سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی و وزیر داخله (کشور) طالبان که نامش هنوز در فهرست افراد تحت تعقیب پلیس فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) قرار دارد، از دولت آمریکا خواست امارت طالبان را به‌رسمیت بشناسد و ذخایر ارزی بانک مرکزی افغانستان را آزاد کند.

سراج‌الدین حقانی از یک هفته پیش در استان‌های شرقی افغانستان که زادگاه و حوزه نفوذ شبکه حقانی است، به سر می‌برد و این سخنان را روز شنبه،  ۲۵ تیر، در جمع برخی هواداران و اعضای طالبان در شهرستان صبری استان خوب بیان کرد.

حقانی گفت: «امارت طالبان در عمل ثابت کرد که افغانستان برای هیچ کشوری در جهان تهدید نیست و این ظرفیت را دارد که روابطی مثبت و دوجانبه برقرار کند.»

او این اظهارات را در حالی مطرح کرد که در ۱۱ ماه سلطه طالبان بر افغانستان، گروه دولت اسلامی موسوم به داعش خراسان که در افغانستان فعال است، دوبار به ازبکستان و یک بار به تاجیکستان با راکت حمله کرده است و نظامیان طالبان هم چندین بار با مرزبانان ایرانی، پاکستانی و ترکمنستانی درگیر شده‌اند. حملات داعش خراسان به ازبکستان و تاجیکستان از نواحی مرزی افغانستان در استان‌های بلخ و تخار انجام شد و درگیری‌های مرزی هم در نیمروز، هرات، جوزجان و ننگرهار رخ داد.

حقانی تصریح کرد که طالبان و جهان به هم نیاز دارند و دولت‌های جهان باید برای به رسمیت شناختن طالبان اقدام کنند. حقانی خطاب به آمریکا گفت: «این مملکت را به رسمیت بشناسید اما اگر به رسمیت نمی‎‌‌شناسید، من به مردم و هموطنان خود اطمینان می‌دهم که افغان‌ها این‌قدرها هم بی‌همت و بی‌غیرت نیستند.۲۰ سال بدون امکانات، مبارزه کردند و بازهم با همین وضعیت اقتصادی و با زور بازوی خود، مبارزه خواهند کرد.»

حقانی ادعا کرد که طالبان به هیچ گروه مسلحی اجازه نمی‌دهد در افغانستان فعالیت کند. با این حال یافته‌های ناظران شورای امنیت سازمان ملل متحد که اوایل ژوئن ۲۰۲۲ منتشر شد، نشان داد که طالبان و به‌ویژه شبکه حقانی، با سازمان‌های تروریستی مانند القاعده، تحریک اسلامی ازبکستان، جماعت انصارالله تاجیکستان، حرکت اسلامی ترکستان شرقی و طالبان پاکستان در تماس‌اند و از اعضای این گروه‌ها در افغانستان میزبانی می‌کنند.

بر اساس این گزارش، بیشترین جنگجویان خارجی مستقر در افغانستان اعضای تحریک طالبان پاکستان‌اند که بیشتر در شرق افغانستان و در مناطق تحت نفوذ شبکه حقانی حضور دارند. تروریست‌‌های اهل آسیای میانه و چین هم که هریک برای برقراری امارت‌های موردنظر خود می‌جنگند، بیشتر در شمال افغانستان و به‌ویژه در استان‌های قندوز، تخار، بدخشان و جوزجان مستقرند. طالبان به فرماندهان برخی این گروه‌ها مانند مهدی ارسلان، فرمانده جنگجویان جماعت انصارالله، مناصب رسمی داده‌اند.

با سلطه طالبان بر افغانستان، شبکه حقانی به عنوان محوری‌ترین نهاد نظامی در صفوف طالبان، بر ساختارهای امنیتی و اقتصادی افغانستان چنبره زد و اکنون قدرتمندترین ساختار امنیتی و نظامی در میان طالبان است.

فارن پالیسی در گزارشی که سه‌شنبه، ۲۱ تیر منتشر کرد، نوشت که شبکه حقانی تمامی مجاری درآمدزایی افغانستان به‌ویژه معادن را در اختیار گرفته است و می‌کوشد با کسب ثروت بیشتر، قدرت خود را در میان جناح‌های درونی طالبان تثبیت کند.

سران این شبکه که افراد مورداعتماد و نزدیک به سازمان اطلاعات نظامی پاکستان (آی‌اس‌آی)اند، در شرق و مرکز افغانستان بیشترین نفوذ را دارند و واحدهای ویژه نظامی طالبان از جمله واحد ۳۱۳ بدری و واحد فاتح زواک، اعضای شبکه حقانی‌اند. انتحاری‌های شبکه حقانی نیز جزو همین دو واحد نظامی‌اند.

واحدهای منصوری و عمری را جناح قندهار طالبان در اوایل سلطه طالبان بر افغانستان ایجاد کردند اما به دلایل نامعلوم، تضعیف و از صحنه حذف شدند. به نظر می‌رسد این تشکیلات در  نهادهای امنیتی طالبان ادغام شدند و نتوانستند مانند واحدهای ویژه شبکه حقانی به فعالیت ادامه دهند.

اداره استخبارات (اطلاعات) طالبان نیز در اختیار سران شبکه حقانی است و فرماندهان نهادهای امنیتی استان‌های شرق، مرکز و شمال افغانستان از دستورات سراج‌الدین حقانی، رهبر این شبکه، پیروی می‌کنند.

سراج‌الدین حقانی با تصاحب بیشترین نهادهای امنیتی و همچنین سلطه بر کانال‌های درآمدی، توانست جناح قندهار به رهبری ملا برادر و ملا یعقوب مجاهد را تضعیف کند.

سلطه طالبان بر افغانستان تا یک ماه دیگر یک‌ساله می‌شود اما در این مدت، هیچ دولتی حاکمیت آنان بر کابل را به رسمیت نشناخت. با وجودی که دولت‌های همسو با طالبان از جمله چین، روسیه، ایران، پاکستان، ترکمنستان، ازبکستان و قطر، دیپلمات‌های طالبان را برای سرپرستی سفارتخانه‌های افغانستان پذیرفتند، همچنان از به رسمیت شناختن این گروه خودداری کرده‌اند.

سراج‌الدین حقانی در حالی خواستار به رسمیت شناخته شدن امارت طالبان از جانب آمریکا است که طالبان نه تنها به مواد توافق دوحه که فوریه ۲۰۲۰ میان طالبان و آمریکایی‌ها امضا شد، عمل نکرده‌اند، بلکه  به هیچ یک از وعده‌های خود به مردم افغانستان هم پایبند نبوده‌اند. با سلطه طالبان بر افغانستان، میلیون‌ها زن و دختر از حقوق اساسی خود یعنی کار و تحصیل محروم شدند، ساختار حکومت همچنان در تصاحب سران پشتون‌تبار طالبان است، هیچ یک از احزاب سیاسی حق فعالیت ندارد و روابط طالبان با شبکه‌های تروریستی نیز همچنان محکم و استوار مانده است.

این‌ها از جمله مهم‌ترین مسائلی‌اند که دیپلمات‌های غربی هم در ملاقات با طالبان مطرح می‌کنند اما به جز وعده‌ها و حرف‌های تکراری، در این زمینه پاسخ دیگری نگرفته‌اند.