در گرماگرم ادامه کووید، حال با شروع فصل سرما یک بیماری دیگر دستگاه تنفسی نیز در کمین ما است: سرماخوردگی!

در هجده ماه گذشته و از هنگام نخستین قرنطینه (کووید) در بریتانیا موارد سرماخوردگی به شکلی چشمگیر کاهش یافت، اما با بازگشایی جامعه و بازگشت مردم سر کار، سرماخوردگی و آنفلوآنزا نیز بازگشته است که به گفته برخی از مبتلایان با درد گلو و آبریزش بینی «بدترین سرماخوردگی»‌ای بوده است که تاکنون به آن مبتلا شده‌اند. 

هنگامی که با عوارض سرماخوردگی دست به گریبانید احتمالا آخرین چیزی که به آن فکر می‌کنید ورزش است. هرچه باشد «استراحت و خواب» در صدر توصیه‌های نظام درمان عمومی بریتانیا برای بهبود از سرماخوردگی است.

با وجود این، اگر می‌خواهید به عادت ورزش کردن وفادار بمانید، عدم توانایی انجام این عادت برای روزها یا حتی هفته‌ها می‌تواند سخت ناراحت‌کننده باشد. بنابراین سوال اینجاست که آیا می‌شود هم‌زمان با بهبود از بیماری به ورزش کردن ادامه داد؟ 

دکتر جف فاستر، پزشک عمومی نظام درمانی بریتانیا، به ایندیپندنت می‌گوید: «انجام حرکات ورزشی در مدت بیماری فواید و زیان‌های خود را دارد. فواید آن این است که اگر بینی و سرتان گرفته و احساس سستی می‌کنید، ورزش می‌تواند ترشحات را زدوده، سینه و بینی را باز کند و متابولیسم را تسریع کند. ورزش اشتها را تحریک می‌کند و کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد و با تحریک ترشح هورمون اندورفین احساس شعف بیشتری در شما ایجاد می‌کند.»

او افزود: «از سوی دیگر، مضرات آن این است که حرکات ورزشی (هنگام بیماری) سیستم ایمنی و مصونیت بدن را به چالش می‌کشد و به شکلی غیرلازم سیستمی را که هم‌اکنون نیز در کار شدید است تحت فشار می‌گذارد. برای نمونه، اگر ناخوشید ممکن است میزان دریافت اکسیژن به دلیل گرفتگی بینی و ریه‌ها دشوار شود و با بالارفتن درجه حرارت، احساس گرمای بیشتری بکنید. در این صورت به کار کشیدن بیشتر بدن می‌تواند مضر باشد و دوره بیماری را طولانی‌تر کند.» 

دکتر زاندرا میدلتون، بنیان‌گذار جامعه بهداشتی «آدیوُ» در تایید این نظریه می‌گوید که انجام حرکات ورزشی به هنگام بیماری انرژی بسیار مهم بدن را «از میان برده» و سیستم ایمنی بدن را «تضعیف» می‌کند.

میدلتون در توضیح می‌گوید: «حرکات سنگین ورزشی موجب ترشح هورمون‌های استرس می‌شود که تضعیف‌کننده سیستم ایمنی بدن است. این (فعل و انفعال) می‌تواند عوارض سرماخوردگی شما را یا وخیم‌تر کند یا بهبودی از آن را دشوار کند.»

او می‌افزاید: «همواره بهتر است در عوض تلاش برای انجام حرکات ورزشی به بدنتان گوش کنید. به ویژه در مدت نخستین روزهای سرماخوردگی که اغلب با تب همراه است. پس از بریدن تب می‌توانید بار دیگر به ورزش بازگردید اما بهتر است وقت بیشتری ـ مثلا پنج روز ـ دیگر به بدنتان زمان بدهید تا بخش زیادی از عوارض سرماخوردگی مرتفع شود. همواره به آرامی  ورزش کردن را از سر بگیرید که به خودتان لطمه نزنید.» 

اگر سخت مشتاقید که به حرکات ورزشی صبحگاهیتان ادامه دهید، پژوهش‌ها نشان داده‌اند که ورزش سبک در واقع می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند.

در گزارشی که در نشریه ورزش و علوم بهداشتی (Journal of Sport and Health Science) منتشر شده، آمده است که عدم فعالیت می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی بدن را کاهش دهد، در صورتی که یک راهپیمایی سریع ۳۰ تا ۶۰ دقیقه‌ای در روز قدرت دفاعی بدن را مقابل بیماری‌های تنفسی افزایش می‌دهد. 

میدلتون می‌گوید اگر توانایی‌اش را دارید یک راهپیمایی ۱۵ دقیقه‌ای در هوای آزاد می‌تواند به بهبود عوارض سرماخوردگی کمک کند.

او می‌افزاید: «هرچند تعداد ۱۰ هزار قدم راهپیمایی در روز ایده‌آل است اما برخی مطالعات نشان می‌دهد که حدود ۴ هزار و ۵۰۰ قدم در روز به ویژه در سالمندان به حفظ سلامتی کمک می‌کند. بنابراین مهم است که تنها برای (انجام آنچه گفته می‌‌شود) در این کار اغراق نکنید.»

کیمبرلی میچل، مربی شخصی در مرکز ورزشی (Origym Centre of Excellence) می‌گوید اگر عوارض سرماخوردگیتان چندان وخیم نیست در تخت ماندن بد است. باید بتوانید در انجام حرکات ورزشی آرام شرکت کنید.

در عوض عادت دویدن روزانه، قدم بزنید یا درعوض بلند کردن وزنه، حرکات یوگا انجام بدهید.

میچل توصیه می‌کند که «حرکات آرام ورزشی به معنای راهپیمایی سریع و جایگزین کردن وزنه و بلند کردن آن با حرکات سبک‌تر تا مرحله بهبودی است».

او می‌افزاید: «هنگامی که با عوارض سرماخوردگی دست به گریبانید احتمالا آخرین چیزی که به آن فکر می‌کنید ورزش است. راحت بگیرید و خودتان را بیش از تواناییتان تحت فشار نگذارید. این بدان معنی است که در عوض عادت دویدن روزانه، قدم بزنید یا در عوض بلند کردن وزنه، حرکات یوگا انجام بدهید. نباید خودتان را بنا به عادت گذشته تحت فشار بگذارید زیرا بیماری میزان انرژی شما را ضعیف می‌کند. افزون بر آن نمی‌خواهید با صرف انرژی بیش از حد بیماری را طولانی‌تر کنید.»

میدلتون می‌گوید برای آزمایش این‌که آیا آمادگی انجام حرکات سبک یا از سر گرفتن ورزش را دارید یا نه، بهترین کار بالا رفتن از چند پله است.

او در توضیح می‌افزاید: «اگر بتوانید از چند پله بدون سرفه، سرگیجه یا نیاز به استراحت بالا بروید، می‌توانید پانزده دقیقه راهپیمایی کنید. سپس این راهپیمایی را هم مورد آزمایش قرار دهید و ببینید آیا پس از آن خسته شده‌اید یا نه. اگر حالتان همچنان خوب است این راهپیمایی را به ۳۰ دقیقه افزایش دهید و در نهایت به رژیم ورزشی معمولتان بازگردید.

«بسیار مهم است که نخستین بازگشت شما به رژیم معمول ورزشی‌تان تنها با پنجاه درصد شدت و حجم پیشین انجام شود تا به بدنتان ضربه نزند. بدنتان (در طول بیماری) فعالیت کمتری داشته و گرم مبارزه با بیماری بوده است، بنابراین مهم است که در نخستین بازگشت از آن مراقبت کنید. افزایش طول مدت گرم کردن عضلات به نرم شدن مجددشان کمک می‌کند. استراحت طولانی مدت‌تر پس از ورزش هم مفید است.» 

فاستر می‌افزاید که در مجموع این شما هستید که باید تصمیم بگیرید بدنتان برای بهبودی از بیماری به چه میزان استراحت نیاز دارد.

او می‌گوید: «نحوه برخورد به آن این است که اگر دچار سرماخوردگی و سرفه یا عارضه‌ای شده‌اید که برای آن نیازی به پزشک ندارید، احتمالا ورزش زیانی ندارد. اما اگر مبتلا به عارضه‌ای جدی تر از جمله آنفولانزا، کووید، عفونت مجاری ادرار یا لوزه‌ها شده‌اید، استراحت کنید و بدنتان را بیش از حد نیاز به کار نکشید.»