در بحبوبه تنشهای میان اسرائیل و ترکیه و بهرغم گفتگوهای فنی جاری میان آنها از چهارشنبه گذشته درباره کاهش تنش در سوریه، رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه، بار دیگر بر حمایت از دمشق تاکید کرد. این در حالی است که انتقاد اسرائیل از پایگاههای نظامی ترکیه در سوریه نگرانیها درباره تنش میان این کشورها را برانگیخته است.
اردوغان در سخنرانی روز جمعه در یک مجمع دیپلماتیک در آنتالیا گفت که کشورش بهویژه به «تلاشهای دیپلماتیک برای لغو تحریمهای بینالمللی علیه سوریه» ادامه خواهد داد.
او همچنین بر «نیاز به احیای همکاریهای تجاری و اقتصادی» بین دو کشور تاکید کرد. اردوغان در عین حال با انتقاد از اسرائيل، بنیامین نتانیاهو را به دامن زدن به اختلافات سوریه و تحریک اقلیتها متهم کرد و گفت که حملات اسرائیل «ناموجه» است.
به گفته کارشناسان، علاوه بر حملات مکرر اسرائیل به مناطقی از سوریه و همچنین جنگ غزه، حضور پایگاههای نظامی ترکیه در سوریه از دلایل بالاگرفتن تنش میان تلآویو و آنکارا است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، یک منبع آگاه سوری فاش کرد که آنکارا میکوشد در سوریه ازجمله در استان حمص «پایگاههای نظامی» ایجاد کند. حمص هفته گذشته هدف حملات اسرائیل قرار گرفت.
اسرائیل تاکید کرده است که حضور پایگاههای نظامی ترکیه در خاک سوریه را نمیپذیرد. بنیامین نتانیاهو هفته گذشته گفت که آنکارا میخواهد در خاک سوریه «پایگاههای نظامی» ایجاد کند. نتانیاهو تاکید کرد که اجازه چنین اتفاقی را نمیدهد زیرا این پایگاهها «تهدیدی برای اسرائیل محسوب میشوند».
خبرگزاری فرانسه همچنین نوشت که یک منبع رسمی اسرائیلی نیز تایید کرده است که در نشست چهارشنبه گذشته میان نمایندگان اسرائیل و ترکیه در آذربایجان، تلآویو بهصراحت گفته است که هرگونه تغییر در استقرار نیروهای خارجی در سوریه - بهویژه استقرار پایگاههای ترکیه در منطقه پالمیرا - خط قرمز است و نقض اعتماد تلقی خواهد شد.
ارتش اسرائیل هفته گذشته حملاتش در سوریه را تشدید کرد و با حمله زمینی به جنوب این کشور پایگاههای نظامی و یک فرودگاه را هدف قرار داد.
چهار منبع هفته گذشته به رویترز گفتند که ترکیه دستکم سه پایگاه هوایی در سوریه را بازرسی کرده است.
یک مقام اطلاعاتی منطقه، دو منبع نظامی سوری و یک منبع آگاه سوری دیگر نیز اعلام کردند که گروهی از نظامیان ارتش ترکیه در هفتههای اخیر از پایگاه «تی۴» (T4، پایگاه هوایی پالمیرا در استان حمص) و فرودگاه اصلی استان حماه بازدید کردهاند.
آنکارا یکی از بزرگترین حامیان دولت جدید در سوریه است که پس از سرنگونی بشار اسد، رئیسجمهوری سابق سوریه، در ماه دسامبر، قدرت را در دست گرفت و نگرانیهایی را در اسرائیل برانگیخت.
منابع رسمی ترکیه و اسرائیل روز پنجشنبه ۲۱ فروردین اعلام کردند که مقامهای دو کشور روز چهارشنبه در جمهوری آذربایجان گفتگوهایی را با هدف کاهش تنشهای احتمالی در سوریه آغاز کردهاند.
به گفته منابع وزارت دفاع ترکیه، این گفتگوها نخستین گام برای ایجاد یک مسیر ارتباطی به قصد جلوگیری از بروز برخوردهای ناخواسته و سوءتفاهمهای نظامی در عملیاتهای منطقهای است. یکی از این منابع در گفتگو با رویترز تصریح کرد: «تلاشها برای ایجاد این سازوکار ادامه خواهد داشت.» با این حال جزئیاتی درباره چارچوب یا جدول زمانی مذاکرات ارائه نشد.
دفتر نخستوزیری اسرائیل نیز با انتشار بیانیهای اعلام کرد که هیئتی به سرپرستی مشاور امنیت ملی اسرائیل، در این مذاکرات حضور داشته است. این در حالی است که اسرائیل ترکیه را متهم میکند که به دنبال تبدیل سوریه به منطقه نفوذ خود است.
در حالی که روابط دیپلماتیک ترکیه و اسرائیل پس از آغاز جنگ غزه در سال ۲۰۲۳ متشنج شد، هر دو طرف هفته گذشته اعلام کردند که درپی درگیری مستقیم در سوریه نیستند.
وزیر خارجه ترکیه، هاکان فیدان، روز چهارشنبه با تایید مذاکرات انجامشده میان انکار و تلآویو، در گفتگو با شبکه «سیانان ترک» تاکید کرد که گفتگوهای فنی برای جلوگیری از سوءتفاهم میان نیروهای نظامی دو کشور ضروری است. او افزود که این گفتگوها مشابه سازوکارهایی است که آنکارا با آمریکا و روسیه در مناطق درگیری دارد.
در سوی دیگر نیز شبکه کان اسرائیل روز جمعه اعلام کرد پس از آنکه دور نخست مذاکرات ترکیه و اسرائیل با شکست کامل مواجه شد، دو طرف توافق کردند که دور دوم مذاکرات را برگزار کنند.
براساس این گزارش، دور بعدی این مذاکرات قرار است سیام فروردین ماه انجام شود و باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، مجددا میزبان این دیدارها خواهد بود.