بیش از ۷۰ روز از خیزش سراسری مردم ایران میگذرد. خبرگزاری هرانا آمار تخمینی بازداشتشدگان را ۱۸ هزار و ۱۷۰ نفر اعلام کرده است. از این میان هرانا توانسته است به اسامی سه هزار و ۳۱۲ نفر از بازداشتشدگان دسترسی پیدا کند. کمیته پیگیری وضعیت بازداشتشدگان نیز نام دو هزار و ۵۵۷ نفر از بازداشتشدگان را تا به امروز منتشر کرده است. در میان این اسامی نام ۹۹ کودک زیر ۱۸ سال نیز دیده میشود. طبق آمار کمیته پیگیری، دستکم ۵۲۴ دانشجو و نیز دستکم ۴۵ خبرنگار بازداشت شدهاند.
وضعیت برخی از بازداشتشدگان وخیم اعلام شده است. برخی از آنان دست به اعتصاب غذا زدهاند و برخی نیز از دسترسی به پزشک و داروهایشان محروم شدهاند. حکم بازداشت موقت بسیاری از زندانیان به صورت غیرقانونی تمدید شده است. تعداد زیادی از بازداشتشدگان از حق دسترسی به وکیل محروماند و بدون آگاهی از حقوق خود در دادگاهها و جلسات بازپرسی حاضر میشوند. علاوه بر آن، محدودیتهای بسیاری نیز برای وکلای دادگستری ایجاد شده است. بر اساس اعلام کمیته پیگیری بازداشتشدگان، دستکم ۳۲ وکیل دادگستری در حبساند.
تاکنون ۱۲ نفر از معترضان، با اتهامهایی روبرو شدهاند که حکم اعدام را در پی خواهد داشت. کاربران شبکههای اجتماعی روز جمعه برای وضعیت پرونده مجیدرضا رهنورد اظهار نگرانی کردند. مجیدرضا رهنورد شهروندی است که به اتهام «قتل دو مامور بسیجی» دستگیر و به «محاربه» متهم شده است. محمدحسین درودی، دادستان مرکز استان رضوی، سوم آذرماه در سومین جلسه رسیدگی به پروندههای متهمان اعتراضات اخیر گفت: «کیفرخواست پرونده جنایت خیابان حر عاملی که به شهادت دو دانشجوی بسیجی و مجروح شدن تعدادی از هموطنان منتهی شده بود، صادر و پرونده جهت رسیدگی به دادگاه ارسال شد.»
او همچنین در سخنانش تایید کرد که تمامی پروسه شناسایی، دستگیری، اعترافگیری و صدور کیفرخواست، طی یک هفته انجام شده است. او در گفتوگو با خبرگزاری میزان گفت: «نظر به مطالبات بهحق مردم در رسیدگی سریع و دقیق این پرونده، ظرف مدت یک هفته طبق موازین قانونی امر شناسایی، دستگیری و رسیدگی به پرونده مذکور در شعبه ویژه بازرسی انجام شد و اتهام محاربه برای متهم صادر و پرونده جهت رسیدگی به دادگاه انقلاب شهرستان مشهد ارسال شد.»
اتحادیه آزاد کارگران از احتمال اجرای حکم این زندانی سیاسی خبر داد. کانال خبری این اتحادیه اعلام کرد که بر اساس اخبار منتشرشده، این شهروند بازداشتشده در مشهد به اعدام محکوم شده است و احتمال کشتن او در ساعات آینده وجود دارد. برخی گزارشها حاکی از آن است که نیروهای هوادار حکومت با مراجعه به محل سکونت مجیدرضا رهنورد، ضمن شعارنویسی بر روی در و دیوارها، به شکستن شیشهها اقدام کردند و باعث ایجاد رعب و وحشت و آزار خانواده و ساکنان ساختمان شدند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در تمام تصاویری که از مجیدرضا رهنورد پس از دستگیری منتشر شده، دست او شکسته است و گفته میشود ماموران در هنگام دستگیری، او را مورد ضربوشتم شدید قرار دادهاند و این نشانه تحت فشار بودن این زندانی سیاسی است. همچنین تصاویر متعددی از حمله نیروهای امنیتی به منزل و محل کار او منتشر شده است. همه این شواهد نشان میدهد که روند رسیدگی به اتهامها و پرونده مجیدرضا رهنورد غیرشفاف و غیرقانونی بوده است. همچنین در حال حاضر اطلاعی از محل نگهداری او در دست نیست.
از سوی دیگر شهریار شمس، دانشجویی که بهتازگی از زندان آزاد شده، نیز از وضعیت وخیم یکی دیگر از زندانیان خبر داده است. او در مورد اکبر غفاری، شهروندی که به جرم باز کردن در خانهاش به روی معترضان و پناه دادن به آنان بازداشت شده است، نوشت: «اکبر غفاری را اولین بار در بند عمومی ۲۴۱ دیدم. از قشر بسیار ضعیف جامعه بود، آنقدر ضعیف که حتی سواد هم نداشت. توی فلاح بازداشت شده بود و جرمش این بود که در خانهشان را باز کرده و چند نفر از معترضان را پناه داده بود. شبش بازداشت میشود و چون ظاهر غلطاندازی داشته است، به او میگویند «یک مامور توی فلاح کشتن و تو کشتیش». به بند ما آوردند و فقط چند ساعت پیش ما بود و بعد به انفرادی رفت. این بار وقتی به بند ۲۰۹ رفتم، دوباره اکبر را دیدم، خیلی لاغرتر شده بود و حدود یه ماه در انفرادی بود و تماسش را با دیگران ممنوع کرده بودند. آسیب انفرادی کاملا در روحیات و رفتارش معلوم بود.»
این دانشجوی دانشگاه آزاد تهران شمال در ادامه در مورد اتهامهای اکبر غفاری نوشته است: «دیروز فهمیدم اکبر را به زندان تهران بزرگ منتقل کردهاند و وقتی اوضاعش را پرسیدم، جواب مثل آب یخی بود که رویم ریخته شد. برای اکبر نوشته بودند «من آدم کشتم، خوب کردم که کشتم!» و اکبر تحت فشار انفرادی و برای اینکه سواد نداشت، آن را امضا کرده بود و الان به او اتهام محاربه زدهاند.»
اکبر از کف خیابونه، همونجایی که همهی ما به حضور توی اونجا افتخار میکنیم و اگه خودمون چیزی ازش نگیم، کسی نیست که حرفی ازش بزنه و با کمترین هزینه اعدامش میکنن.
— شهریار شمس (@shahriyar_shams) November 25, 2022
اجازه ندیم هر بلایی که خواستن رو با کمترین هزینه سر ناشناس ها بیارن.
۴/۴#اکبر_غفاری#مهسا_امینی pic.twitter.com/rdy05CkCRs
بسیاری از زندانیان با وجود گذشت حدود دو ماه از بازداشتشان، کماکان در انفرادی یا سلولهای چندنفره بندهای امنیتی به سر میبرند و به بندهای عمومی منتقل نشدهاند. برخی از آنان روند بازجویی را طی کردهاند و اکنون بدون برگزاری جلسه بازجویی جدید، کماکان بلاتکلیف در این بندها قرار دارند. برخی از بازداشتشدگان نیز روند بازجوییهایشان ادامه دارد و تحت فشار بازجویان قرار گرفتهاند. حسین معصومی، یکی از این بازداشتشدگان است که با وجود گذشت حدود دو ماه از زمان بازداشت، کماکان در بند ۲۰۹ زندان اوین به سر میبرد و تحت فشار بازجویی قرار دارد.
از شرایط بسیاری از شهروندان به دلایل امنیتی یا خانوادگی خبری در دست نیست. برخی خانوادهها بر اساس وعدههای نهادهای بازداشتکننده یا بازجویان، در مورد بازداشت فرد و شرایط آن اطلاعرسانی نمیکنند. به همین علت، اسامی بسیاری از بازداشتشدگان یا منتشر نمیشود، یا با تاخیر به رسانهها درز پیدا میکند. از وضعیت بسیاری از دانشجویان هنوز اطلاع دقیقی در دست نیست. سروش یوسفی، دانشجوی مهندسی کامپیوتر دانشگاه شهید بهشتی ورودی ۹۸، روز یکشنبه ۲۹ آبان، بهدست نیروهای امنیتی بازداشت شده است و تا این لحظه از وضعیتش و نهاد بازداشتکنندهاش اطلاع دقیقی در دست نیست. نیما سلطانی، کیمیا پیرمرادی، احسان بامیری و شیوا موسیزاده، از دانشجویان دانشگاه هنر نیز وضعیتی مشابه دارند.
اتحادیه آزاد کارگران نیز از وضعیت محمدحسن داوودی، دبیر بازنشسته و فعال صنفی معلمان، اعلام بیخبری کرد. نزدیک به یک ماه از دستگیری محمدحسن داوودی، از اعضای فعال معلمان در آذربایجان غربی میگذرد و تاکنون دلایل دستگیری او نامعلوم است. ماموران امنیتی روز ۵ آبان، او را با اعمال خشونت فیزیکی و ضربوشتم در خیابان دستگیر و به اداره اطلاعات میاندوآب منتقل کردند. پس از پیگیریهای متعدد خانواده مشخص شد که این فعال مدنی از بازداشتگاه میاندوآب به اداره اطلاعات ارومیه منتقل شده و هماکنون تحت بازجویی و پروندهسازی غیرقانونی قرار دارد.
اما با وجود تمامی بازداشتها و دستگیریها، معترضان کماکان در شهرهای مختلف ایران در خیابانها حضور دارند. در برخی گروههای تلگرامی فراخوان، روز شنبه پنجم آذرماه ساعت ۱۲ ظهر، منتشر شده است و اعلام شده شهروندان تهران قصد برگزاری تجمعی بزرگ در مسیر شرق به غرب، از خیابان دماوند تا آزادی و همچنین شمال به جنوب، از ولیعصر تا راهآهن را دارند. از سوی دیگر، دانشجویان هفت دانشگاه بزرگ شهر تهران در فراخوانی مشترک، روز شنبه ۵ آذر را «شنبه سیاه دانشگاه» اعلام کردند و گفتند که رخت سیاه بر تن میکنند. دانشجویان هفت دانشگاه تهران، ازجمله دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه بهشتی (ملی)، دانشگاه الزهرا، دانشگاه امیرکبیر، دانشگاه خوارزمی و دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی در فراخوانی با اعتراض به کشتار مردم مهاباد، پیرانشهر، جوانرود و شهرهای کردستان، روز شنبه ۵ آذرماه را «شنبه سیاه دانشگاه» و روز تجمع اعتراضی در دانشگاهها اعلام کردند.