بیرونی‌ترین لایه مریخ متراکم‌تر و یکنواخت‌تر از آن است که دانشمندان پیش از این تصور می‌کردند.
این بر اساس یافته‌های جدید ماموریت اینسایت (Insight) ناسا است که روز پنجشنبه در مجله ساینس منتشر شد.
کاوشگر اینسایت ناسا که یک ماموریت ژئولوژیک مریخ است، از سال ۲۰۱۸ در حال پایش مریخ‌لرزه‌ها است و از اطلاعات موجود در سرعت امواج منتشرشده در سیاره سرخ، برای به دست آوردن درکی از ساختار عمقی آن استفاده می‌کند. اما یافته‌های جدیدی که روز پنجشنبه منتشر شد، با کمک اینسایت ارتعاش‌های ناشی از برخورد شهاب [به مریخ] در دسامبر ۲۰۲۱ را ثبت کرد و درک جدیدی از ساختار پوسته این سیاره از سطح تا عمق بین هشت تا ۴۸ مایلی (۱۳ تا ۷۷ کیلومتری) ارائه کرد.
دویون کیم، ژئوفیزیکدان ارشد مرکز ژئوفیزیک موسسه فناوری فدرال زوریخ (ئی‌تی‌اچ) و دانشمند ارشد این مطالعه، در اظهاراتی گفت: «تاکنون دانش ما از پوسته مریخ تنها بر اساس اندازه‌گیری یک نقطه زیر فرودگر اینسایت بود.»
درک پوسته مریخ می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا از چگونگی شکل‌گیری و تکامل آن طی زمان فهم بهتری داشته باشند.
برخورد شهاب در ماه دسامبر، چیزی ایجاد کرد که به عنوان امواج سطحی شناخته می‌شود؛ ارتعاش‌های لرزه‌ای که در امتداد سطح سیاره منتشر می‌شوند نه از منبع لرزه در اعماق سیاره. اینکه اینسایت امواج سطحی را ثبت کرده، به خودی‌خود یک نقطه عطف است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
دکتر کیم گفت: «این نخستین بار است که امواج سطحی لرزه‌ای در سیاره‌ای غیر از زمین مشاهده شده است. حتی ماموریت‌های آپولو به ماه نیز این کار را انجام ندادند.»
امواج سطحی بسته به چگالی موادی که از میان آن عبور می‌کنند، با سرعت‌های متفاوتی منتشر می‌شوند و امواج سطحی که از محل برخورد شهاب‌سنگ در فاصله حدود سه هزار و ۵۰۰ مایلی (۵۶۰۰ کیلومتری) به اینسایت رسید، نشان داد که پوسته مریخ متراکم‌تر و از نظر ساختاری یکنواخت‌تر از آن است که پیش از این تصور می‌شد. این تا حدی به دلیل این واقعیت است که اندازه‌گیری‌های پوسته مستقیما در زیر اینسایت، در آن حدی که به نظر می‌رسد برای این سیاره متداول باشد، متراکم نیست.
دکتر کیم گفت: «ساختار پوسته زیر محل فرود اینسایت ممکن است به روشی منحصربه‌فرد شکل گرفته باشد. شاید [به خاطر] زمانی که مواد طی یک برخورد بزرگ شهاب‌سنگی در بیش از سه میلیارد سال پیش به بیرون پرتاب شدند. این بدان معنا است که ساختار پوسته زیر فرودگر احتمالا نماینده ساختار کلی پوسته مریخ نیست.»
این یافته‌ها نظریه اصلی را در توضیح آنچه دوحالتی مریخ نامیده می‌شود، به چالش می‌کشد؛ این واقعیت که نیمکره شمالی غالبا از دشت‌های آتشفشانی تشکیل شده، در حالی که نیمکره جنوبی یک فلات دهانه شهاب‌سنگی است. این نظریه مطرح شده بود که مواد پوسته زیر دو نیمکره به طور چشمگیری متفاوت‌‌اند، اما مطالعه جدید نشان می‌دهد که این گونه نیست.
دومینیکو جیاردینی، استاد لرزه‌شناسی و ژئودینامیک موسسه فناوری فدرال زوریخ (ETH) در اظهاراتی گفت: «آن‌طور که پیدا است، ما هنوز برای این دوحالتی یک توضیح کلی پذیرفته‌شده نداریم؛ چرا که هرگز نتوانسته‌ایم ساختار عمیق سیاره را ببینیم. اما اکنون کشف آن را شروع کرده‌ایم.»
یافته‌های جدید دقیقا به‌موقع به دست می‌آیند؛ چرا که ماموریت اینسایت ناسا احتمالا به‌زودی به پایان می‌رسد؛ زیرا کاوشگر به دلیل انباشته شدن گردوغبار روی صفحات خورشیدی خود در حال از دست دادن انرژی است. اما در ماه مه، فرودگر آخرین هدیه را پیشکش کرد؛ ثبت بزرگ‌ترین مریخ‌لرزه‌ای که تابه‌حال مشاهده شده است؛ لرزشی به بزرگی ۵ که امواج سطحی بیشتری ایجاد کرد و به دکتر کیم و سایر پژوهشگران امکان می‌دهد حتی پس از اینکه اینسایت از کار افتاد، در مورد ساختار مریخ اکتشاف‌های بیشتری انجام دهند.
دکتر کیم گفت: «این فوق‌العاده است. ما مدت‌ها در انتظار این امواج بوده‌ایم و اکنون تنها چند ماه پس از برخوردهای شهاب‌سنگی، این لرزه بزرگ را مشاهده کردیم که امواج سطحی بسیار شدیدی را ایجاد کرد. این‌ها به ما امکان می‌دهند حتی عمیق‌تر از پوسته، تا عمق حدود ۹۰ کیلومتری را ببینیم.»
© The Independent
