آسیب‌های اجتماعی به راحتی قابل پنهان کردن نیستند. هرچقدر توانایی حل بحران‌های اجتماعی نزد دولت‌مردان کم‌تر باشد، آسیب‌های اجتماعی چون فقر، اعتیاد، بزهکاری و غیره بیشتر در زندگی روزمره شهروندان جاری می‌شود. یکی از اساسی‌ترین آسیب‌های اجتماعی در جامعه ایران، مساله «حاشیه‌ نشینی»‌ست. موضوعی که امروز در تمام شهرهای بزرگ کشور به آسانی قابل رویت است.

اگر تا پیش از این حاشیه‌ نشینی تنها در اطراف پایتخت وجود داشت، امروز تقریبا تمام شهرهای بزرگ ایران با این موضوع دست و پنجه نرم می‌کنند.

در روزهای گذشته «فرانک قدسی» مدیرکل امور اجتماعی استانداری کردستان با اشاره به اینکه در حال حاضر ۵۱ محله حاشیه نشین در این استان وجود دارد، به تفکیک شهرهای درگیر این آسیب اجتماعی پرداخت. براساس آمارهای موجود ۱۷ محله حاشیه نشین در مرکز استان است که ۱۶۸ هزار و ۳۳۶ نفر در این مناطق سکونت دارند. درشهرستان های «بانه» ۱۳ محله، «سقز» هفت محله، «مریوان» پنج محله، «بیجار» پنج محله، «قروه» یک محله، «دیواندره» دو محله و کامیاران یک محله حاشیه شناسایی شده است.

فرانک قدسی هم‌چنین با تاکید بر اینکه در مجموع ۲۴۰ هزار و ۹۱۵ نفر از جمعیت استان در این مناطق زندگی می کنند، گفت: «اگر اطلاعات بروز شده و طبق برخی آیتم‌ها استانداردسازی شود، بسیاری از نقاط دیگر هم حاشیه به شمار رفته و به این آمار اضافه می‌شوند».

این مقام مسئول در استان کردستان در تشریح پیامدهای حاشیه‌نشینی و تغییرات بسیاری که این معضل در ساحت اجتماعی به وجود آورده است، گفت: «از نظر مشاغل اقتصادی نیز برخی شغل‌ها در این مناطق بوجود آمده که نمی‌توان هیچ تعریف اقتصادی برای آن داشت و آن را جزو شغل به حساب آورد و این مسائل به مرکز شهرها نیز سرایت کرده است. از نظر اجتماعی نیز هیچ زیرساختی برای  مناطق حاشیه تعریف نشده است و حتی از نظر فرهنگی با مشکلاتی مواجه بوده و همین امر منجر به هجوم آنان به داخل شهر شده و منجر به تراکم جمعیت می‌شود».

به گفته وی مسائل اجتماعی و فرهنگی موجود در مناطق حاشیه شهر، کل استان را در برگرفته و موجب شده است، بسیاری از سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها وحتی اعتبارات به سمت کاهش مشکلات این مناطق سوق داده شود در حالی که اگر این مسائل نبود روی مسائل اصلی همانند زیرساخت ها بیشتر کار می‌شد.

براساس آمار، پنجاه درصد از جمعیت استان کردستان اکنون در وضعیت حاشیه‌نشینی زندگی می‌کنند. آماری که حکایت از تشدید این آسیب اجتماعی در منطقه غرب ایران دارد. منطقه‌ای از ایران که با مشکلات شدید دیگری نیز دست‌وپنجه نرم می‌کند. اما مساله حاشیه‌نشینی تنها مربوط به استان کردستان نیست. بسیاری از شهرهای دیگر ایران نیز سال‌های سال است که با این پدیده روبرو هستند به‌طوری‌ که هم اکنون ۳۰ درصد جمعیت شهری کشور شامل ۱۹ میلیون نفر از ۵۶ میلیون نفر جمعیت شهری در مناطق و محلاتی با بافت فرسوده، تاریخی و ناکارآمد زندگی می‌کنند. آمارها حکایت از آن دارند که در چند سال گذشته نه تنها بر تعداد حاشیه‌نشین‌ها افزوده شده، بلکه چیزی نزدیک به ۳۰۰ منطقه جدید «حاشیه»‌ای نیز در اطراف شهرهای ایران به وجود آمده است. مناطقی که حاشیه‌نشینی در آن رایج می‌شود عمدتا مناطقی هستند با تراکم بالای جمعیت، بیکاری گسترده، میانگین پایین سطح آموزش و درآمد، فقر، اعتیاد و استاندارد پایین زندگی. در حقیقت مهم‌ترین عامل در به‌وجود آمدن و رشد پدیده حاشیه‌نشینی فقر متکثر در جامعه است. فقری که به دنبال خود معضلات بی‌شماری را باعث می‌شود.

رشد حاشیه‌نشینی در شهرهای به اصطلاح «مهاجر پذیر» همواره بیشتر از دیگر شهرهای ایران بوده است. تهران، مشهد، شیراز، اصفهان و اهواز بیشترین تعداد حاشیه‌نشین‌ها را دارند. افرادی که به امید ساختن زندگی بهتر از شهرهای کوچک و یا روستاها به شهرهای بزرگ‌تر می‌آیند و به دلیل مشقت‌های موجود در زندگی شهری ناچار به سکنی گزیدن در حاشیه شهرها می‌شوند.

هرچند که مقامات جمهوری اسلامی مدام در تلاش هستند تا واقعیت تکان دهنده فقر روزافزون در جامعه ایران را کتمان کنند و چهره‌ای خلاف واقعیت موجود از وضع عمومی مردم ارائه کنند، اما چهره ناعدالتی و اوج‌گیری فاصله طبقاتی در ایران این روزها آنقدر واضح و حقیقی‌ست که تلاش مقامات جمهوری اسلامی برای قلب واقعیت را به نمایشی شکست خورده بدل کرده است.