در شب و روز فروپاشی دولت پیشین افغانستان، ضمن این‌که ترس و وحشت عمیقی بر جامعه افغانستان حاکم شده بود، شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی طنز تلخی را دست‌به‌دست می‌کردند. کاربران در شبکه‌های اجتماعی می‌نوشتند که «افغانستان تنها کشوری است که در این شب و روز، حتی یک زندانی هم ندارد.» با سقوط پی‌درپی شهرها، طالبان هزاران زندانی را آزاد کردند، و بگرام، پلخرجی، و زندان امنیت ملی، که مخوف‌ترین زندان‌های افغانستان‌اند، در شامگاه پانزدهم اوت (۲۴ مرداد) از وجود تروریست‌های بین‌المللی، سرکردگان باندهای تبهکار، و قاچاقچیان مواد مخدر خالی شد.

اما این زندان‌ها بیشتر از ۲۴ ساعت خالی نماندند، و دوباره آدم‌هایی به اتهام‌های گوناگون در سلول‌ها حبس شدند.

این بار، جای تروریست‌های بین‌المللی را، افرادی گرفتند که در کوچه و بازار بر سر قیمت یک بسته نان خشک دعوا کرده بودند یا متهم به سرقت وسایل اداره‌های دولتی بودند. سپس، شماری از عکاس‌ها، خبرنگاران، معترضان و فعالان شبکه‌های اجتماعی نیز به زندان‌ها انداخته شدند.

عبدالله حشمت در اوایل ماه سپتامبر در یک گردهمایی اعتراضی در شهر مزارشریف شرکت کرد. عبدالله و در حدود سی تن از شرکت‌کنندگان لحظه‌ای پس از شروع سر دادن شعارها، به دست افراد طالبان بازداشت شدند. تا دو شبانه‌روز از سرنوشت حشمت و همراهانش اطلاعی در دست نبود. تا آن‌که پدر او، به واسطه تماس‌ها و روابط شخصی‌اش، از احوال او آگاه شد. حشمت و همراهانش در زندان امنیت ملی، که در دولت پیشین ویژه نگهداری تروریست‌ها و افراد خطرناک بود، زندانی شده بودند. به خانواده حشمت و همراهانش گفته شده بود که این افراد، زندانیان سیاسی‌اند و اجازه تماس و ملاقات با کسی ندارند. حشمت دانشجوی کشاورزی است و بیشتر همراهانش نیز دانشجو هستند. آن‌ها هیچ فعالیت سیاسی و نظامی نداشتند و در گردهمایی مزبور نیز قرار بود در مورد حقوق زنان، حق آموزش، و آزادی رسانه‌ها صحبت کنند.

عبدالله حشمت که اکنون با ضمانت چند تن از متنفذان قومی آزاد شده است، در مورد انواع شکنجه در زندان طالبان می‌گوید: «هیچ پرونده و دستور کار مشخصی وجود نداشت. هر سرباز طالب که از راه می‌رسید یک سیلی و قنداق [تفنگ] می‌زد و چند سوال می‌پرسید. یک ماه در حبس بودم و در این مدت ضمن تحقیقات بیهوده در مورد این که از کجا دستور گرفته‌ایم، به کجا تعلق داریم، و با کدام سازمان‌های استخباراتی [جاسوسی] ارتباط داریم، شکنجه‌های وحشتناک به شمول [شامل] برق دادن، لت‌وکوب [کتک خوردن] و گرسنگی کشیدن را تجربه کردیم.»

به گفته عبدالله، یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های زندانیان در زندان‌های طالبان، مردن در اثر گرسنگی است، چون طالبان امکان تهیه سه وعده غذایی برای زندانیان ندارند و به خانواده‌های زندانیان هم اجازه نمی‌دهند که برای آنان غذای آماده بیاورند. طالبان بابت هر زندانی از خانواده‌اش پول می‌گیرد، اما معادل آن پول را غذای منظم و کافی به زندانیان نمی‌دهد. عبدالله می‌گوید که زندانیان بیشتر از اعدام، از مرگ در اثر گرسنگی می‌ترسند، چون ممکن است از میان ده‌ها زندانی، یکی یا چند تن به اعدام محکوم شوند، اما مرگ در اثر گرسنگی همه زندانیان را تهدید می‌کند.

یک فعال مدنی در شهر هرات که نمی‌خواهد نامش برده شود، می‌گوید که در زندان هرات ۴۵۰ مرد و چهار زن در حبس هستند. در دولت پیشین، در این زندان در حدود سه‌هزار و پانصد زندانی نگهداری می‌شدند که در پی سقوط شهر هرات، طالبان همگی را آزاد کردند. به گفته این فعال مدنی، طالبان بابت هر زندانی از خانواده‌هایشان روزانه صد افغانی ( معادل ۱.۱۱ دلار) پول می‌گیرد، اما غذای کافی به زندانیان داده نمی‌شود.

مواجه شدن با ضرب و جرح، انواع شکنجه و تحقیر، از مواردی است که قبل و بعد از اثبات اتهام بر سر هر زندانی می‌آید.

این منبع می‌گوید که ده‌ها تن از زندانیان افرادی‌اند که بر اساس اتهامی واهی به زندان انداخته شده‌اند. شماری از این افراد در زیر شکنجه و تهدید مجبور شده‌اند به اتهام‌هایی که به آنان وارد شده است اعتراف کنند.

به نظر می‌رسد که طالبان برای پر کردن سلول‌های خالی زندان‌ها عجله دارند و به هر قیمتی که شده زندان‌ها نباید خالی بمانند. در گزارشی ویدیویی که تلویزیون ملی افغانستان از وضعیت زندان ولایت قندوز منتشر کرد، مسئول زندان که از فرماندهان طالبان است، از بازداشت ده‌ها تن به جرم‌های متفاوت از جمله جرایم جنایی، آدم‌ربایی، و سرقت صحبت می‌کند. در بخشی از این گزارش، گزارشگر به سراغ زندانیان می‌رود و با یکی از آنان مصاحبه می‌کند. زندانی بلافاصله می‌گوید: «من از همه برادران و دوستانی که به این مواد آغشته شده‌اند می‌خواهم که دیگر دود نکنند. خودم هم تصمیم گرفتم که پس از این دود نکنم. فعلاً بسیار اندک دود می‌کنم.» هرچند گزارشگر تلویزیون ملی افغانستان که تحت دستور طالبان کار می‌کند، سعی خودش را می‌کند که افراد معتاد به مواد مخدر را تبهکار و آدم‌ربا معرفی کند، اما نمی‌تواند حقیقت ماجرا را پنهان کند.

پیش از این، ملا نورالدین ترابی، رئیس زندان‌ها در دولت طالبان، ضمن این‌که گفته بود مجازات قطع عضو، اعدام، و قصاص را از سر می‌گیرد، به جامعه جهانی در مورد دخالت در قوانین طالبان هشدار داده بود.

پس از این سخنان ملا ترابی، چندین مورد اعدام و نمایش اجساد اعدام شده‌ها توسط طالبان در شهر هرات صورت گرفت.