نخست وزیر عراق، عادل المهدی در یک سفر دو روزه همراه با گروه سیاسی و اقتصادی به تهران آمد. در سفر ماه گذشته حسن روحانی به عراق که برای نخستین بار طی دوران ۶ ساله ریاست جمهوری خود از این کشور بازدید می کرد، نخست وزیر عراق به ایران دعوت شد.
تردیدی نیست که جمهوری اسلامی ایران نیاز به داشتن روابط خوب اقتصادی با همسایگان را دارد بخصوص عراق که در سالهای گذشته سرمایه گذاری فراوانی بر اقلیم سیاسی این کشور کرده است.
اما سرمایه گذاری های ایران متمرکز بر حمایت از گروههای مذهبی شیعه و یا جناح بندی های سیاسی بوده است که بیشتر با تمرکز به ایدلوژی انقلابی ایران تدوین شده بود. و اینک با آمدن ترامپ در آمریکا و اعمال تحریم ها بر ایران و تغییر استراتژی این کشور در جهان عرب، سرمایه گذاری جمهوری اسلامی بی فایده بی نظر می رسد.
عراقی ها در حالیکه نیاز به داشتن رابطه ای خوب با ایران دارند، در عین حال می دانند که قرار داشتن در کنار کشورهای عرب و جلب حمایت آمریکا برای بازسازی کشورشان و بر قراری امنیت بسیار مهم است و بدون این دو گزینه، اقتصاد آنها شکوفا نخواهد شد.
تردیدی نیست که عراق خواهان قطع ارتباط با ایران نیست. ارتباط تاریخی و گرایش های مذهبی، آنها را به یکدیگر پیوند می دهد، اما در عین حال هویت عربی و احتیاج این کشور برای یافتن سرمایه گذاران بزرگ، باعث شده که با نگاه خریدار به اطراف و دوستان دور و نزدیک نظر داشته باشند.
حضور نیروهای آمریکایی از یکسو باعث دلگرمی سرمایه گذاران خارجی بخصوص کشورهای عربی است که از با امنیت خاطر و از سوی دیگر تعهد به ایجاد شرایط برای دوستی با عراق و در عمل کم کردن نقش ایران در این کشور، در بازسازی سهم گیرند.
به این معنا که برای عراق نیز تنوع متقاضیان برای شرکت در بازسازی عراق، باعث می شود که این کشور از مزایای اقتصادی و سیاسی بیشتری با ایجاد رقابت در بین همسایگان بهره ببرد.
مطمئن ساختن ایران در تحکیم رابطه دو کشور، برای بغداد بسیار مهم است که به این وسیله بتواند به آرامی فضا را برای حضور دیگر کشورها از جمله ترکیه و عربستان سعودی نیز فراهم کند و در عین حال جایگاه خود را فرامنطقه ای و وضع سیاسی و اقتصادی خود را در آینده تثبیت کند.
نخست وزیر عراق از ایران به سعودی و ترکیه خواهد رفت و پیش از سفر خود به تهران،(قبل از نشست سران اتحادیه عرب در تونس) عادل الهدی در قاهره بود و در گفتگوهای سه جانبه اردن، مصر و عراق، سعی در تثبیت موقعیت عربی این کشور و حضوری فعال تر در بهبود رابطه بغداد با جهان عرب کرد.
امروز عراقی ها به خوبی می دانند که چه فرصت استثنایی برای بازسازی کشور خود دارند تا به این وسیله به سرعت دوران گذار پس از سقوط صدام حسین، جنگ داخلی و پس از آن حضور گروه تروریستی داعش را پشت سر گذارند.
عراقی ها هنوز در بخش انرژی به واردات برق ایران نیازمند هستند و به همین دلیل توانستند معافیتی سه ماه از دولت آمریکا برای خرید برق از ایران را دریافت کنند. در حال حاضر آقای روحانی می گوید که سطح تبادلات تجاری بین عراق و ایران ۱۲ میلیارد دلار است که به زودی افزایش و به ۲۰ میلیارد دلار خواهد رسید. اما با نگاهی به افق سیاسی منطقه و انتخابات ریاست جمهوری در پیش رو در آمریکا، دشوار است که بگوییم که جمهوری اسلامی ایران می تواند به آسانی سطح روابط اقتصادی خود با همسایگان را در شرایطی افزایش دهد که به تحریم ها اضافه خواهد شد.
ایران توانست از سقوط صدام حسین و با اعمال نفوذ در گروههای شیعی و نزدیک بخود استفاده کند تا دولتهای نزدیک بخود را در سالهای گذشته روی کار آورد، اما این سرمایه گذاری زودگذر و فصلی بود. تجریه انتخابات گذشته در عراق نشان داد که سعودی نیز بیکار ننشست و با ایران در کارزار انتخاباتی رقابت کرد و نتیجه انتخابات آنگونه که مطلوب جمهوری اسلامی بود رقم نخورد.
با روی کار آمدن سیاستمدارانی که می خواهند دولت عراق روابطی گسترده با تمامی جهان داشته باشد و در پی بسط روابط خود از سعودی تا واشنگتن، اردن و مصر و بحرین تا ترکیه هستند، منافع ایران محدود به تامین برقی می شود که حتی وجه فروش آن تاکنون دریافت نشده و ادامه آن نیز بستگی به سیاست واشنگتن دارد و پیشاپیش سعودی برای تامین برق عراق ابراز آمادگی کرده است.
ایران با داشتن امکانات و دسترسی بی قید و شرط به بازارهای مالی و تجاری عراق نتوانست سرمایه گذاری اقتصادی کلانی را به سامان رساند و یا شرایطی را ایجاد کند که فارق از تغییرات اقلیمی در بین سیاستمردان این کشور، منافع ایران غیر قابل تهدید باشد.
شیخ اجل گوید، خانه از پای بند ویران است... خواجه در بند نقش ایوان است.
