قدرتمندترین تپاختری که تاکنون کشف شده ممکن است بهتازگی، نقاب خود را کنار زده و حضورش در صحنه را اعلام کرده باشد.
تپاخترها ستارههای نوترونی در حال چرخشاند، بقایای متراکم ستارگان غولپیکر پیشین که به ابرنواختر تبدیل شدهاند، و میدانهای مغناطیسی عظیم آنها انفجارهای رادیویی منظمی را ایجاد میکنند که از درخشانترین سیگنالهای آسمان به شمار میروند.
اما تپاختر ویتی ۱۱۳۷-۰۳۳۷ (VT 1137-0337) تا سال ۱۹۹۸ در بررسیهای تلسکوپهای رادیویی آشکار نشده بود. تازه در سال ۲۰۱۸ بود که انفجارهای این تپاختر خود را در آرایه بسیار بزرگ کارل جی. یانسکی (VLA) و آرایه بسیار بزرگ (VLASS) نشان داد و از آن زمان تاکنون، هر بار که ستارهشناسان رصد کردهاند، مشاهده شده است.
بر اساس پژوهشی که روز چهارشنبه در دویستوچهلمین نشست انجمن نجوم آمریکا در پاسادنا، کالیفرنیا ارائه شد، دو دلیل برای ظاهر شدن دیرهنگام تپاختر وجود دارد. نخستین دلیل سن این تپاختر است.
گِرگ هالینان، استاد اخترفیزیک دانشگاه کلتک، در این زمینه گفت: «براساس ویژگیهای این تپاختر، این تپاختر بسیار جوان استــ عمر آن احتمالا ۱۴ سال است، اما از ۶۰ تا ۸۰ سال بیشتر نیست.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
دلیل دیگر این است که تا همین اواخر، بقایای ستاره غولپیکری که پیش از تشکیل تپاختر منفجر شده، آن را از دید پنهان کرده بود. ماده ستارهای که انفجار ابرنواختری به بیرون پرتاب کرده بود انفجارهای رادیویی را مسدود میکرد، تا زمانی که مادهــ بیشتر جرم ستاره پیشینــ خارجشده [و پوسته تشکیلشده از مواد ستارهای] به اندازه کافی نازک شد و امکان عبور سیگنالها فراهم شد.
این ساختاری است که با نام سحابی باد تپاختری شناخته میشود، که معروفترین نمونه آن احتمالا سحابی خرچنگ است، که حاصل یک انفجار ابرنواختری در صورت فلکی ثور در سال ۱۰۵۴ است.
دیلون دانگ، دانشجوی تحصیلات تکمیلی نجوم در کلتک، که در این پژوهش مشارکت داشته است، در این زمینه گفت: «به نظر میرسد آنچه ما کشف کردهایم تقریبا ۱۰ هزار برابر پرانرژیتر از سحابی خرچنگ است و میدان مغناطیسی قدرتمندتری دارد. این به احتمال زیاد یک اَبَرخرچنگ در حال پدیدار شدن است.»
آرایه بسیار بزرگ (VLASS) برنامهای است که رصدخانه ملی نجوم رادیویی در سال ۲۰۱۷، با ماموریت بررسی ۸۰ درصد از آسمان در طیف رادیویی، راهاندازی کرد. دانگ و دکتر هالینان دادههای آرایه بسیار بزرگ را بررسی کردند و تپاختر ویتی ۱۱۳۷-۰۳۳۷ (VT 1137-0337) را در یک کهکشان کوتوله در فاصله حدود ۳۹۵ میلیون سال نوری از زمین پیدا کردند.
دونگ گفت: «این کهکشان از آنجا که کهکشانش در حال انفجار ستارهزایی بود و همچنین بهدلیل ویژگیهای گسیل رادیوییاش بهطور مشخص از بقیه متمایز شد.»
تپاختر ویتی ۱۱۳۷-۰۳۳۷ (VT 1137-0337) بهقدری قدرتمند است که ممکن است ویژگیهای یک مَگنِتاَختَر یا مگنتار، تپاخترهای ستاره نوترونی با میدانهای مغناطیسی شدیدتر از معمول، را داشته باشد. شناخت ما از مگنتارها زیاد نیست، اما ستارهشناسان این نظریه را مطرح میکنند که آنها میتوانند عامل انفجارهای مرموز انرژی رادیویی باشند که در آسمان مشاهده میشوند و با نام فورانهای رادیویی سریع یا افآربی (FRB) شناخته میشوند.
دانگ افزود: «تپاختر ویتی ۱۱۳۷-۰۳۳۷ (VT 1137-0337) به هر طریقی ممکن است با معمای فورانهای رادیویی سریع نیز مرتبط باشد.»
او گفت: «این کشف منبعی بسیار مشابه [فورانهای رادیویی سریع] نشان میدهد که منابع رادیویی مرتبط با فورانهای رادیویی سریع نیز ممکن است سحابیهای باد تپاختری درخشان باشند.»
© The Independent