چنانچه اوکراین در تبانی با غرب، به ضدحملات خود علیه نیروهای روسیه ادامه دهد، هر لحظه ممکن است تهدیدهای مکرر پوتین مبنی بر استفاده از سلاح هسته‌ای به واقعیت بپیوندد. شمار دقیق کلاهک‌های هسته‌ای قدرت‌های اتمی جهان روشن نیست، اما بر اساس اطلاعاتی که تاکنون افشا شده است، روسیه با داشتن شش هزار و ۳۰۰ کلاهک اتمی، بزرگ‌ترین زرادخانه هسته‌ای جهان را در اختیار دارد. این در حالی است که در چارچوب پیمان ناتو، آمریکا پنج هزار و ۸۰۰ کلاهک اتمی، فرانسه حدود ۳۰۰ کلاهک اتمی و بریتانیا ۲۱۵ کلاهک اتمی دارد.
پوتین از زمانی که در سال ۲۰۱۴ شبه‌جزیره کریمه را به خاک روسیه ضمیمه کرد تاکنون، چندین بار تهدید کرده است که از سلاح هسته‌ای استفاده می‌کند. چند روز پیش هنگامی که عملیات نیروهای نظامی روسیه با دشواری و موانعی رو‌برو شد، پوتین بار دیگر همان تهدید را تکرار کرد.
ارتش روسیه در آغاز جنگ توانسته بود مناطق گسترده‌ای از خاک اوکراین را به‌سرعت و نسبتا آسان، اشغال کند؛ اما به دلیل مداخله ایالات متحده آمریکا و متحدانش در ناتو، ارتش روسیه در ادامه این راه به موانع سختی برخورد کرد که انتظارش را نداشت. فقط آمریکا تاکنون بیش از ۱۷ میلیارد دلار سلاح و مهمات نظامی در اختیار اوکراین قرار داده است. گذشته از آن، دولت اوکراین توانست با کمک شبکه‌های اطلاعاتی کشورهای غربی، شمار زیادی از جنگجویان کارکشته و باتجربه خارجی را در کنار ارتش اوکراین در میدان نبرد، به خدمت گیرد تا موازنه را به سود خود تغییر دهد و ارتش روسیه را در رسیدن به اهداف تعیین‌شده‌اش ناکام بگذارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با توجه به این تحولات، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، فرمان بسیج نسبی نیروهای ذخیره روسیه را صادر کرد و الحاق سرزمین‌های اشغال‌شده به خاک روسیه را به همه‌پرسی گذاشت. اگر ضدحملات ارتش اوکراین علیه نیروهای روسی ادامه یابد، سرزمین‌های تازه الحاق‌شده در معرض تهدید قرار می‌گیرد و در آن صورت، ممکن است پوتین تهدید مکرر خود مبنی بر استفاده از سلاح هسته‌ای را عملی کند.
استفاده روسیه از سلاح هسته‌ای در قلمرو اوکراین، بی‌تردید کمک‌های نظامی غرب به اوکراین را بی‌اثر خواهد کرد و بر اساس محاسبات روسیه، حتی به فروپاشی پیمان ناتو منجر خواهد شد؛ چون آمریکا و پیمان ناتو تمایل ندارند که بی‌گدار به آب بزنند و مقابله به مثل کنند. به عبارت دیگر، ممکن است روسیه با به کار بردن سلاح هسته‌ای به پیروزی دلخواه خود نائل شود.
البته رهبران غرب این احتمال را در محاسبات خود در نظر گرفته بودند که اگر روسیه در جنگ سنتی شکست بخورد، به سلاح هسته‌ای متوسل خواهد شد. اما اکنون این احتمال به یقین تبدیل شده است. در حال حاضر، پوتین تلاش‌های خود در جنگ سنتی را افزایش داده است، اما بسیاری بر این باورند که اگر وضعیت کنونی ادامه یابد، او به اهداف خود نخواهد رسید و با توجه به اینکه غرب گسترش و افزایش کمک‌های نظامی به اوکراین را در دستور کار قرار داده، احتمالا این توازن را به ضرر روسیه تغییر خواهد داد و مسکو مجبور می‌شود از متحدان خود مثل جمهوری اسلامی ایران و کره شمالی کمک بگیرد. بسیج نسبی نیروهای ذخیره هم کاری از پیش نخواهد برد و حتی ممکن است مخالفت با پوتین در درون روسیه را تشدید کند.
بر مبنای نظریه هسته‌ای روسیه، اگر موجودیت روسیه در یک تجاوز سنتی، با تهدید نابودی مواجه شود، کاربرد سلاح هسته‌ای توجیه‌پذیر خواهد شد. پوتین در سخنرانی خود برای بسیج عمومی، با اشاره به این نظریه بارها تاکید کرد که هدف غرب از کمک به اوکراین نابودی روسیه است و از این جهت مسکو حق دارد برای حفظ تمامیت ارضی خود که مناطق تازه‌الحاق‌شده را نیز شامل می‌شود، به سلاح هسته‌ای متوسل شود.
البته گمان بسیار نزدیک به یقین این است که در صورت استفاده مسکو از سلاح هسته‌ای، ناتو به واکنش مشابه متوسل نخواهد شد؛ زیرا اوکراین عضو ناتو نیست و زیر چتر حمایت هسته‌ای ناتو قرار ندارد. پوتین هم این نکته را به‌خوبی می‌داند.
رهبران غرب و در راس آن‌ها جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، متعهد شده‌اند چنانچه روسیه به استفاده از سلاح هسته‌ای رو آورد، کمک‌های تسلیحاتی خود به اوکراین را دو برابر می‌کنند و سلاح‌های سنتی بهتر و بیشتری در اختیار کی‌یف قرار خواهند داد. همچنین تحریم‌ها علیه روسیه را افزایش می‌دهند و جامعه جهانی را به منزوی کردن روسیه متقاعد خواهند کرد. جو بایدن این مطالب را در سخنرانی اخیر خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد یادآور شد.
البته غرب قرار است به سیاست راهبردی خود در قبال جنگ اوکراین ادامه دهد؛ اما این امر جز اینکه پوتین را به کاربرد سلاح هسته‌ای تحریک کند، کمکی به حل بحران نمی‌کند. فرستادن مهمات نظامی بیشتر به اوکراین توان ایستادگی ارتش اوکراین مقابل ارتش روسیه را تضمین می‌کند اما جنگ را تمام نمی‌کند.
در واقع، واکنش محتمل غرب در برابر استفاده ولادیمیر پوتین از سلاح هسته‌ای به سود پوتین تمام خواهد شد؛ زیرا عمل واکنشی در مقایسه با ضربه نخست، تاثیر کمتری دارد و در نتیجه جایگاه غرب را تضعیف می‌کند. از سوی دیگر، چنین اقدامی جایگاه پوتین را در داخل روسیه تقویت می‌کند و محبوبیت او را به عنوان رهبری که مقابل غرب ایستاد و موفق شد برای دفاع از مام میهن از سلاح هسته‌ای استفاده کند، افزایش می‌دهد و برای روسیه هم پیامد چندانی ندارد.
پوتین بر این باور است که جنگ او در اوکراین ضروری و برای دفاع از موجودیت و کیان روسیه است؛ چرا که ناتو با توسعه‌طلبی و تلاش برای عضو این پیمان کردن اوکراین، می‌خواهد روسیه را نابود کند. از این جهت، پوتین کاربرد سلاح هسته‌ای را یک اقدام موجه می‌داند. او سال ۲۰۱۸ در مصاحبه‌ای اعلام کرد که استفاده از سلاح هسته‌ای منطقی است؛ حتی اگر به یک فاجعه جهانی منجر شود. رهبری که خطر می‌کند و برای دفاع از تمامیت ارضی سرزمین خود سلاح هسته‌ای به کار می‌برد، در روسیه از احترام عمیقی برخوردار خواهد شد.
