در حالی که تلسکوپ فضایی «جیمز وب» ناسا کار خود را برای کشف رازهای کیهان آغاز می‌کند، ستاره‌شناسان گفته‌اند که این تلسکوپ قدرتمند ممکن است بتواند حیات بیگانه یا حتی نشانه‌هایی از تمدن پیشرفته فرازمینی را در سیارات خارج از منظومه شمسی، چنانچه وجود داشته باشند، شناسایی کند.

اخترزیست‌شناسان ناسا و دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا در ایالات متحده، اعلام کردند که ظرفیت تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) برای شناسایی علایم سکونت‌پذیری، و نیز نشانه‌های جوی و سطحی حیات در سایر سیارات، ممکن است بتواند به یافتن حیات احتمالی بیگانه در سیارات فراخورشیدی کمک کند.

تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) اوایل سال جاری میلادی در مدار قرار داده شد.

دانشمندان در نسخه پیش از چاپ مطالعه‌ای که اوایل این ماه در پایگاه آرکایو منتشر شد و هنوز داوری نشده است، اعلام کردند که ستاره‌شناسان با تنظیمات درست این تلسکوپ قدرتمند، ممکن است حتی بتوانند نشانه‌هایی از کلروفلوئوروکربن‌ها (CFC - نشانه‌ای احتمالی از سکونت یک تمدن پیشرفته بیگانه در یک سیاره) شناسایی کنند.

دانشمندان بر این باورند که  هرچند (به‌کارگیری) این مواد شیمیایی (که موجب نازک شدن و ایجاد سوراخ در لایه ازون می‌شوند) از سوی اغلب کشورها ممنوع شده‌ است، به دلیل دوام طولانی‌شان در لایه‌های بیرونی اتمسفر سیاره باقی می‌مانند و وجود آن‌ها «نتیجه مستقیم فن‌‌آوری» است.

آنان بر این باورند که وجود این ترکیبات مصنوعی جوی در سیارات دیگر نیز می‌توانند نشان‌دهنده وجود فن‌‌آوری پیشرفته باشند، و در جست‌وجوی حیات بیگانه، نقش «ردپاهای فن‌‌آوری» را بازی کنند.

دانشمندان در این مطالعه می‌نویسند: «در مجموع، ردپای زیستی به هرنوع از شواهد قابل تشخیص از راه دور گفته می‌شود، در حالی که «ردپای فن‌‌آوری»، مشخصا بیانگر شواهد مشاهداتی از فن‌آوری است که می‌‌توان آن را از طریق ابزارهای نجومی شناسایی کرد.»

آنان توضیح می‌دهند : «ردپاهای فن‌‌آوری، ادامه و تکمیل منطقی جست‌وجوی ردپاهای زیستی‌اند، و هر دو از تاریخ حیات و فن‌‌آوری بر روی زمین، به عنوان مثال‌ها و شواهدی مبنی بر تغییر و تحول در سیاره بهره می‌گیرند.»

با این حال، دانشمندان می‌گویند که این روش‌های شناسایی و طبقه‌بندی ردپاهای فن‌‌آوری، و روند پیشرفت راه‌های مقرون به‌صرفه برای جست‌وجوی آن‌ها، در حال حاضر در مراحل ابتدایی قرار دارند.

در حالی که اخترزیست‌شناسان بر این باورند که استفاده از چند نوع ردپای فن‌‌آوری در جست‌وجوی حیات بیگانه پیشرفته، شامل نور در شب، حرارت اتلافی (ناشی از صنایع و منازل)، و اَبَرسازه‌های مصنوعی و آلودگی صنعتی، می‌تواند ساختار شیمیایی امیدوارکننده‌ای برای جست‌وجو در سیارات فراخورشیدی با احتمال میزبانی حیات بیگانه باشد.

دانشمندان می‌گویند: «یک مثال، می‌تواند نیتروژن دی‌اکسید (NO2) باشد که منابع عظیم ناشی از احتراق (این ماده به‌دست انسان) بر روی زمین، بیش از میزان منابعی است که بدون دخالت انسان در طبیعت وجود دارد.»

آنان می‌گویند لووُر (LUVOIR) یا نقشه‌‌بردار بزرگ فرابنفش نوری فروسرخ، طرح تلسکوپ فضایی که توسط ناسا برای آینده ساخته می‌شود، احتمالا می‌‌تواند نیتروژن دی‌اکسید (NO2) را در سیارات فراخورشیدی کشف و شناسایی کند.

محققان می‌افزایند که کلروفلوئوروکربن‌ها (CFC) می‌توانند  شاخصی بالقوه برای وجود ردپای فن‌‌آوری «فرایندهای صنعتی در حال انجام» باشند.

در عین حال، دانشمندان اذعان می‌کنند که در توانایی تلسکوپ فضایی جیمز وب برای یافتن کلروفلوئوروکربن‌ها در سایر سیارات، یک سری موانع وجود دارد.

محققان می‌گویند سیارات میزبان حیات، در درجه اول باید در «کمربند حیات» (منطقه موسوم گلدی لاکس) ستاره خود قرار گرفته باشند؛ جایی که دما و سایر عوامل برای حفظ آب مایع، مناسب باشد. این مطالعه اشاره می‌کند که ولی اگر ستاره این سیارات خیلی پرنور باشد، ممکن است مانع از مشاهده ردپای فن‌‌آوری شود.

دانشمندان می‌گویند در صورتی که تلسکوپ فضایی جیمز وب، ستارگان رده اِم (M)، کوتوله‌های قرمز کم‌نور و با عمر طولانی از قبیل منظومه ستاره‌ای نزدیک تراپیست-۱، را مشاهده کند، احتمال موفقیت چنین کاری بالاست. تراپیست-۱ با چند سیاره در ابعاد زمین که در منطقه زیست‌پذیر آن در حال گردش هستند، در فاصله حدود ۴۰ سال نوری زمین واقع شده است.

متخصصان یادآور می‌شوند که ستارگان رده اِم (M) ممکن است همواره مساعد شکل‌گیری حیات نباشند، زیرا این ستارگان ممکن است ناپایدار باشند و در زمان جوانی خود، شراره‌های خورشیدی قدرتمند از خود ساطع کنند، اما با افزایش عمر و آرام گرفتن و کاهش فعالیت‌شان، مناطق موسوم به «گلدی لاکس» در منظومه این ستارگان ممکن است زیست‌پذیرتر باشد.

دانشمندان می‌گویند: «مشخصه‌های جذب سی اف سی ۱۱ و سی اف سی ۱۲ احتمالا می‌تواند در ماموریت‌های آتی (فضایی) از قبیل تلسکوپ فضایی جیمز وب، قابل تشخیص باشند»، و می‌افزایند که یافته‌های جدید و مطالعه روش‌شناختیمی‌تواند در تعیین آستانه‌های مشاهده‌پذیری در شناسایی ردپاهای فن‌‌آوری، به‌خصوص در سایر سیارات، کمک کند.

دانشمندان در این مقاله نتیجه می‌گیرند: «دریافتیم که بشر با پرتاب تلسکوپ فضایی جیمز وب ممکن است به نقطه اوجی نزدیک شود که ردپاهای فن‌‌آوری غیرفعال را با شدت مشابهی که در اطراف ستاره‌های نزدیک به خود وجود دارد، تشخیص دهد.»