ایران در برابر تظاهراتی که از سال ۲۰۱۱ به این سو، در کشورهای عربی رخ داده، سیاست دوگانه داشته است. به گونه مثال، ایران تظاهرات را در مصر و بحرین گاهی محکوم کرده و گاهی مورد تأیید قرار می داد، در لبنان و عراق تظاهرات را محکوم و در سوریه با مداخله نظامی و جنگ آن‌را خنثی کرده است.
وقتی در مصر تظاهرات راه افتاد، آیت الله خامنه ای، رهبر ایران، از آن استقبال کرد و با زبان عربی، اظهار داشت: «تظاهرات مصر، نوعی از بیداری اسلامی است که از انقلاب اسلامی ایران، تأثیر پذیرفته و الهام گرفته است». زمانی که تظاهرات مصر به شماری از کشورهای عربی سرایت کرد، خامنه‌ای گفت: «این تظاهرات زاده اندیشه انقلاب اسلامی ایران است که بر ضد نظام‌های دشمن ایران، راه اندازی شده است.»
بر مبنای همین رویکرد، ایران در زمان حکومت اخوان المسلمین، با مصر روابط برقرار کرد و رؤسای جمهور احمدی نژاد و محمد مرسی، به دید و بازدید و دیدارهای متقابل از کشورهای همدیگر پرداختند.
هم‌چنان، هنگامی که در بحرین تظاهرات صورت گرفت، ایران به گونه آشکار مداخله کرده، از تظاهر کنندگان حمایت کرد، تا جایی‌که کشورهای خلیج فارس ایران را متهم کردند که به خاطر ایجاد ناامنی و بی‌ثباتی، در کشورهای خلیج، گروه‌های شیعه مذهب را کمک می‌کند.
به همین ترتیب، زمانی‌که تظاهرات در سوریه رخ داد، ایران آن‌را دسیسه‌ای از جانب کشورهای غربی تلقی کرد که برای سرنگونی رژیم بشار اسد، راه اندازی شده است. ایران به این هم بسنده نکرده، با همه ابزارهای سیاسی و نظامی در سوریه مداخله کرد و در کشتار مردم سوریه دوش به دوش رژیم بعثی اسد، سهم گرفت، تا حدی‌که شماری از افسران و درجه داران سپاه قدس در جنگ بر ضد مردم سوریه کشته شدند.
هرچند ایرانی‌ها مداخله خود در سوریه را به منظور حمایت از عتبات مقدسه شیعه، توجیه می‌کنند، اما گذشت زمان نشان داد که ایران افزون بر آن، دنبال منافع سیاسی بوده و از پرونده سوریه در جهت سیاست‌های توسعه طلبانه خود استفاده می‌کند.
به همین گونه پس از شعله ور شدن تظاهرات و اعتراضات امسال در لبنان و عراق، رهبر جمهوری اسلامی ایران، بار دیگر با همان ادبیاتی که در سوریه به کار برده بود، سخن گفت. وی در مراسم مشترک دانش آموختگی دانشجویان دانشگاه‌های ارتش، اظهار داشت: «دشمنان برای خلق آشوب و سلب امنیت در برخی از کشورهای منطقه، برنامه ریزی می‌کنند. در پشت این قضایا آمریکا و سرویس‌های اطلاعاتی غربی قرار دارند». خامنه‌ای ملت‌های لبنان و عراق را مخاطب قرار داده گفت: «در حال حاضر، عمده ترین اولویت در عراق و لبنان، تلاش برای حفظ امنیت است. مردم این کشورها باید متوجه باشند که دشمن به دنبال برهم زدن ساختارهای قانونی و ایجاد خلأ در این کشورها است و تنها راه رسیدن مردم به مطالبات برحقی که دارند، پیگیری آن‌ها در چارچوب ساختارهای قانونی است.».
خامنه‌ای به این هم بسنده نکرده، نقش ارتش ایران و سپاه پاسداران را ستود و مداخله آن‌ها را با مداخله ارتش‌های آمریکا و بریتانیا مقایسه کرده ابراز داشت که مداخله ارتش و سپاه ایران در هر جا که صورت گرفته پیروزمندانه و به نفع نیروهای مقاومت بوده است.
خامنه‌ای بدین گونه مداخله ایران را توجیه می‌کند، در حالی‌که مداخله که وی در مورد آن صحبت می کند، تنها به نفع گروه خاصی در برابر سایر گروه‌ها صورت می‌گیرد و کشورها را چند پاره کرده و بر مشکلات و پیچیدگی اوضاع می‌افزاید.
البته شعارهای ایران برای دفاع از مستضعفین و مقاومت، کهنه شده و دیگر کسی فریب آن‌ها را نخواهد خورد و در محیطی که آکنده از کشمکش‌های نژادی، قومی و مذهبی است، کار برد ندارد.
خلاصه این‌که، اگر تظاهرات در کشورهای رخ دهد که با ایران همسویی ندارند، ایران از آن تظاهرات حمایت می‌کند و آن را مشروع می‌داند، بلکه متناسب با میزان منافعش در آن دخالت می‌کند، چنان‌چه در سوریه، لبنان و یمن، شاهد آن هستیم.
تظاهراتی‌که در کشورهای عربی از ۲۰۱۱ به این سو رخ داد، فرصتی بود برای ایران تا با مداخله در امور کشورها از هم‌پیمانان خود حمایت کرده و منافع منطقه‌ای خود را بر آورده سازد. اما در عین حال این تظاهرات، فرصت مناسبی برای افشا شدن سیاست‌های متناقض و یک بام و دو هوای جمهوری اسلامی ایران است.
© IndependentArabia
