱۰ ساله ۳۰ میلیارد دلاری اولیه بود که تا سال مالی ۲۰۱۸ ادامه داشت.
در سال ۲۰۲۰، ایالات متحده آمریکا ۳.۸ میلیارد دلار به اسرائیل کمک کرد که تقریبا تمام این مبلغ برای بخشهای نظامی بود. با آنکه اغلب کمکهای آمریکا به اسرائیل در زمینه نظامی است، از سال ۱۹۷۱ تا ۲۰۰۷، تلآویو کمکهای اقتصادی قابلتوجهی نیز از واشنگتن دریافت کرده است؛ بهعنوان مثال، اسرائیل ۵۰ فروند جنگنده اف-۳۵ از آمریکا خریداری کرده است که میتوانند برای حملات موشکی استفاده شوند. از این تعداد، تاکنون ۲۷ فروند به اسرائيل تحویل داده شده و ارزش هریک از این جنگندهها حدود ۱۰۰ میلیون دلار است.
به همین ترتیب، ایالات متحده آمریکا با ادامه کمک به اسرائيل در سالهای گذشته، به توسعه یکی از پیشرفتهترین ارتشهای جهان یاری رسانده و زمینه خرید تجهیزات نظامی پیشرفته آمریکا را برای اسرائیل را فراهم کرده است. علاوه بر آن، ایالات آمریکا از سال ۲۰۱۱ تاکنون، در مجموع حدود ۱.۶ میلیارد دلار به سامانه دفاعی گنبد آهنین کمک کرده است.
با این حال، جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا، با پرسش برخی اعضای حزب دموکرات در مورد میزان کمکهای ایالات متحده آمریکا به اسرائيل روبهرو است. برنی سندرز، سناتور دموکرات، اظهار داشته است که واشنگتن باید در روش و چگونگی هزینهها بیشتر دقت کند؛ برنی سندرز و شمار دیگری از نمایندگان دموکرات در عین حال میکوشند معامله برنامهریزی شده ۳۷۵ میلیون دلاری فروش سلاحهای هوشمند به اسرائیل را متوقف کنند.
در واقع، ایالات متحده و اسرائیل بهطور مشترک میلیاردها دلار برای توسعه سامانه دفاعی گنبد آهنین هزینه کردهاند. این سامانه دفاعی برای رهگیری خمپارهها و موشکیهایی استفاده میشود که به سمت اسرائیل پرتاب میشوند. بنا بر اعلام اسرائيل، موفقیت این سامانه دفاعی به ۸۵ تا ۹۰ درصد میرسد. به محض ظهور پرتابه در رادار، گنبد آهنین جهت آن را تعیین میکند و با موشکهای سریعی آن را در هوا هدف قرار میدهد. این سامانه متحرک که در هر شرایط آبوهوایی کار میکند، میتواند موقعیت شلیک سلاح را نیز مشخص کند.
با این حال، این سامانه دفاعی پیشرفته در برابر رگبار موشکی و پرتابههای کوچک مانند خمپارهها و موشکهای کوتاهبرد کارایی چندانی ندارد. اما مشکل اساسی گنبد آهنین هزینه بالای موشکهایش است. در حالی که قیمت موشکهای کاتیوشا که جنبش حماس و حزبالله استفاده میکنند به حدود ۳۰۰ دلار میرسد، موشکهای رهگیر تامیر که در گنبد آهنین به کار گرفته میشوند بین ۲۰ تا ۱۰۰ هزار دلار ارزش دارند. علاوه بر این، در برخی موارد برای اطمینان از موفقیت رهگیری، در ازای هر موشکی که به سمت اسرائيل پرتاب شود، دو موشک تامیر شلیک میشود و این امر بهنوبه خود هزینه را دو برابر میکند.
هزینه بالای گنبد آهنین و ناتوانی آن در رهگیری همه موشکها، همانگونه که درگیری اخیر بین گروههای فلسطینی و اسرائیل در نوار غزه به اثبات رسید، این حقیقت را بازگو میکند که مالیاتدهندگان آمریکایی بار سنگینی برای حمایت نظامی از اسرائيل و مجهز کردنش با جدیدترین هواپیماهای جنگی و سلاحهای پیشرفته دفاعی و تهاجمی به دوش میکشند. بنابراین، دولت آمریکا باید در سیاست حمایت نظامیاش از اسرائيل و اهمیت دادن به میزان اثربخشی زرادخانه نظامی و هستهای اسرائیل در تامین امنیت آن کشور و منافع آمریکا تجدیدنظر کند.
تردیدی نیست که ایجاد زرادخانههای نظامی، که هرازگاهی به رقابتی بین کشورهای منطقه تبدیل میشود، نمیتواند امنیت اسرائيل و سایر کشورها و مردم خاورمیانه را محقق کند و تنها راه رسیدن به رفاه و آرامش و حفظ منافع کشورهای منطقه بدون اینکه آسیبی به منافع آمریکا و دیگران برساند، تلاش برای عملی کردن صلحی عادلانه و فراگیر در منطقه است.