در شرایطی که آمریکا، اروپا و جمهوری اسلامی ایران در برهه‌ای حساس از مذاکرات خود بر سر برنامه هسته‌ای ایران‌ قرار دارند و ممکن است در آستانه یک توافق جدید باشند، نتایج تحقیقات تقریبا چهار ساله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد مواد هسته‌ای پیداشده در سایت‌های اعلام‌نشده ایران همچنان یک نقطه مبهم است.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، می‌گوید که آژانس نمی‌تواند بدون طی کردن روند درست و اصولی، به تحقیقات درباره ابهام‌های موجود در برنامه اتمی جمهوری اسلامی ایران خاتمه دهد. از سوی دیگر، ایران مدعی است که تمام فعالیت‌ها را با هماهنگی آژانس دنبال کرده و برای احیای توافق هسته‌ای، خواهان بسته شدن پرونده پادمانی است.

گروسی روز ۲۳ اوت (یکم شهریور)، در گفت‌وگو با شبکه پی‌بی‌اس آمریکا، در پاسخ به این سوال که آیا ایران درباره پیدا شدن مواد هسته‌ای پاسخ‌های کافی ارائه داده است؟ گفت: «هنوز نه؛ اما امیدوارم که این کار را انجام دهند. وقتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آثاری از مواد هسته‌ای را در مکانی می‌یابد که به‌عنوان مکانی که فعالیت هسته‌ای در آن انجام می‌شد، اعلام نشده، وظیفه قانونی من این است که این سوال را بپرسم. ما باید توضیح کافی داشته باشیم که آیا فعالیتی در آنجا بوده است یا نه و اینکه چه نوع فعالیتی بوده و چه نوع موادی وجود داشته است. ایران به‌خوبی می‌داند که باید این کار را انجام دهد و ما درباره این موضوع به توافق رسیده‌ایم.»

گروسی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا قبل از امضای هر نوع توافق سیاسی از سوی آمریکا، اروپا و ایران، به توضیح در مورد این مواد هسته‌ای نیاز است؟ گفت: «این یک سوال سیاسی است که باید برای آن‌ها مطرح شود، نه من. آنچه ما نیاز داریم همکاری ایران است. ما به بیشترین سطح دسترسی و بازرسی نیاز داریم. هرچه محدودیت‌های بیشتری داشته باشیم، با اطمینان کمتری می‌توانیم در مورد وضعیت مواد هسته‌ای در ایران به جامعه جهانی گزارش ارائه کنیم.»

او درباره فشارها برای تمام کردن تحقیقات آژانس قبل از بازگشت به توافق هسته‌ای هم گفت: «ایالات متحده هیچ فشاری به من وارد نکرد. با این حال ممکن است فشار ضمنی یا فشار صریح از یک طرف یا طرف دیگر وجود داشته باشد. در این موضوع‌های هسته‌ای، فشارها همیشه وجود خواهد داشت.»

رافائل گروسی در بخش دیگری از این گفت‌وگو در مورد خاموش کردن دوربین‌های آژانس از سوی ایران گفت: «۲۷ دوربین قطع‌شده مناطق مهمی از تاسیسات ساخت سانتریفیوژ و موارد دیگر را پوشش می‌دادند. با این کار، ما تداوم اطلاعاتی خود را از دست دادیم و اگر زمانی توافق دوباره احیا شود و بتوانیم دوربین‌ها را دوباره وصل کنیم، باید با همکاران ایرانی خود در این باره مذاکره کنیم که شکاف‌ موجود را چگونه می‌توان پر کرد.»

رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افزود: «اگر دسترسی صحیح و لازم را داشته باشیم، بازرسان آژانس همیشه در موقعیتی خواهند بود که هرگونه انحراف مواد هسته‌ای در ایران یا جاهای دیگر را به‌موقع تشخیص دهند.»