خطر انقراض بسیاری از گونه‌های جانوری در ایران را تهدید می‌کند و نگهداری غیراصولی حیوانات در باغ‌وحش‌ها، وضعیت نامساعد آن‌ها در شرایط تحت اسارت، خشکسالی، آلودگی هوا، جنگل‌خواری و دخالت‌های انسانی در زیستگاه‌های حیات وحش زندگی هزاران گونه جانوری را به خطر انداخته است؛ تا آنجا که بنا بر اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، تنها از گروه مهره‌داران، ۱۰۰ گونه جانوری در معرض خطر انقراض‌اند.
این خبر را حسن اکبری، معاون سازمان حفاظت محیط زیست، اعلام کرد و با استناد به فهرستی که به‌تازگی تهیه شده است، گفت: «بیش از ۱۶۰ گونه جانوری نیز در فهرست گونه‌های حمایت‌شده و حفاظت‌شده قرار داده شدند.» قرار گرفتن در این فهرست به این معنا است که اگر چاره‌‌ای اندیشیده نشود، این گونه‌ها نیز در معرض خطر انقراض قرار می‌گیرند.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست درباره فهرست آبزیان در معرض خطر به مصوبه‌های پیشین این سازمان استناد کرد و به خبرگزاری ایسنا گفت که فهرست جانوران بی‌مهره نیز پس از بررسی نهایی، آماده خواهد شد.
سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید تعیین وضعیت حفاظتی گونه‌ها بر اساس فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) تعیین می‌شود و ملاک ارزیابی آن نیز جمعیت گونه‌ها و محدوده جغرافیایی زندگی آن‌ها است؛ اما کارشناسان می‌گویند درباره گونه‌های در معرض انقراض در ایران اطلاعات کاملی وجود ندارد و حتی فهرستی که سازمان حفاظت محیط زیست به آن استناد می‌کند، با فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت کاملا منطبق نیست.
مدیران سازمان حفاظت محیط زیست در دولت‌های مختلف همواره ادعا می‌کنند که برای حفاظت از گونه‌های در معرض خطر اقدام‌های موثری انجام می‌دهند اما نگاهی به عملکرد این سازمان آشکار می‌کند که نه‌تنها برای نجات گونه‌های در معرض خطر اقدام مناسبی انجام نشده بلکه اقدام‌هایی از قبیل نگهداری غیراصولی حیوانات در باغ‌وحش‌ها و شرایط تحت اسارت، کاهش جمعیت آن‌ها را نیز در پی داشته است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
سازمان حفاظت محیط زیست سال ۱۳۹۲ در گزارشی اعلام کرد که دست‌کم ۷۴ گونه حیات وحش ایران در فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت قرار گرفته‌اند. حالا با گذشت حدود ۹ سال از انتشار این فهرست، شمار گونه‌های در معرض خطر از عدد ۱۰۰ عبور کرده است.
پیش‌تر، محمد درویش، استاد دانشگاه و کنشگر برجسته محیط زیست، خبر داده بود که در طول چهار دهه گذشته، بیش از ۹۰ درصد حیات وحش ایران از دست رفته است. به گفته او، زمانی که کلنگ سازمان حفاظت محیط زیست به زمین خورد، یک میلیون و ۳۰۰ هزار راس آهو، گوزن، گورخر، قوچ و میش و کل و بز در ایران وجود داشت؛ اما حالا شمار آن‌ها به کمتر از ۱۱۰ هزار راس رسیده است.
فرونشست زمین، تغییرات آب‌وهوایی، تخریب زیستگاه‌های طبیعی، دخالت‌های انسانی، خشکسالی و در اولویت نبودن مسائل مربوط به حیوانات زندگی حیات وحش در ایران را به مخاطره انداخته است. با این حال، سپهر سلیمی، کنشگر حیات وحش بر این باور است که فقر و شرایط اقتصادی نیز از عوامل تهدیدکننده حیات‌وحش به شمار می‌روند.
او با تاکید بر اینکه هرچه شرایط اقتصادی جوامع بشری دشوارتر شود، میزان آسیب زدن انسان‌ها به طبیعت نیز افزایش می‌یابد، به خبرگزاری رکنا گفت: «طبیعی است که وقتی انسان‌ها به‌خصوص ساکنان حاشیه عرصه‌های طبیعی و مناطق حفاظت‌شده، در فقر و بیکاری گرفتار می‌شوند، بیش از قبل به تخلف‌هایی از جمله شکار، قاچاق چوب، قاچاق حیوانات وحشی و چراندن غیرمجاز دام در مناطق حفاظت‌شده رو می‌آورند. تمام این موارد هم زیستگاه‌های حیات‌وحش را ناامن می‌کند و هم کاهش غذای در دسترس حیوانات را در پی دارد و در نتیجه فقر از جوامع انسانی به حیات وحش سرایت می‌کند.»
سایر کارشناسان محیط زیست هم بارها به این وضعیت اشاره کردهاند. با این حال، مقام‌های جمهوری اسلامی ایران همواره با کنشگران محیط زیست برخوردهای قهری داشته و آن‌ها را دستگیر و زندانی کردهاند؛ زیرا بخش زیادی از عوامل تاثیرگذار بر تخریب محیط زیست ایران با سیاست‌ها و برنامه‌های حکومت ارتباط مستقیم دارد.
