در بیش از ۱۱ ماه سلطه طالبان بر افغانستان، نام مولوی امیر خان متقی، بیشتر از هر نام دیگری از میان رهبران این گروه، در رسانه‌ها بازتاب یافته است. امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، از قوم پشتون و متولد ۱۹۷۱ در هلمند، بزرگ‌شده در پکتیا و خیبر پشتون‌خواه پاکستان است. او نوجوان بود که خانواده‌اش، از هلمند به پکتیا و از آنجا به پاکستان رفتند و در ایالت خیبرپشتون‌خواه ساکن شدند. متقی در مدارس دینی پاکستان و به‌ویژه در مدرسه حقانیه، حدیث، نحو، منطق، بلاغت و تفسیر آموخت و به گروه جهادی تحت رهبری مولوی محمد نبی در شرق افغانستان ملحق شد. مولوی نبی از چهره‌های جهادی سرشناس در شرق افغانستان بود که علیه دولت جمهوری دموکراتیک افغانستان می‌جنگید.
پس از آنکه ملا عمر، گروه طالبان را در ۱۹۹۴ در قندهار تاسیس کرد، مولوی متقی به طالبان ملحق شد و از آن زمان تاکنون، در رده افراد تصمیم‌گیرنده در این گروه فعالیت می‌کند.
مولوی امیر خان متقی، در جریان ۲۰ سال جنگ طالبان با دولت‌های پیشین افغانستان، رئیس کمیسیون دعوت و ارشاد در گروه طالبان و عضو رهبری «شورای کویته» بود. شورای کویته، به حلقه سران طالبان مقیم کویته پاکستان گفته می‌شد که همه تصمیم‌ها در مورد فعالیت طالبان در همین شورا اتخاذ می‌شدند.
پس از فروپاشی دولت پیشین افغانستان به‌دلیل توافقنامه‌ای که آمریکایی‌ها و طالبان در فوریه ۲۰۲۰ در دوحه امضا کردند، امیر خان متقی در ۷ سپتامبر ۲۰۲۱، به‌عنوان وزیر خارجه طالبان معرفی شد. او در حکومت نخست این گروه که از سال ۱۹۹۶ تا اواخر ۲۰۰۱ برقرار بود، در مسندهای وزارت اطلاعات و فرهنگ و وزارت آموزش و پرورش کار کرده بود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در ۱۱ ماه سلطه طالبان بر افغانستان، مولوی امیر خان متقی، در سخنرانی‌هایش در نشست‌های مهم بین‌المللی که در مورد افغانستان برگزار شدند، تلاش کرده است با ارائه شواهدی وارونه از اوضاع افغانستان، برای طالبان وجهه و اعتبار بین‌المللی کسب کند.
امیر خان از زمانی که بر کرسی وزارت خارجه طالبان تکیه زد، در اسلام‌آباد، تاشکند، دوحه، آنتالیا، پکن، اسلو و کابل، در حضور دیپلمات‌های خارجی، در مورد ماهیت طالبان و عملکرد این گروه پس از سلطه بر افغانستان صحبت کرده است.
قطر نخستین دولتی بود که در ماه اکتبر ۲۰۲۱، از امیر خان متقی به‌عنوان وزیر خارجه طالبان دعوت کرد تا به دوحه بیاید. در جریان آن سفر، امیر خان در موسسه مطالعات امنیتی دوحه در مورد بازگشت طالبان به قدرت و عملکرد این گروه در ماه‌های نخست حاکمیت بر افغانستان صحبت کرد.
متقی در آن سخنرانی گفت ۷۵ درصد از دختران دانش‌آموز در افغانستان به مدرسه می‌روند و دلیل تعطیلی برخی مدارس، نبود بودجه و اقدام ایالات متحده به مسدود کردن ذخایر ارزی افغانستان است. او در حالی این ادعا را مطرح کرد که مدارس دخترانه بالاتر از کلاس ششم، به استثنای شهر مزارشریف و شبرغان، در بقیه شهرها بسته بودند. مدارس دختران بالای کلاس ششم، از ۲۳ مارس که قرار بود باز شوند، در همه شهرهای افغانستان بسته شدند و خبری از بازگشایی دوباره آن‌ها نیست. صندوق کودکان سازمان ملل و کمیته صلیب سرخ حقوق چند ماهه معلمان افغانستان را پرداختند تا بهانه‌ای برای بسته نگهداشتن مدارس دختران باقی نماند، اما طالبان حاضر نشدند مدارس را به روی دختران بگشایند.
امیر خان در سخنرانی‌اش در دوحه همچنین گفت که طالبان حتی یک نفر از کارکنان دولت پیشین افغانستان را از کار اخراج نکردهاند و حدود ۵۰۰ هزار کارمندان فعالدر نهادهای دولتی افغانستان، کسانی‌اند که در زمان دولت‌های پیشین افغانستان به کار گمارده شده‌اند.
او همچنین مدعی شد که عفو عمومی صادرشده از طرف رهبری طالبان عملی شده است و هیچ کسی به هدف انتقام‌جویی مورد آزار و اذیت قرار نگرفته است.
پس از قطر، پاکستان دومین کشوری بود که در ماه نوامبر سال گذشته، با دعوت از مولوی امیر خان متقی به اسلام‌آباد، سفارت افغانستان در آن کشور را به طالبان واگذار کرد و از متقی دعوت کرد در موسسه مطالعات استراتژیک اسلام‌آباد سخنرانی کند.
متقی در سخنرانی‌اش در اسلام‌آباد، کلمه‌ها و جمله‌هایی را که در دوحه از روی ورق خوانده بود، دوباره تکرار کرد. انگار نویسندگان سخنرانی او حرف تازه‌ای برای افزودن به سخنان او نداشتند. همین سخنان متقی، بعدا در ماه دسامبر در نشست آنتالیا در ترکیه نیز تکرار شدند. در ماه‌های بعد نیز، مولوی امیر خان متقی در چند نشست دیگر در چین، نروژ و داخل افغانستان، حرف‌هایی را که قبلا به دفعات گفته بود دوباره تکرار کرد. در نشست اخیر که در تاشکند پایتخت ازبکستان برگزار شد، نیز مولوی امیر خان متقی حرف جدیدی نداشت و سخنانش کاملا شبیه همان اظهاراتی بود که در ماه اکتبر سال گذشته در دوحه و سپس در اسلام‌آباد و آنتالیا تکرار کرده بود.
در نشست بین‌المللی تاشکند که روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه برگزار شد، امیر خان متقی ضمن تکرار سخنان قبلی‌اش افزود که طالبان در افغانستان زندانی سیاسی ندارد. او افزود: «ما در تمام افغانستان زندانی سیاسی نداریم. ما در تمام افغانستان هیچ زن زندانی نداشتیم و نداریم که مجازات و شکنجه شده باشد.» او در حالی این ادعا را مطرح کرد که عبدالنافع تکور، سخنگوی وزارت داخله (کشور) طالبان، در اوایل ژوییه، در گفت‌وگو با ایندیپندنت فارسی تایید کرد که زندان‌های زنان در افغانستان فعال‌اند و زنان زندانی در آن‌ها نگهداری می‌شوند. تکور از ارائه جزئیات در مورد این زندان‌ها خودداری کرد. او افزود که زندان‌های ویژه زنان را کارکنان زن اداره می‌کنند.
در ضمن، ده‌ها تن از زنان معترض و فعالان سیاسی که در ۱۱ ماه گذشته، علیه عملکرد طالبان اعتراض کردند، به دست افراد این گروه بازداشت و زندانی شدند. شماری از این زنان، در گفت‌وگو با ایندیپندنت فارسی گفتند به روش‌های مختلف مورد شکنجه و آزار قرار گرفته‌اند. عالیه عزیزی، رئیس زندان زنان در دولت پیشین افغانستان، از ماه اکتبر سال گذشته تاکنون ناپدید شده است. او پس از آن ناپدید شد که اوایل اکتبر، از طرف طالبان به محل کارش دعوت شد.
امیر خان طی سخنانش در نشست تاشکند افزود که کارمندان دولت پیشین افغانستان در مسندهای مهم دولتی به کارشان ادامه می‌دهند و اکنون به‌عنوان معاون وزارت‌خانه‌ها و رئیس ادارههای مهم کار می‌کنند. متقی در حالی چنین ادعایی را مطرح کرد که در وزارت تحت رهبری خودش، حتی یک نفر از کارکنان دولت پیشین در مسندهای مهم و کلیدی باقی نماندند و همه اخراج شدند. رهبری طالبان به‌طور آشکار به اعضای این گروه تذکر داد که از جذب کارمندان دولت پیشین در نهادهای امنیتی خودداری کنند و به آن‌ها اعتماد نکنند. نهادهای امنیتی از جمله وزارت‌های دفاع و داخله (کشور) و اداره امنیت ملی که اکنون از طرف طالبان اداره استخبارات (اطلاعات) نامیده می‌شود، از وجود نیروهای دولت پیشین به‌صورت کامل پاکسازی شده‌اند.
طالبان حتی نمایندگان محله‌ها را که در طول سال‌ها از طرف ساکنان محل انتخاب می‌شدند برکنار کردند و به جای آن‌ها افراد مورد نظر شان را گمارده‌اند. در مواردی هم حتی محافظان بازارهای محلی، نگهبانان شب در کوچه‌ها و محله‌ها، به اتهام وفاداری به رهبران دولت پیشین از کار اخراج شده‌اند. جزئیات کشتار، بازداشت، شکنجه، اعدام و ناپدید شدن نظامیان و کارکنان دولت پیشین افغانستان، به‌صورت مفصل در گزارش‌هایی که سازمان عفو بین‌الملل و دیده‌بان حقوق بشر منتشر کرده‌اند، موجود است.
سازمان عفو بین‌الملل در گزارش اخیر خود که روز چهارشنبه ۵ مرداد، در مورد زنان افغانستان منتشر کرد، نوشت که زنان افغانستان در معرض خشونت و بی‌رحمی قرار گرفته‌اند و فرمان‌های صادرشده از طرف طالبان، آن‌ها را از صحنه زندگی اجتماعی حذف کرده‌اند. طالبان حق کار و آموزش را از زنان گرفته‌اند و شدیدترین مجازات‌ها را بر فعالیت‌های روزمره آنان وضع کرده‌اند.
عفو بین‌الملل در گزارش خود نوشت که نتایج این گزارش، در اوایل ژوییه در اختیار مولوی امیرخان متقی قرار گرفت تا او در مورد آن‌ها پاسخ بدهد، اما امیر خان تا زمان انتشار این گزارش، به عفو بین‌الملل پاسخی نداده است.
با وجودی که دروغ‌های امیر خان متقی در نشست‌های بین‌المللی برای همه آشکار و تکراری‌اند، اما جای تعجب در این است که شماری از دیپلمات‌های خارجی، به‌ویژه دیپلمات‌های کشورهای منطقه، همین سخنان را معیار سنجش و محاسبه‌شان در مورد افغانستان قرار می‌دهند.
