فاطمه گیلانی، رئیس سابق هلال احمر و عضو هیئت مذاکره‌کننده دولت پیشین افغانستان با طالبان، روز شنبه، ۲۱ اسفند، در مجمع دیپلماسی آنتالیا در ترکیه به حمایت از طالبان گفت دنیا باید دولت این گروه را به رسمیت بشناسد، چون منزوی شدن دولت طالبان، تنها به ضرر این گروه نیست و همه زنان و مردان افغانستان از آن آسیب می‌بینند. فاطمه گیلانی که تا چند ماه قبل در ترکیب هیئت مذاکره‌کننده دولت سابق افغانستان، ظاهرا از ارزش‌های جمهوریت دفاع می‌کرد، در مجمع دیپلماسی آنتالیا در نقش یک جمهوری‌خواه مرفه که دلباخته طالبان و شیفته تحکیم قدرت این گروه در افغانستان است، ظاهر شد.

سخنان گیلانی، بسیاری‌ از مردم را در افغانستان شگفت‌زده کرد. تا پیش‌ازاین از او با ‌عنوان زنی که در جریان مذاکره دولت قبلی افغانستان با طالبان برای دفاع از ارزش‌های دموکراتیک، آزادی‌های انسانی، حقوق اساسی زنان و دختران تلاش می‌کند و حضورش در ترکیب هیئت باعث ناراحتی طالبان شده است، یاد می‌شد. فاطمه گیلانی در جریان نشست افغانستان در مجمع دیپلماسی آنتالیا، سخنان مولوی امیر خان متقی، وزیر خارجه طالبان را در مورد صلاحیت طالبان برای دست‌یابی به ذخایر ارزی افغانستان و به رسمیت شناخته شدن از سوی جهان تایید کرد و گفت: «با آقای متقی در این مورد موافق هستم، چون افغانستان به صورت یکدست تحت حاکمیت دولت مرکزی به رهبری طالبان است.»

فاطمه گیلانی افزود به رسمیت شناخته شدن دولت طالبان باعث جلوگیری از زیان رسیدن به مردم افغانستان می‌شود، چون اگر طالبان به رسمیت شناخته نشود، تنها این گروه آسیب نمی‌بیند، بلکه همه زنان و مردان افغانستان از آن متاثر خواهند شد. او دولت انحصاری و تک قومی طالبان را «دولت افغان‌ها» خواند و از اقدام‌های اخیر طالبان از‌جمله بازگشایی دانشگاه‌ها تمجید کرد. او در پاسخ به این پرسش که طالبان با زور اسلحه قدرت را غصب کرده و آیا حاضر است یک نظم دموکراتیک و مردمی را در افغانستان برقرار کند، گفت: «اگر طالبان با زور به قدرت بازگشتند، دولتی که در ۲۰ سال گذشته حاکم بود نیز با زور آمده بود. قبل‌تر از آن، دولت مجاهدین (برهان‌الدین ربانی) نیز با زور آمده بود.»

گیلانی افزود که فرصت خوبی در اختیار طالبان قرار گرفته است تا با استفاده از آن، افغانستان را در مسیر امنیت و ثبات هدایت کند. او همچنین با تایید سخنان امیر خان متقی در مورد واگذاری ذخایر ارزی مسدود شده افغانستان به بانک مرکزی افغانستان که در کنترل طالبان است، گفت: «این پول مردم افغانستان است و کسی حق دست‌درازی به آن را ندارد.» سخنان فاطمه گیلانی در حمایت از طالبان، موجی از انتقادها را به همراه داشت. بسیاری از زنان افغان در توییتر و فیس‌بوک نوشتند که دیدگاه فاطمه گیلانی هیچ ربطی به نظر و دیدگاه زنان افغانستان ندارد و نظر شخصی‌ او است. شماری هم او را متهم کردند که به یک منصب دولتی در تشکیلات طالبان چشم دوخته است و با استفاده از فرصت، برای طالبان لابی می‌کند.

فاطمه گیلانی کیست؟

فاطمه گیلانی، زنی از خاندان مرفه گیلانی که با خانواده محمد ظاهر، شاه سابق افغانستان خویشاوندی دارند، است. او فرزند پیر سید احمد گیلانی و همسر انوار‌الحق احدی، وزیر دارایی دولت حامد کرزی و وزیر زراعت، آبیاری و مالداری دولت اشرف غنی است. فاطمه گیلانی در سال ۱۳۳۲ خورشیدی متولد شده و در رشته ادبیات فارسی در دانشگاه شهید بهشتی ایران تا مقطع کارشناسی ارشد تحصیل کرده است. او مدتی در دانشکده اسلامی در لندن نیز تحصیل کرد و با پدرش سید احمد گیلانی، در تاسیس حزب محاذ ملی همکار بود.

سید احمد گیلانی، رهبر طریقت صوفیه قادریه در افغانستان بود و در سال ۲۰۱۷ درحالی‌که رهبری شورای عالی صلح افغانستان را بر عهده داشت، در ۸۵ سالگی درگذشت. سید احمد گیلانی که از خانواده‌های نزدیک به شاه سابق افغانستان و از چهره‌های مورد احترام در افغانستان بود، با روی کار آمدن حکومت کمونیستی در سال ۱۳۵۷ خورشیدی، از افغانستان متواری شد و به پاکستان پناه برد. او در آنجا حزب محاذ ملی را برای مبارزه علیه دولت کمونیستی افغانستان تاسیس کرد. خانواده گیلانی از ساکنان اصلی شهرستان سرخ‌رود، استان ننگرهار در شرق افغانستان و پیروان طریقت قادریه‌اند.

خاندان گیلانی به دلایل مختلف ازجمله قرابت‌های فرهنگی و تعلق سیاسی، روابط نزدیکی با دولت پاکستان دارند و به همین دلیل همواره در افغانستان مورد انتقاد بوده‌اند. اعضای خانواده گیلانی به‌جز در دوره حاکمیت احزاب کمونیستی در افغانستان، در بقیه دوره‌ها از خانواده‌های نزدیک به دستگاه حاکم بودند و امتیازات دولتی بسیاری داشتند. سران این خانواده در دولت‌های حامد کرزی و اشرف غنی، ضمن این‌که در مسندهای مهم دولتی حضور داشتند، با عنوان‌های مختلف نیز سهمیه‌های مالی دریافت می‌کردند. این کار بیشتر به دلیل نفوذ مذهبی و اجتماعی این خانواده و همچنین نزدیکی آنان با خانواده محمد ظاهر، شاه سابق افغانستان بود. پس از فروپاشی دولت نخست طالبان، اعضای خانواده گیلانی از طرفداران سرسخت بازگشت ظاهر شاه به قدرت و تحکیم دوباره سیستم سلطنتی در افغانستان بودند.

هرچند نظمی که پس از فروپاشی دولت نخست طالبان در افغانستان حاکم شد، برخلاف میل خانواده گیلانی بود، اما سران این خانواده در ثروت‌های سرازیر شده به افغانستان شریک شدند و اکنون از مرفه‌ترین افراد افغانستان محسوب می‌شوند. به نظر می‌رسد فاطمه گیلانی برای سهیم شدن در امارت طالبان، تلاش جدیدی را برای لابی به نفع این گروه آغاز کرده است. هرچند تاکنون هیچ‌یک از اعضای خانواده گیلانی در مسندهای دولت طالبان گمارده نشده‌اند، اما طالبان با آنان مانند بقیه ارکان دولت سابق، برخورد خشونت‌بار نداشته‌ است.