جمعه، ۱۴ مرداد، خبر رسید یک یوز ماده جایی خارج از محدوده پارک ملی حفاظت‌شده توران با خودرویی عبوری، تصادف کرده است؛ حالا مسئولان محیط زیست از مشاهده یک قلاده یوز مادر با چهار توله آن در منطقه خبر داده‌اند.

به گفته مدیران پارک ملی توران، «روز جمعه خبر کشف لاشه یک قلاده یوز به دلیل تصادف با اتومبیل دریافت شد. با توجه به اینکه یوز ازدست‌رفته نابالغ بود، احتمال می‌دادیم یوز مادر به جست‌وجوی فرزندش برآید که این حدس درست بود و با دوربین‌کشی محیط‌بان‌ها، هفدهم مرداد ماه، دو یوز پلنگ در محل تصادف یوز ماده یعنی جاده میامی-سبزوار دیده شدند.»

البته این پایان ماجرا نبود؛ چرا که محیط‌‌بانان و رئیس اداره پارک ملی توران شاهرود عصر پنجشنبه در سمت شمال جاده ترانزیت تهران-مشهد، یک قلاده یوزپلنگ ماده و چهار توله متولد امسال او را مشاهده کردند.

به گفته مقام‌های این پارک، اولین گمانه‌زنی در خصوص این ماده یوز این است که او «هلیا» است؛ توله یوزی‌ که سال گذشته از مادر خود «هرب» جدا شد و در محوطه قرار گرفت.

حسن اکبری، معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، گفت: «کارشناسان انجمن یوز ایرانی و همکاران استان سمنان در حال شناسایی یوز مادر از روی عکس‌اند و به‌زودی اخبار تکمیلی در این زمینه اعلام خواهد شد؛ اما بر اساس داده‌های بانک اطلاعاتی ما، به احتمال قوی این ماده یوز هلیا است.»

مجموعه توران و پناهگاه حیات وحش میاندشت و زیستگاه‌های آزاد بین آن‌ها، مهم‌ترین زیستگاه یوزپلنگ آسیایی در ایران و قاره آسیا به شمار می‌روند.

در یک سال گذشته، مسئولان و علاقه‌مندان محیط زیست بارها بر لزوم ایمن‌سازی محوطه اطراف پارک توران و جاده‌های آن تاکید کردند.

به گفته مدیران سازمان حفاظت از محیط زیست، با هماهنگی‌های صورت‌گرفته با راهنمایی و رانندگی منطقه، قرار است دوربین‌های کنترل سرعت در منطقه نصب و تیم‌های نظارتی به سرعت در جاده‌های منطقه مستقر شوند.

فعالان محیط زیست محلی معتقدند سرعت بالای اتومبیل‌ها در این منطقه به بروز تصادف‌ها مشابهی منجر شده و باید با نصب تابلوهای مختلف، رانندگان را از امکان عبور حیوانات در جاده مطلع کرد.

حسن اکبری می‌گوید: «البته محل تصادف اخیر با نقطه داغ تصادف‌ها ۳۰ کیلومتر فاصله داشت اما ضروری است در محدوده حوالی پارک توران دوربین‌های کنترل سرعت نصب شوند و رانندگان نیز با رعایت بیشتری در این محدوده رانندگی کنند.»

یوزپلنگ آسیایی گونه در خطر انقراضی‌ است که تنها زیستگاه باقی‌مانده آن کشور ایران است. از این رو، مدیران محیط زیست ایران منطقه توران با وسعت حدود ۱.۵ میلیون هکتار در استان سمنان و بخش‌هایی از جنوب استان خراسان شمالی، خراسان جنوبی تا استان‌های یزد و کرمان را برای حفاظت از این گونه باارزش مهیا کرده‌اند.

آنچه مسئله تصادف‌های جاده‌ای با این گونه در معرض انقراض را بیش از پیش در کانون توجه قرار داد، آن است که مدیرکل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست سال ۱۳۹۷ اعلام کرده بود که ۷۰ درصد یوزپلنگ‌ها در سوانح جاده‌ای تلف می‌شوند و «جاده میامی در مسیر تهران-مشهد را باید قتلگاه یوز ایرانی دانست».

از این جهت، تداوم کشته شدن یوزها در این مسیر به دلیل برخورد با اتومبیل‌های عبوری از ناکافی بودن نظارت بر منطقه خبر می‌دهد. 

امید است موج خبری ناشی از دیده شدن هلیا و توله‌هایش مدیران محیط زیست و مسئولان راهنمایی و رانندگی منطقه را به تلاش بیشتر در این زمینه ترغیب کند.