یک سوپرتانکر نفتکش که با پرچم ایران حرکت می‌کند، روز شنبه ۱۶ اکتبر، سفر خود را با محموله دو میلیون بشکه‌ای نفت خام از آب‌های ونزوئلا آغاز کرد. به گزارش رویترز، اسنادی که این خبرگزاری مشاهده کرده است، نشان می‌دهد این کشتی حامل نفت تولیدی شرکت نفت ونزوئلا است. 

این سفر بخشی از توافقی است که شرکت‌های ملی نفت ونزوئلا و ایران مدتی پیش امضا کردند و به موجب آن، ایران از ونزوئلا نفت خام موسوم به «مری» می‌گیرد و به آن میعانات گازی تولید ایران می‌دهد. نفت «مری» بخشی از سبد مرجع اوپک است. این «برند» محبوب نفت مخلوطی است از نفت فوق‌سنگین کمربند اورینوکو در ونزوئلا با محصولات سبک‌تر. کارشناسان علت این توافق بین تهران و کاراکاس را کمبود شدید مواد رقیق‌کننده در ونزوئلا می‌دانند که باعث شده است تولید و صادرات نفت آن کشورِ بحران‌زده، به‌شدت کاهش یابد. 

تانکر «دینو ۱» که «نفتکش بسیار بزرگ» (موسوم به «وی‌ال‌سی‌سی») محسوب می‌شود، متعلق به شرکت ملی نفت‌ ایران است و طبق آماری که ایندیپندنت فارسی در تارنما‌های رصد کشتی‌ها رویت کرده است، اخیرا در بندر عسلویه حضور داشته است. خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع و تارنمای «تنکر ترکرز» گزارش داد که این کشتی عصر جمعه در بندر خوزه در ونزوئلا حضور داشته و نفت شرکت ملی ونزوئلا را بارگیری کرده است. 

وزارت خزانه‌داری آمریکا ماه گذشته اعلام کرده بود توافق نفتی ایران و ونزوئلا می‌تواند نقض تحریم‌های آمریکا محسوب شود. 

کشتی «دینو ۱» ماه گذشته در حالی به ونزوئلا رسید که ضمن حمل ۲.۱ میلیون بشکه میعانات گازی ایرانی، نشانگر خود را خاموش کرده بود. این میعانات سپس به پروژه‌های موسوم به «پترولرا سینوونسا»، «پتروپیار» و «پتروسدنو» تزریق شدند که همگی به شرکت ملی نفت ونزوئلا متعلق‌اند و در کمربند اورینوکو قرار دارند. 

ویلز رنگل، از اعضای هیئت مدیره شرکت ملی نفت ونزوئلا که از رهبران اتحادیه‌های کارگری هم است، دو هفته پیش به رویترز گفته بود که میعانات ایرانی قرار است به سه پروژه فوق‌الذکر برسند. رنگل از دفتر خود در کاراکاس گفته بود: «خیلی چاه‌ها هستند که به علت کمبود مواد رقیق‌کننده فعال نیستند. ما تولید را از سر خواهیم گرفت.»

توافق کنونی تهران و کاراکاس شش ماه دوام دارد و انتظار می‌رود یک کشتی دیگر نیز با محموله میعانات در چند هفته آینده وارد ونزوئلا شود. آغاز توافق را البته ماه گذشته دیدیم، زمانی که شرکت نفت ونزوئلا  ۱.۹ میلیون بشکه نفت خام «مری» را تحویل سوپرتانکر «فلیسیتی» داد که با پرچم ایران حرکت می‌کرد. 

شرکت‌های ملی نفت ایران و ونزوئلا و وزارت نفت ونزوئلا به سوال‌های رویترز در این مورد پاسخ نداده‌اند.

این توافق به‌روشنی به نفع هر دو کشور عضو اوپک است که تحت تحریم‌های شدید آمریکا قرار دارند. ونزوئلا به موادی همچون نفت‌های سبک و میعانات گازی نیاز دارد تا نفت فوق‌سنگین خود را مخلوط کند و محصولی قابل صادرات تولید کند. ایران نیز به نفت ونزوئلایی نیاز دارد تا آن‌ را، احتمالا پس از مخلوط کردن و پالایش، به مشتری‌هایش در قاره آسیا بفروشد. 

آمریکا در سال ۲۰۱۹ شرکت ملی نفت ونزوئلا را در فهرست سیاه قرار داد و تحریم‌های وسیعی نیز علیه شرکت ملی نفت ایران اعمال کرده است. 

شرکت بیمه «اسکولد» نروژ اخیرا به صاحبان کشتی‌ها هشدار داده بود که عملیات انتقال کشتی به کشتی در نقاطی همچون مالزی، آفریقا، یا دریای کاراییب می‌تواند باعث شود که آن کشتی‌ها تحت قوانین ضدتحریم جریمه شوند. آن شرکت به‌طور مشخص به تلاش ایران و ونزوئلا برای افزایش صادرات نفت اشاره کرده بود. طبق برآورد کاراکاس، تولید نفت آن کشور اخیرا به روزی ۷۵۰ هزار بشکه رسیده است. هدف کاراکاس رساندن این میزان به روزی یک میلیون بشکه است. 

نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهوری ونزوئلا از «حزب سوسیالیست متحد»،‌ خود را ادامه‌دهنده هوگو چاوز، رئیس‌جمهوری چپ‌گرای آن کشور، می‌داند. اما در دوران او، ونزوئلا وارد برخی از بزرگ‌ترین مشکلات اقتصادی تاریخ این کشور شده است. مادورو که با تحریم‌های شدید دولت آمریکا و به‌رسمیت شناخته نشدن دولتش مواجه است، کوشیده است تا روابط ونزوئلا را با کشورهایی چون ایران و ابرقدرت‌هایی مانند چین و روسیه افزایش دهد. 

ایران سال گذشته با نقض تحریم‌های آمریکا، موفق شده بود چند کشتی بنزین به ونزوئلا برساند تا کمبود سوخت در آن کشور جبران شود. در مجموع، شش کشتی «فارست»، «فورچون»، «پتونیا»، «فاکسون»، و«کلول» در ماه مه ۲۰۲۰، و کشتی «گلسان» یک ماه بعد، با پرچم ایران بیش از ۱.۵ میلیون بشکه بنزین به ونزوئلا رساندند. 

در دولت پیشین آمریکا به ریاست‌ جمهوری دونالد ترامپ، الیوت آبرامز فرستاده ویژه امور ونزوئلا و ایران بود و اقدام‌ها علیه دولت‌های این کشورها را هماهنگ می‌کرد. اما دولت دموکرات جو بایدن هم سمت «فرستاده ویژه امور ونزوئلا » را ملغی کرده است، هم سمت دستیار معاون وزیر خارجه در امور ونزوئلا و کوبا را. گفته می‌شود که دیپلمات‌های مسئول ونزوئلا در دفتر مسائل نیم‌کره غربی در وزارت خارجه  نیز کاهش یافته‌اند. در عوض، موضوع ونزوئلا به میز «مسائل حوزه کوه‌های آند» وزارت خارجه سپرده شده است که باید به آن کشور در کنار کشورهای دیگری مانند کلمبیا و پرو بپردازد. 

آقای آبرامز چند روز پیش در مقاله‌ای در مجله «نشنال ری‌ویو»، از این تغییر سیاست دولت بایدن انتقاد کرد و آن‌ را همگام با تعطیلی «مرکز ماموریت ایران» در سازمان سیا و بازنشستگی مایک دی آندریا، رئیس معروف آن مرکز، دانست. آبرامز نوشت:‌ «با این کار چه پیامی فرستاده می‌شود؟ به‌روشنی، این‌که به ایران توجه کمتری می‌شود و رویکرد به آن کشور نرم می‌شود.»

آبرامز افزود: «اکنون دقیقا لحظه غلط برای فرستادن چنین پیامی است. ایران هر روز دارد نه تنها توافق اوباما، یعنی برجام را، که پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) را هم نقض می‌کند و همچنان به آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای دسترسی‌ نمی‌دهد، در حالی که از تمام امضاکنندگان پیمان انتظار می‌رود چنین دسترسی‌ای را فراهم کنند.»