درگیری اخیر مقامات امنیتی عربستان سعودی با گروه تروریستی الزلفی، چهره تروریسم را در منطقه مرکزی کشور نمایان کرد. در گذشته تنش‌های خونین بی‌شماری میان نیروهای امنیتی عربستان سعودی و تروریست‌ها در منطقه نفت خیز شرقی رخ داده بود. اما درگیری با افراد تحت تعقیب، بیشتر در منطقه عوامیه متمرکز بود در حالی که تعقیب افراد وابسته به داعش در عملیات پیشگیرانه، غیر متمرکز صورت می‌گرفت.
دو روز پس از حادثه تروریستی الزلفی، وزارت کشور عربستان اعلام کرد پس از تصویب حکم اعدام از سوی دادگاه عالی، 37 نفر از تروریست‌های افراطی که وابسته به گروههای تروریستی القاعده، داعش و شیعه بودند، اعدام شدند. وزارت کشور با صدور اعلامیه در این مورد، گفت که اجرای این حکم، تأکید بر سرنوشت کسانی است که سعی دارند آرامش و امنیت مردم را به خطر اندازند.
از سال‌ها پیش، استان الزلفی که در ۲۶۰ کیلومتری پایتخت و در ۶۰ کیلومتری منطقه قصیم قرار دارد شاهد درگیری‌های زیادی با افراد تندرو و تروریست بوده است.
اداره امنیت ملی عربستان سعودی (مباحث) اعلام کرده است که شماری از اعضای گروه تروریستی "الزلفی" کشته شده و تعداد دیگری در منطقه "الریان" شهر جده دستگیر شدند. این گروه تروریستی، شامل افرادی بود که تحت تعقیب نیروهای امنیتی و وابسته به گروههای تروریستی بودند. یکی از این افراد به نام عبدالله الحمیدی، عضو همین سلول تروریستی جدید، فردی بود که پدرش نیز یکی از آشوب گران و تکفیری‌های تندرو بود که مردم منطقه خود را در محله "قصی" در منطقه شمالی شهر الزلفی، به خشونت تحریک می‌کرد. با توجه به این که بیشترین ساکنان محله "قصی" را افراد غیر بومی تشکیل می‌دهند، این منطقه به نام محله مهاجران شناخته می‌شود.
با آن که پدر اعدام شد اما فرزندان عبرت نگرفتند
عبدالله الحمیدی یکی از اعضای ارشد سازمان القاعده و همکار گروههای افراطی سنی و شیعه مانند نمر النمر و فارس الشویل بود که در سال ۲۰۱۶ پس از تصویب حکم آن‌ها از سوی قوه قضاییه، اعدام شدند. دادگاه این افراد را به جرم ارتکاب فعالیت‌های تروریستی، قتل، تهدید امنیت و ثبات جامعه و سرپیچی از فرمان حاکم، محکوم کرده بود. این تنها پسر حمیدی نبود که دنبال رو پدر شده بود، محمد، پسر دیگر حمیدی نیز جز افرادی بود که نماز گزاران شیعه را در شهرک "قدیح" از توابع شهر "القطیف" در شرق عربستان سعودی، مورد حمله قرار داده بودند. محمد هنوز مورد پیگرد قضایی قرار دارد. در حمله به نمازگزاران که مسئولیت آن را سازمان تروریستی داعش بعهده گرفت، ۲۲ نفر کشته و ۱۰۲ نفر دیگر مجروح شده بودند.
همچنین در حمله تروریستی به دفتر مرکزی شهر الزلفی، دو تن از تروریست‌ها به نام سامر و سلمان المدید، فرزندان عبدالعزیز المدید بودند. فردی که به عنوان یکی از خطرناک‌ترین تروریست‌ها به شمار می‌رود و در حال حاضر در زندان سرویس اطلاعاتی عربستان سعودی به سر می‌برد. طبق برآورد‌های مقامات امنیتی عربستان سعودی، این شخص زمانی دستگیر شد که زیر پوشش مبارزات اجتماعی به عنوان "زندانیان را آزاد کنید" (تلاشی که همگام با جریان تحولات به اصطلاح "بهار عربی" بود) به نشر افکار تروریستی سازمان القاعده و داعش می‌پرداخت.
طبق اطلاعاتی که از منابع خبری به اندیپندنت عربی رسیده است، برادران المدید، سامر و سلمان پس از این که در گذشته به جرم ترویج اندیشه‌های تروریستی و تحریک احساسات مردم، از سوی مقامات امنیتی دستگیر شده بودند، دو باره آزاد شدند. سپس همین دو برادر دست به حرکتی انتقام جویانه به نفع سازمان تروریستی داعش و رهبر آن، ابوبکر البغدادی که با آن بیعت کرده بودند زده و در حمله به دفتر مرکزی امنیت ملی شرکت کردند.
کمپین "زندانیان را آزاد کنید"، دسیسه ی برای استخدام تروریست ها بود
جالب این است که حدود ۳۵ نفر از عناصر افراطی که وابسته به سازمان تروریستی القاعده و داعش بوده و یا در حین انجام حملات تروریستی کشته شدند، از گروه کمپین "زندانیان را آزاد کنید" بودند. برخی از مردم شهرهای قصیم و زلفی، پیش از اینکه ماهیت افراط‌گرایی این گروه آشکار شود، نسبت به تقاضای آزادی زندانیان از سوی این گروه، حسن نیت داشتند، اما پس از این که زندانیان رها شده، دوباره به افراط گرایی رو آوردند، دیدگاه مردم نسبت به این گروه تغییر کرد.
طبق پژوهشی که مرکز تحقیقات و مطالعات اسلامی ملک فیصل در مورد شهروندان سعودی استخدام شده توسط داعش انجام داده است، اعضای گروه کمپین "زندانیان را آزاد کنید" با استفاده از این شعار و مبارزه، به استخدام افراد تازه می پرداختند. این گروه همچنین در تلاش برای جلب زنان به افراط‌گرایی بودند. با آن که این مسئله حساسیت خاصی داشت اما سرانجام یکی از فعالان این گروه، به نام ریم الجریش، وابستگی خود را به سازمان تروریستی داعش مستقیما اعلام کرد.
در واقع، صفحه "مناصرون" حامیان سازمان تروریستی داعش در شبکه‌های اجتماعی و کانال "الجزیره" به عنوان سخنگوی کمپین "زندانیان را آزاد کنید" فعالیت می‌کردند. این دو رسانه خبری، نقطه پیوند میان گروه داعش و هواداران آزادی زندانیان از بازداشتگاه‌های عربستان سعودی بودند.
بنابر این، کمپین "زندانیان را آزاد کنید" در محور افراطی‌ترین افراد در کشور قرار داشت، و این مسئله زمانی دقیقا آشکار شد که یکی از برجسته‌ترین افراد آن، خانم ریم الجریش که شعارهای تحریک آمیز او برای آزادی همسر زندانی‌اش، محمد الهاملی بود، به سازمان داعش پیوست. اما این خانم در اوایل ماه نوامبر ۲۰۱۵ اعلام کرد که او و چهار فرزندش (ماریا، ۱۴ ساله، عبدالعزیز، ۱۳ ساله، سارا ۸ ساله و عمار ۶ ساله) وارد سوریه شده و به سازمان تروریستی داعش پیوستند. البته پسر بزرگ این خانم، به نام معاذ الهاملی قبلا به داعش پیوسته بود.
به گفته عیسی الشامی، روزنامه نگار سعودی متخصص در پرونده های داعش، خانم ریم الجریش، از یک سو نقطه پیوند میان القاعده و داعش و از سوی دیگر عامل ارتباط با خانواده‌های افراد بازداشت شده بود. او با بهره‌برداری از کمپین "زندانیان را آزاد کنید"، با زنان بسیاری در ارتباط بود. ریم الجریش با کودکانش که لباس افغانی برتن داشتند در اماکن عمومی شهر بَریده و نقاط دیگر عربستان سعودی گشت و گذار می‌کرد.
همسر دو مرد
ریم الجریش با این که چندین بار از سوی مقامات امنیتی دستگیر شد ولی هرگز به تعهداتی که در مورد رعایت قوانین کشور می‌داد، عمل نمی‌کرد تا اینکه به یمن فرار کرد و در آن جا به سازمان تروریستی القاعده پیوست. این زن بعدها برای مدتی متواری شد، سپس در سال ۲۰۱۵ سر از سوریه در آورد و با ابوبکر البغدادی، رهبر سازمان تروریستی داعش بیعت کرد.
خبر کشته شدن این زن، بارها از سوی منابع خبری منتشر شد. اما در سال ۲۰۱۶ ریم الجریش بار دیگر در صحنه درگیری‌های سوریه ظاهر شد و خبر ازدواج خود را با ابو محمد الشمالي، یکی از عناصر برجسته افراطی تحت تعقیب بین المللی، اعلام کرد. قابل ذکر است که ایالات متحده آمریکا گفته بود بود، هر کس اطلاعاتی در اختیار دولت آمریکا قرار دهد که منجر به دستگیری این فرد تروریست شود، ۵ میلیون دلار جایزه دریافت می‌کند. خانم ریم الجریش به رغم اطلاعاتی که نشان می داد او همچنان همسر محمد الهاملی است اما با ابو محمد الشمالی ازدواج کرد. این کار، بزرگ‌ترین خلاف در فرهنگ این سازمان به شمار می‌رود.
همچنین گزارش‌ها حاکی است که فیصل الخضیر، یکی دیگر از بازداشت شدگان وابسته به سلول تروریستی جدید الزلفی، قبلا به اتهام ارتباط با شبکه‌های تروریستی، در بازداشت بوده است.
مقامات امنیتی عربستان سعودی در تعامل با افرادی که آن‌ها را به عنوان "فریب خورده" می‌نامند، از سیاست «پاداش و مجازات»، استفاده می‌کنند. با این که بیشتر این افراد گرایش‌های شدید افراطی دارند اما مقامات امنیتی، برای اصلاح ذهنیت آن‌ها از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کنند. طبق همین رفتار، برخی از بازداشت شدگان همچون خانم ریم الجریش، فیصل الخضیر و برادران المدید از زندان رها شدند اما دو باره به گروههای تروریستی پیوستند.
در یک اقدام همراه با حسن نیت دیگر، اداره امنیت ملی در شهر الزلفی، پیوند ازدواج یک مرد و یک زن بازداشت شده را در درون زندان بستند و شرایط زندگی این زوج جدید را در بازداشتگاه فراهم کردند.
محله های جهادی
محمد الملفی، تحلیلگر امنیتی عربستان سعودی، در ارتباط با آغاز شکل‌گیری اندیشه تروریسم در میان برخی از خانواده‌های محله مهاجران در شهر الزلفی می‌گوید: افکار محمد سرور زین العابدین، شهروند سوریه، که مرکز عمده فعالیت‌های او در شهر بریده بود عامل اصلی ظهور افراط‌گرایی در این منطقه است.
الملفی گفت موجودیت مردم و ملیت‌های مختلف در این منطقه که محله مهاجران نام دارد، شرایط این محله را برای پخش افکار افراطی و فعالیت‌های مشکوک فراهم کرده بود. محمد بن شظاف الشهری، یکی از اهالی این منطقه بود که پس از انجام فعالیت‌های تروریستی، سرانجام در سال ۲۰۰۳ خود را در مجتمع مسکونی الحمرا در ریاض که بیشتر ساکنان آن را خارجی‌ها تشکیل می‌دادند، منفجر کرد. سپس شمار دیگری از مردم این منطقه در فهرست افراد تحت تعقیب پلیس قرار گرفتند.
ماجرای دردناک ربوده شدن فرزند عبدالله المطیر، رئیس پیشین بیمارستان این منطقه از سوی افراط‌گرایان را هیچ کس فراموش نخواهد کرد.
کتاب "تا این که جهیمان (1) برنگردد"، محله مهاجران در شهر الزلفی را یکی از شهرهایی می‌داند که در آغاز ظهور تمدن جدید، مردم آن خود را در انزوا قرار داده و حاضر به پذیرش نظام آموزش جدید و تکنولوژی نشدند و امروز شماری از آن‌ها به افراط‌گرایی کشیده شده‌اند.
این کتاب به بررسی تغییرات مناطقی در عربستان سعودی که به آن‌ها "مناطق رو گردان" و یا نقاطی که مردم آن مخالف زندگی مدنی و ساختار دولت بودند، پرداخته و به این نتیجه رسیده است که اغلب لانه‌های تروریستی در همین مناطق شکل گرفته است.
در نیمه اول دهه نود، جهادی‌ها و مخالفان تمدن، با آن که از دو فرهنگ متفاوت بودند، به یک هماهنگی رسیدند و دیدگاه‌هایشان متأثر از یکدیگر شد.
اغلب افراد استخدام شده توسط افراطی‌ها از نسل جوان بودند
شاهزاده عبدالله بن خالد الكبیر، پژوهشگر عربستان سعودی در تحقیقی که در مورد آمار شهروندان سعودی استخدام شده توسط داعش انجام داده، به این نتیجه رسیده است که بیشتر افراد استخدام شده از منطقه مرکزی، شهرهای ریاض و قصیم بودند. مطالعه‌ای که بر روی ۷۰۰ نفر از افراد وابسته به سازمان داعش در عربستان سعودی صورت گرفته، نشان می‌دهد که از هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت شهر قصیم، ۱۰ نفر آن‌ها با سازمان داعش پیوند داشتند.
شاهزاده عبدالله، در صحبت با اندیپندنت عربی، گفت: نزدیکی شهر قصیم با منطقه الزلفی (خیزشگاه اندیشه‌های افراط‌گرایی) عامل افزایش افراط گرایی در این شهر شده است. در واقع ساکنان این منطقه، تفکر بنیادگرایی را از گذشتگان خود به ارث برده‌اند.
این پژوهشگر اظهار داشت: متأسفانه اغلب افراد استخدام شده توسط گروههای تروریستی جوانان هستند و برخی از این افراد هنوز در دانشگاه تحصیل می‌کنند. با آنکه بیشتر این جوانان پس از سال ۲۰۰۱ و در دوره مبارزه علیه تروریسم زندگی می‌کردند، ولی متأسفانه در دام افراط‌گرایی افتادند.
موقعیت شهر الزلفی در مجاورت منطقه "روضه السبله"، یکی دیگر از بد شانسی‌های این شهر به شمار می‌رود. زیرا منطقه "روضه السبله" شاهد نخستین درگیری مسلحانه میان دولت عربستان سعودی و محافظه‌کاران بود که با روش اجتماعی آن زمان، دست به شورش مسلحانه علیه دولت زدند. دولت عربستان سعودی ناگزیر به سرکوب این آشوب‌گران شد و پس از کشته شدن و فرار افراد "گروه اخوان" ( البته این گروه ربطی به سازمان اخوان المسلمین مصر، در آن زمان نداشت.) کنترل منطقه را در دست گرفت.
--------------------------------------------------
جهیمان بن محمد بن سیف العتیبی، اسلام گرای تندرو که در ۲۰ نوامبر ۱۹۷۹ برابر با ۲۹ آبان ۱۳۵۸ به همراه حدود ۵۰۰ نفر از یارانش با ادعای ظهور مهدی موعود به مسجدالحرام در مکه حمله کرد و پس از دستگیری، اعدام شد.
