ساکنان شهر شبرغان و روستاهای حومه آن می‌گویند شماری از کوچی‌های (کوچ‌نشینان) مسلح که تحت حمایت مقام‌های محلی طالبان قرار دارند مزارع آنان را به چراگاه گوسفندانشان تبدیل کرده‌اند و زمین‌های آنان را غصب کرده‌اند.
این افراد، که اسناد و شواهد را در اختیار ایندیپندنت فارسی قرار دادند، گفتند اعتراضشان به هجوم کوچی‌ها به مزارعشان به جایی نرسیده است چون مولوی گل‌محمد، معاون استان‌دار طالبان، و مفتی زلمی، رئیس محکمه این گروه در جوزجان، از کوچی‌ها حمایت می‌کنند.
عبدالباقی (نام مستعار)، یکی از ساکنان شبرغان، به ایندیپندنت فارسی گفت از زمان به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، کوچی‌ها که شماری از آنان مسلح‌اند و تحت حمایت طالبان قرار دارند، رمه‌هایشان را در مزارع و زمین‌های شخصی مردم مستقر کرده‌اند و حتی ساکنان برخی نواحی را تحت فشار گذاشته‌اند تا وادار به کوچ اجباری شوند.
عبدالباقی افزود: «ما بارها به مقام‌های طالبان عرض خود را رساندیم، اما به‌جای دریافت حمایت به‌عنوان قربانی و متضرر، توهین و دشنام دریافت کردیم. کوچی‌ها از سوی مقام‌های طالبان حمایت می‌شوند و آنان قصد دارند زندگی را بر ازبک‌ها و ترکمن‌های ساکن جوزجان بیش از این تلخ بسازند.»
عبدالباقی در ادامه گفت که بیشتر زمین‌ها و مزارعی که کوچی‌ها غصب کرده‌اند در ناحیه دشت دلیلی و در منطقه آب گرم جوزجان قرار دارند و برخی از خانواده‌های ساکن در این نواحی، پس از تهدید کوچی‌ها، خانه‌هایشان را ترک کردند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در شکایت‌نامه‌هایی که ساکنان نواحی مذکور به دفتر استان‌دار، فرمانده پلیس و دیگر نهادهای گروه طالبان نوشته‌اند، آمده است که گله‌های گوسفند کوچی‌ها به مزارع آنان هجوم آورده‌اند و گندم‌زارهای آنان را نابود کرده‌اند. در این نامه‌ها، نام فرد متضرر و مساحت زمین‌های آنان که کوچی‌ها غصب کرده‌اند ذکر شده است. آنان هشدار داده‌اند در صورتی که تخریب مزارع و غصب زمین‌هایشان ادامه پیدا کند، در سال پیش‌رو به‌دلیل خشکسالی، بی‌کاری و فقر گسترده، خانواده‌هایشان غذایی برای خوردن نخواهند داشت. زندگی بسیاری از خانواده‌ها در افغانستان، به‌ویژه در شهرستان‌ها، به محصولاتی وابسته است که از مزارعشان به دست می‌آورند.
در دو سال گذشته، خشکسالی مداوم، افزایش فقر و بی‌کاری و اخیرا فروپاشی دولت افغانستان اقتصاد خانواده‌ها را متلاشی کرده و منابع درآمد بسیاری از خانواده‌ها از بین رفته است. در گزارش اخیر کمیته بین‌المللی نجات (IRC) در مورد میزان فقر و بی‌کاری در افغانستان، آمده است احتمال دارد در تابستان پیش‌رو، میزان گسترش فقر در افغانستان به ۹۷ درصد برسد. بر اساس گزارش این کمیته، هم‌اکنون ۲۴.۴ میلیون نفر در افغانستان به کمک‌های غذایی نیاز دارند و خشکسالی این نیاز را هر روز بیش از پیش تشدید میکند. نابود شدن مزارع گندم، که تنها منبع درآمد خانواده‌های کشاورز است، می‌تواند آسیب جدی به آنان وارد کند. اما طالبان، بی‌توجه به این مسئله، به اعتراض و شکایت مردم چشم بسته‌اند.
پس از ماه‌ها دادخواهی و اعتراض ساکنان ازبک و ترکمن‌تبار جوزجان به هجوم کوچی‌ها به مزارعشان، دفتر استان‌دار طالبان در جوزجان روز ۲۹ اردیبهشت، چهار نفر را از دفتر استان‌داری، وزارت عدلیه (دادگستری)، وزارت زراعت و دفتر فرماندهی پلیس به محل مناقشه فرستاد تا ادعاهای مردم را بررسی کنند. در گزارش هیئت اعزامی استان‌دار جوزجان، که نسخه‌ای از آن در اختیار ایندیپندنت فارسی گذاشته شد، ادعاهای ساکنان جوزجان در مورد تخریب مزارع گندم و غصب زمین‌هایشان به دست کوچی‌ها تایید شده است.
هیئت اعزامی طالبان در این گزارش نوشته است: «الیوم مورخ ۱۷/۱/۱۴۴۳ (۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۱)، در ساحه مورد منازعه رفته و ساحه را از نزدیک مشاهده نمودیم. واقعا یک تعداد مالداران مواشی‌شان را در ساحه آبگرمی آورده از آب آن استفاده نموده و کشت و زراعت عارضین را به مواشی‌شان خورانده‌اند. قرار مشاهده مایان، مالداران به‌صورت غیرقانونی و در هر کجا که بخواهند، در میان مزارع مردم خیمه سیار برپا می‌کنند.»
در حالی که هیئت اعزامی طالبان ادعاهای افراد متضرر را تایید کرده است، به‌دلیل حمایت دو مقام ارشد طالبان از عملکرد کوچی‌ها، شکایت‌های مردم به جایی نرسیده است.
در ماه‌ها و هفته‌های اخیر، چندین تجمع اعتراضی افراد متضرر که تلاش کردند در برابر عملکرد کوچی‌ها دادخواهی کنند، به‌دست افراد مسلح طالبان سرکوب شدند. در یک مورد، این تجمع مقابل ورودی اداره استخبارات (اطلاعات) طالبان در مرکز شهر شبرغان برگزار شد، اما طالبان به‌جای شنیدن سخنان معترضان، آنان را با اسلحه تهدید کردند و از مقابل ورودی این نهاد راندند.
کوچی‌ها قبیله‌ای قومی‌اند که زندگی کوچ‌نشینی دارند و در جای مشخصی زندگی نمی‌کنند. آنان با توجه به فصل‌های سال، از جایی به جای دیگر کوچ می‌کنند. در قوانینی که دولت‌های پیشین افغانستان تصویب کرده بودند، نواحی مشخصی در روستاها به‌عنوان «مالچر» تعریف شده است که در آن‌ها کوچی‌ها به‌صورت قانونی حق زندگی و چراندن رمه‌هایشان را دارند. اما با سلطه طالبان بر افغانستان، کوچی‌ها که از حمایت این گروه برخوردارند، به مناطق روستایی ازبک‌ها، ترکمن‌ها و هزاره‌ها هجوم برده‌اند و مزارع آنان را غصب کرده‌اند. در یک ماه اخیر، شماری از هزاره‌های ساکن غزنی و میدان وردک نیز از هجوم کوچی‌ها و تخریب مزارعشان شکایت کردند. هرچند طالبان مدعی‌اند که به این تنش‌ها عادلانه رسیدگی می‌کنند، در بسیاری از موارد شبیه آنچه در جوزجان در جریان است، محاکم طالبان مسئله را به‌نفع کوچی‌ها فیصله می‌دهند.
