با فاش‌شدن هویت حسین جزی، جوان ۲۱ ساله و از بازداشت‌شدگان اعتراض‌های خیابانی، به‌عنوان یکی‌از کشته‌شدگان آتش‌سوزی زندان اوین، و در حالی که قوه قضائیه پیش‌تر محل وقوع آتش‌سوزی را بند زندانیان عادی عنوان کرده بود، رئیس قوه قضائیه و دادستان کل کشور در چرخشی آشکار ادعا کردند که آتش‌سوزی زندان اوین کار «دشمنان» بوده و با «کشتن زندانیان شاخص برای سوء استفاده معاندین» انجام شده است.
صفحه توییتری «۱۵۰۰ تصویر» فاش کرد که یکی از کشته‌شدگان آتش‌سوزی در زندان اوین، حسین جزی متولد ۱۳۸۰ و از بازداشت‌شدگان اعتراضات در تهران است. به نوشته این حساب توییتری، روز دوشنبه ۲۵ مهر، از خانواده حسین جزی خواسته‌اند تا برای تحویل پیکر او به پزشکی قانونی مراجعه کنند.
حسین جزی یکی از جان باختگان رخدادهای زندان اوین- عکس از هرانا
مقام‌های قوه قضائیه جمهوری اسلامی که در دو روز اول پس از آتش‌سوزی در اوین تاکید داشتند این آتش‌سوزی در «بند ۷» زندان صورت گرفته است، این بند را «محل نگهداری زندانیان با جرایم سرقت» عنوان کرده بودند؛ اما آن‌ها روز دوشنبه در چرخشی آشکار، ادعاهای تازه‌ای مطرح کردند؛ از آن جمله، غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی، آتش‌سوزی در زندان اوین را به «عوامل دشمن» نسبت داد. اژه‌ای گفت: «آنچه در زندان اوین رخ داد، جنایتی بود که به‌دست عده معدودی از عوامل دشمن صورت گرفت.»
علی خضریان، سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی، نیز روز سه‌شنبه، ۲۶ مهرماه، گفت محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، هم در نشست مشترک با اعضای این کمیسیون، گفته است که «اتفاق زندان اوین با برنامه‌ریزی از پیش طراحی‌شده و با هدف کشته‌سازی و فراری‌دادن تعدادی از زندانیان طرح‌ریزی شده بود، اما هیچ‌کدام از این اهداف محقق نشد.»
خضریان همچنین گفت که محمدجعفر منتظری ادعا کرده است «هدف از آتش‌سوزی اوین، کشتن زندانیان شاخص برای سوءاستفاده معاندین بوده است.»
جواد کریمی قدوسی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، نیز ادعا کرد که «در آتش‌سوزی زندان اوین عده‌ای قصد داشتند مهدی هاشمی، فرزند علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی که زندانی است، را به قتل برسانند.»
پیش‌تر یاسر هاشمی گفته بود که مسئولان زندان اوین چند روز پیش‌از آتش‌سوزی در اوین، «زودتر» از موعد همیشگی به برادرش، مهدی هاشمی، مرخصی دادند و هنگام پایان مرخصی نیز به او گفتند لازم نیست فعلا به زندان برگردد و مرخصی‌اش را تمدید کردند.
ازسوی دیگر، احمد علیرضابیگی، نماینده تبریز در مجلس شورای اسلامی، آتش‌سوزی در زندان اوین را به «اعتراض‌ها» در این زندان مربوط دانست.
برخلاف مرکز رسانه قوه قضائیه که منشا آتش‌سوزی را «بند ۷» زندان اوین و محل نگهداری زندانیان عادی با جرایم سرقت عنوان کرده است، علیرضابیگی در مصاحبه‌ای با روزنامه شرق، گفت: «آتش‌سوزی زندان اوین مربوط به اعتراضاتی است که در بند ۲۰۹ این زندان صورت گرفته است.»
بند ۲۰۹ زندان اوین بازداشتگاه اختصاصی وزارت اطلاعات است و عمدتا محل نگهداری فعالان سیاسی، مدنی، و فرهنگی، فعالان حقوق زنان و وکلای مدافع حقوق بشر و همچنین برخی از معترضانی است که در تظاهرات خیابانی بازداشت می‌شوند.
او افزود، بیش از دو هفته است که کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس از قوه قضائیه درخواست کرده که امکان بازدید نمایندگان مجلس از بازداشتگاه‌ها و زندان‌هایی را که بازداشت‌شدگان اعتراض‌های اخیر در آن‌جا نگهداری می‌شوند، فراهم کنند، اما نمایندگان هنوز موفق به بازدید از این بازداشتگاه‌ها و زندان‌ها نشده‌اند.
نماینده تبریز با تاکید بر اینکه «بازداشت‌شدگان اعتراض‌ها هم حق و حقوقی دارند که باید به این حقوق احترام گذاشته شود»، به‌طور ضمنی به سوابق کشته‌شدن بازداشت‌شدگان و زندانیان در زندان‌های جمهوری اسلامی اشاره کرد و گفت: «حتما این نظارت مجلس مورد تاکید اسـت و مردم و خانواده‌های بازداشتی‌ها نگرانی‌های بحقی دارند و از مجلسی‌ها انتظار دارند به این موضوع ورود کنند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
آنچه بر ابهام‌ها درباره آتش‌سوزی زندان اوین می‌افزاید، سخنان متناقض مقام‌های قضائی و همچنین مرکز رسانه قوه قضائیه درباره این آتش‌سوزی است.
مرکز رسانه قوه قضائیه جمهوری اسلامی در ساعت‌های اولیه پس از آتش‌سوزی شامگاه شنبه در زندان اوین، تاکید کرد که این آتش‌سوزی فقط ۸ مصدوم داشته است، اما یک روز بعد، شمار کشته‌شدگان را چهار نفر اعلام کرد و دو روز بعد، در روز دوشنبه نیز اعلام کرد که ۸ زندانی در این آتش‌سوزی کشته و ۶۱ نفر نیز زخمی شده‌اند.
با گذشت سه روز از آتش‌سوزی زندان اوین، قوه قضائیه و سازمان زندان‌ها تاکنون از اعلام اسامی ۸ زندانی کشته‌شده در آتش‌سوزی زندان اوین امتناع کرده‌اند.
درباره نحوه کشته‌شدن این ۸ زندانی نیز ابتدا خبرگزاری فارس، وابسته‌به سپاه پاسداران، مدعی شد که آن‌ها حین فرار، وارد میدان مین موجود برفراز تپه زندان اوین شده و با انفجار مین‌ها کشته شده‌اند.
اما بعدتر مقام‌های رسمی جمهوری اسلامی و خود خبرگزاری فارس، ادعای این رسانه را تکذیب و سپس «خفگی» ناشی از استنشاق دود را دلیل کشته‌شدن این زندانیان عنوان کردند.
با آنکه زندان اوین خود از نیروی ویژه امنیتی به‌عنوان گارد زندان برخوردار است، در اولین دقایق پس از آتش‌سوزی در آن زندان، ده‌ها موتور حامل نیروهای ویژه وارد زندان اوین شدند و گزارش شاهدان عینی و همچنین ویدیوها حاکی‌از تیراندازی‌های مکرر، رگبار مسلسل جنگی و وقوع دست‌کم پنج انفجار در زندان اوین بوده است.
مقام‌های قوه قضائیه و سازمان زندان‌ها که زیرمجموعه این قوه است، تاکنون درباره این تیراندازی‌ها و انفجارها نیز توضیحی ارائه نکرده‌اند.
سازمان عفو بینالملل با انتشار بیانیه‌ای تاکید کرد که نیروهای امنیتی در جریان آتش‌سوزی زندان اوین به‌شدت علیه زندانیان خشونت به خرج داده‌اند.
در بیانیه سازمان عفو بینالملل تاکید شده است که برای حفاظت از زندانیان دربرابر کشتار بیشتر و شکنجه، باید دسترسی فوری ناظران مستقل بین‌المللی به زندان‌های ایران فراهم شود.
