وزارت تحصیلات عالی طالبان، دانشگاه‌های خصوصی رهنورد، راه سعادت و تاج در مزارشریف، مرکز استان بلخ، را به دلیل فعالیت سیاسی موسسان آن‌ها، به نفع دولت طالبان مصادره کرده است و درآمد این دانشگاه‌ها به خزانه طالبان واریز می‌شود.
منابعی در ولایت بلخ، به ایندیپندنت فارسی گفته‌اند که وزارت تحصیلات عالی طالبان دانشگاه خصوصی تاج متعلق به ژنرال عبدالملک، از فرماندهان ارشد ازبک در شمال افغانستان، دانشگاه خصوصی رهنورد متعلق به عباس ابراهیم‌زاده، نماینده پیشین بلخ در مجلس و رهبر حزب وحدت نوین افغانستان، و دانشگاه راه سعادت، متعلق به غلام سرور سعادت، نماینده پیشین تخار در مجلس نمایندگان افغانستان، را به نفع دولت طالبان مصادر کرده است و عواید این دانشگاه‌ها به خزانه طالبان واریز می‌شود. این سه دانشگاه از جمله دانشگاه‌های بزرگ در بلخ‌اند که به دلیل سرمایه‌گذاری هنگفت مالکانشان، تا قبل از فروپاشی دولت پیشین افغانستان هزاران دانشجو داشتند.
مومن وط‌‌‌ن‌دار (نام مستعار)، استاد یکی از دانشگاه‌های خصوصی بلخ، می‌گوید: «با فروپاشی دولت پیشین افغانستان، شخصی به نام احمد وزیر صافی، از سوی وزارت تحصیلات طالبان معاون این وزارتخانه در امور شمال افغانستان شد. او در این مدت، درباره سرنوشت دانشگاه‌های خصوصی و دولتی تصمیم‌گیری می‌کند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به گفته مومن، معاون وزارت تحصیلات طالبان در هر دانشگاه یک ملا از اعضای این گروه را به‌عنوان نماینده تعیین کرده است تا بر عملکرد دانشجویان، استادان، مسئولان و اجرای دستورهای وزارت تحصیلات طالبان نظارت کند. احمد وزیر صافی روسای دانشگاه‌های دولتی و خصوصی را برکنار و افراد جدیدی را در این سمت‌ها منصوب کرده است. در این میان، اداره سه دانشگاه خصوصی رهنورد، تاج و راه سعادت به دلیل فعالیت سیاسی موسسان آن‌ها، کاملا به افراد طالبان واگذار شده است.
او می‌افزاید که در همین حال، وزارت تحصیلات طالبان به‌تازگی دستورات جدیدی به دانشگاه‌ها ابلاغ کرده که اجرای محدودیت‌های تبعیض‌آمیز و سختگیرانه برای دانشجویان، استادان و کارکنان دانشگاه‌ها را توصیه می‌کند.
به گفته مومن، پس از اعمال این محدودیت‌های سختگیرانه و تبعیض‌آمیز بر فضای آموزشی در دانشگاه‌ها، برخی از دانشگاه‌های بلخ تا ۸۰ درصد دانشجویان خود را از دست داده‌اند. برای مثال، تا قبل از تسلط طالبان بر افغانستان و وضع این قیود، شمار دانشجویان دانشگاه راه سعادت به چهار هزار دانشجو می‌رسید، اما اکنون تعداد آن‌ها یک هزار و ۲۰۰ نفر شده است. همچنین تا قبل از سلطه طالبان، شمار دانشجویان دانشگاه رهنورد به حدود هفت هزار دانشجو می‌رسید اما اکنون این تعداد به سه هزار دانشجو کاهش یافته است.
در همین حال، منبعی دیگر در دانشگاه بلخ می‌گوید که احمد وزیر صافی، معاون وزارت تحصیلات طالبان، روز سه‌شنبه، ۲۵ آبان، در جلسه با مسئولان دانشگاه‌های خصوصی در بلخ، دستورات جدیدی در مورد نحوه پوشش استادان، دانشجویان، کارکنان و تشکیل کلاس‌های جداگانه برای دختران و پسران صادر کرده است. پس از این جلسه، جزئیات دستور وزارتخانه در برگه‌هایی منتشر و بر درودیوارهای دانشگاه‌های دولتی و خصوصی بلخ نصب شده است.
یکی از دانشجویان در بلخ با ارسال عکسی از دستورهای جدید وزارت تحصیلات طالبان، با اشاره به محدودیت‌های تبعیض‌آمیز برای زنان گفت از روزی که محتوای آن برگه را خوانده، ترک تحصیل کرده است.
صابر غفاری، استاد یکی دیگر از دانشگاه‌های خصوصی بلخ، در گفت‌وگو با ایندیپندنت فارسی گفت: «صبح روز چهارشنبه، ۲۶ آبان، پس از دیدن افراد مسلح طالبان در دانشگاه و برگه‌هایی که دستورات تبعیض‌آمیز را به دانشجویان و استادان ابلاغ می‌کرد، دانشگاه را برای همیشه ترک کردم. دستورات به‌شدت انسان‌ستیزانه و ضد زن‌اند. طالبان یک ملا و چند فرد مسلح را موظف کرده‌اند تا بر چگونگی اجرای دستورها در دانشگاه‌ها نظارت کنند.»
صابر می‌افزاید که تدریس در دانشگاه را ترک کرده، چون کار در فضای پر از اختناق و تبعیض دشوار است و از این هم می‌ترسد که یک روز طالبان او را به بهانه لبخند به یک دانشجو در کلاس، شلاق بزنند.
به گفته صابر، دو هفته از بازگشایی دانشگاه‌ها در بلخ می‌گذرد اما تعداد انگشت‌شماری آن هم فقط دانشجویان پسر ترم‌های آخر، سر کلاس‌ها حضور یافته‌اند. به گفته صابر، تمامی دانشجویان ترم‌های اول و دوم دانشگاه‌ها ترک تحصیل کرده‌اند؛ چون نه پول شهریه دانشگاه را دارند، نه آینده برایشان روشن و امیدوارکننده است و نه دوست دارند در فضای پر از اختناق و وحشت درس بخوانند. از طرفی، وزارت تحصیلات طالبان در بسیاری از دانشگاه‌ها، ورود کارکنان زن را ممنوع و برگزاری جشن فارغ‌التحصیلی را هم تا اطلاع بعدی متوقف کرده است.
طرح جدید طالبان برای دانشگاه‌ها چیست؟
نسخه‌ای از تصمیم‌های جدید وزارت تحصیلات طالبان که در اختیار ایندیپندنت فارسی قرار گرفته است، نشان می‌دهد که در نخستین مورد آن، دختران دانشجو و استادان دانشگاه‌ها به «رعایت حجاب شرعی» مکلف شده‌اند و اعلام شده است که رنگ لباسشان باید سیاه باشد.
توصیه دوم به دانشگاه‌ها این است که باید ورودی و خروجی دختران و پسران جدا باشد و کلاس‌ها جداگانه تشکیل شوند. به دانشجویان دختر توصیه شده است قبل از آغاز کلاس‌ها، در مکان مشخصی که برایشان در نظر گرفته شده، منتظر بمانند. به دختران اکیدا توصیه شده است که پنج دقیقه قبل از آغاز کلاس «به‌صورت منظم به کلاس‌هایشان بروند و در جاهای تعیین‌شده بنشینند» و پنج دقیقه بعد از پایان درس، کلاس‌ها را ترک کنند و از راه مخصوص زنان خارج شوند.
وزارت تحصیلات طالبان در این طرح، به همه دانشگاه‌ها توصیه کرده است که حتی بر خودروهایی که دانشجویان دختر را جابه‌جا می‌کنند نظارت داشته باشند و داخل خودرو بین راننده و دانشجویان پرده بکشند.
به دانشگاه‌ها توصیه شده است برای کلاس‌های دختران، استاد زن و برای کلاس پسران، استاد مرد تعیین کنند و در صورتی که استاد زن به تعداد کافی وجود نداشته باشد، برای کلاس‌های دختران از «استادان مسن که دارای شهرت نیک باشند» استفاده شود.
این تصمیم جدید وزارت تحصیلات طالبان با عنوان «طرح جداسازی تدریس دانشجویان دختر و پسر» به همه دانشگاه‌ها ابلاغ شده و در هر شهر، یک هیئت باصلاحیت موظف شده است بر روند اجرای آن در دانشگاه‌ها نظارت کند. به مسئولان دانشگاه‌ها هم هشدار داده شده است که در صورت تخلف از این موارد، مجازات خواهند شد.
