بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، مدعی شد که راه‌اندازی سانتریفیوژهای «آی آر ۶» در فردو که مورد توجه گسترده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و رسانه‌های جهانی قرار گرفته است، «مسئله جدیدی نیست». او در گفت‌وگو با برنامه «رویداد» در «رادیو گفتگو» ضمن تایید خبر رسانه‌های جهانی، گفت: «ماشین پیشرفته آی آر ۶ در فردو راه‌اندازی شده است و اورانیوم ۵ درصد به آن تزریق شده و محصول ۲۰ درصد برداشت می‌شود.»

کمالوندی روز دوشنبه، ۲۰ تیر ۱۴۰۱ (۱۱ ژوئیه ۲۰۲۲)، گفت که در این زمینه قبلا به آژانس اطلاع داده شده بود. گزارش‌های رسانه‌های جهانی، از جمله خبرگزاری رویترز، نیز البته این «اطلاع از قبل» را انکار نکرده بودند و پیش‌تر در خبرهای خود به آن اشاره کرده بودند. اما نکته این است که ایران با وجود خبر دادن از آبشار جدید ۱۶۶ سانتریفیوژهای آی آر ۶ در فردو، در مورد سطح غنی‌سازی ۲۰ درصدی اطلاع‌رسانی نکرده بود. 

سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با برنامه «رویداد»، گفت که غنی‌سازی ۲۰ درصدی در راستای قوانین مصوب مجلس است. او گفت: «برای رسیدن به ظرفیت ۱۹۰ هزار سو در بازه‌های زمانی، باید تعدادی ماشین به راه می‌انداختیم. راه‌اندازی تعداد زیادی ماشین در همین راستا است و بنابراین در تکلیف کوتاه‌مدت باید این تعداد ماشین را راه‌اندازی می‌کردیم.»

کمالوندی از «شیطنت رسانه‌ای» غرب و «روند سوءاستفاده‌گرایانه» انتقاد کرد و گفت که هر اقدام ایران، در چند مرحله اطلاع‌رسانی می‌شود. 

طبق «برجام»، هرگونه غنی‌سازی در فردو غیرقانونی است. اما کمالوندی با یادآوری موضع ایران، گفت که این کشور بر اساس مفادی از این توافق، چون طرف مقابل تعهداتش را انجام نمی‌دهد، دست به گسترش اقدامات هسته‌ای خود زده است. او افزود: «هرگاه طرف مقابل به تعهدات بازگشته و همه را اجرایی کنند، ایران نیز بلافاصله همه تعهدات خود را دقیقا انجام خواهد داد.» این در حالی است که مذاکرات با موضوع احیای برجام، مدت‌ها است که به بن‌بست خورده‌ است. 

کمالوندی قطع همکاری ایران با آژانس را در چند زمینه، نیز تایید کرد و گفت: «از سه مرحله نظارت فراپادمانی، دو مورد را انجام نمی‌دهیم که شامل نظارت‌های برجامی یا پروتکلی است‌‌.»

گفته‌های کمالوندی در حالی مطرح می‌شود که آغاز غنی‌سازی ۲۰ درصدی با سانتریفیوژهای پیشرفته در فردو، روز یکشنبه، ۱۹ تیر، رسما در «صدا و سیما» اعلام شد و تیتر رسانه‌های مختلفی در جهان بوده است. خبرگزاری اسوشیتدپرس در خبر خود در این مورد، آن ‌را «در یک قدمی با غنی‌سازی در سطح ۹۰ درصدیِ تسلیحاتی» و «ضربه‌ای دیگر به امکان احیای توافق که پیش از این هم اندک بود»، دانست. 

طبق «برجام»، قرار بود فردو به مجتمعی برای پژوهش و توسعه بدل شود و سانتریفیوژها در آن تنها برای فعالیت‌های غیرهسته‌ای به‌کار روند، اما این وضعیت  فاصله زیادی با واقعیت امروز دارد. در پی خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، دولت ایران اقدامات هسته‌ای خود را گسترش داد. در پی ریاست‌ جمهوری ابراهیم رئیسی در سال گذشته نیز این روند بیش از پیش شدت گرفته است. 

آژانس جهانی انرژی هسته‌ای ماه گذشته خبر داد که ایران ۴۳ کیلو اورانیوم با ۶۰ درصد غنی‌سازی دارد؛ میزانی که اگر ایران تصمیم بگیرد برنامه تسلیحاتی هسته‌ای خود را دوباره فعال کند، می‌تواند برای تولید یک بمب هسته‌ای کافی باشد. روند طراحی بمب و سامانه ارسال آن تنها چند ماه طول می‌کشد. 

یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل، روز یکشنبه، ۱۰ ژوئیه، از سازمان ملل خواست تحریم‌های چندجانبه بر ایران اعمال کند. دولت پیشین آمریکا به ریاست ‌جمهوری دونالد ترامپ، نیز این خواسته را مطرح کرده بود، اما با مخالفت شورای امنیت مواجه شده بود. 

آقای لاپید در سخنان خود در کابینه گفت: «پاسخ جامعه بین‌المللی باید قاطع باشد: بازگشت به شورای امنیت سازمان ملل و فعال کردن سازوکار تحریم‌ها با تمام قوا. اسرائیل هم به نوبه خود آزادی عمل دیپلماتیک و عملیاتی‌ خود را در این مبارزه علیه برنامه هسته‌ای ایران، حفظ می‌‌کند.»

در سوی دیگر صحنه سیاست در اسرائیل، یووال اشتاینیتز، نماینده حزب راست‌گرای لیکود، روز یکشنبه گفت که جو بایدن، رئیس ‌جمهوری آمریکا، باید از سفر قریب‌الوقع خود به منطقه استفاده کند تا به ایران بفهماند که ادامه برنامه هسته‌ای آن به منزله پاسخ نظامی آمریکا خواهد بود. 

در زمان مذاکرات برجام، اشتاینیتز وزیر وقت مسائل راهبردی دولت نتانیاهو بود و مسئول هماهنگی مذاکرات اسرائیل با کشورهای گروه «پنج به اضافه یک» (پنج عضو دائم شورای امنیت به اضافه آلمان).

اشتاینیتز گفت: «کل سفر بایدن تنها زمانی ارزش دارد که به یک نتیجه برسد: تهدید نظامی آمریکا علیه ایران. فقدان همین [رویکرد] در سال گذشته باعث شده است که ایران برای اولین بار به سوی بمب گام بردارد.»