طبقه یافته‌های پژوهش جدیدی، کوهستان آلپ در اثر بحران تغییرات اقلیمی چنان دستخوش تحول شده است که دگرگونی‌های آن از فضا نیز پیدا است.

رشته‌کوه آلپ در قرن بیستم دو درجه سانتیگراد (۳.۶ درجه فارنهایت)، یعنی دو برابر میانگین گرمایش نیم‌کره شمالی، گرم‌تر شده است.

اکنون گروهی تحقیقاتی به سرپرستی محققان سوییسی کشف کرده‌اند که ۷۷ درصد اراضی بالای خط رویش درختان در کوهستان آلپ، یعنی زمین‌هایی که برای رویش درخت زیادی مرتفع‌اند، اما برخی گیاهان می‌توانند در آن برویند، از میانه دهه ۱۹۸۰ به بعد سبزتر شده‌اند.

هرچند که افزایش رویش گیاه شاید مثبت تلقی شود، ممکن است به رانده شدن اجباری گونه‌های حیات وحش بومی با فشار گونه‌های تازه، و تغییر زیستگاه‌ها بینجامد.

سابینه رومپف، طبیعت‌پژوه دانشگاه بازل و از نویسندگان این مطالعه، به ایندیپندنت گفت: «گونه‌هایی که در ارتفاع بالای آلپ زندگی می‌کنند، خیلی خوب با شرایط اقلیمی سخت و محیط‌ زیست دشوار آن سازگار شده‌اند.»

دکتر رومپف می‌گوید، در برخی مناطق بایر گیاه سبز شده است و نیز به نظر می‌رسد که به علت تغییرات دما و بارندگی، گیاهان موجود هم متراکم‌تر شده‌اند و گونه‌های ارتفاعات پایین‌تر هم بالاتر آمده‌اند.

طبق این پژوهش که روز پنجشنبه در نشریه دانشگاهی «ساینس» انتشار یافت، این گروه با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای، تغییرات اراضی آلپ را از سال ۱۹۸۴ تا سال ۲۰۲۱ رصد کردند.

با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای، محققان توانستند میزان سبزینه- ماده سازنده برگ گیاهان و کمک‌کننده به روند فتوسنتز در برگ [گیاهان] - را در موقعیت مکانی مفروضی تشخیص دهند. محققان با استفاده از این اطلاعات، میزان رشد گیاهان در آلپ را در گذر سالیان سنجیدند.

مقایسه تصاویر ماهواره‌ای سال ۲۰۲۰ (چپ) و ۲۰۰۴ (راست) طبق داده‌های مرکز فدرال عارضه‌نگاری سوییس

مناطق مرتفع آلپ حاوی گونه‌ها و زیست‌بوم‌های منحصربه‌فردی است که ممکن است با تسریع رشد گیاهان، در معرض خطر قرار گیرند. مثلا، به گفته دکتر رومپف، گیاه «ساکسی‌فراژ پنیکولاتا» (Saxifraga paniculata)، گلی با یک دسته گلبرگ‌های ساده سفید، در حال پس‌روی است و «بسیار زیاد در جرگه مغلوبین قرار دارد».

او افزود که گروهی از گیاهان خاص، مانند گیاهانی که منطقه رشد آن‌ها اکنون پوشیده از یخچال‌های طبیعی است، ممکن است در شرایط جدید از بین بروند.

دکتر رومپف گفت: «این گیاهان خاص مناطق کوهستانی از گونه‌های نمادین اصلی کوه‌های آلپ اروپا به شمار می‌روند.»

به لحاظ نظری، رشد گیاهان بیشتر، به معنی خروج دی‌اکسیدکربن (CO2) بیشتر از جو است که می‌تواند به کاهش گرمایش جهانی کمک ‌کند.

اما به گفته دکتر رومپف، چندان هم نباید به آن روزنه امید (silver lining) امیدوار بود، زیرا گیاهان در ارتفاعات به اندازه مکان‌هایی مانند جنگل‌های بارانی استوایی دی‌اکسیدکربن جذب نمی‌کنند، بنابراین اثر آن‌ها محدود است.

محققان علاوه بر پوشش گیاهی، پوشش برفی را نیز بررسی کردند و مقداری کاهش در پوشش برفی مشاهده کردند، اما در قیاس با تغییرات رشد گیاهان، این کاهش کمتر بود.

یکی از دلایل آن ممکن است نحوه سنجش پوشش برفی باشد. دکتر رومپف خاطرنشان کرد که داده‌های ماهواره‌ای آن‌ها فقط می‌تواند اطلاعاتی از وسعت اراضی برف‌پوش به دست دهد، نه از ضخامت لایه برفی.

تحقیقات قبلی نشان داده است که لایه برفی سراسر آلپ در چهار دهه گذشته نازک‌تر شده است.

علاوه بر گرمای بیشتر هوا، تغییرات در میزان ریزش باران و برف - که آن نیز احتمالا ناشی از بحران تغییرات اقلیمی است- ممکن است بر رشد گیاهان و پوشش برفی اثر گذاشته باشد.

گرمایش بیشتر می‌تواند باعث بروز تغییرات بیشتری در کوه‌های آلپ شود؛ هرچند سازوکار آن دقیقا مشخص نیست. دکتر رومپف می‌گوید در حالیکه ضخامت پوشش برفی احتمالا همچنان رو به کاهش خواهد بود، ممکن است این «سبزشدگی» که آنان کشف کرده‌اند، به «قهوه‌‌ای‌شدگی» بدل شود، زیرا مثلا ممکن است گیاهان به دلیل زیادی گرم یا خشک شدن محیط، خشک شوند.

اما این پدیده به هر شکل که خود را نشان دهد، واضح است که بحران تغییرات اقلیمی احتمالا این رشته کوه مرکزی معروف اروپا را به کلی متحول خواهد کرد.

دکتر رومپف می‌گوید: «به گمانم تصور بیشتر مردم از کوه‌های آلپ، طبیعت زیبای این کوه‌ها و آن گل‌های کوهستانی آن است.»

«و اگر این روند ادامه یابد، ممکن است این گونه‌ها و این محیطی را که در واقع ریشه بخش اعظم سنت‌ها‌ی ما است، از دست بدهیم.»