فعالان ایران و مقامهای کشورهای غربی روز دوشنبه، ۵ دسامبر (۱۴ آذر)، با رد ادعای حکومت جمهوری اسلامی ایران مبنی بر انحلال پلیس گشت ارشاد، تاکید کردند که هیچ تغییری در حقوق زنان ایجاد نشده است.
محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، روز شنبه، ۱۲ آذر (۳ دسامبر)، اعلام کرد که گشت ارشاد تعطیل شده است. فعالان ایران از روز شنبه که خبر تعطیلی گشت ارشاد منتشر شد، آن را اقدامی تاکتیکی و بیاهمیت تلقی کردند و بر فراخوانهای خود برای اعتصاب و اعتراض سهروزه از ۱۴تا ۱۶ آذرماه به مناسبت روز دانشجو، تاکید کردند.
وزارت خارجه آمریکا در واکنش به این خبر گفت: «هیچ نشانهای وجود ندارد که رهبری ایران رفتار خود را با زنان و دختران بهتر کرده باشد، یا خشونتی را که بر معترضانی که مسالمتآمیز اعتراض میکنند، اعمال میکند، متوقف کرده باشد.»
وزارت خارجه آلمان هم در واکنشی گفت که معترضان ایرانی «میخواهند آزادانه و با اراده خودشان زندگی کنند و انحلال پلیس اخلاق (گشت ارشاد)، حتی اگر اجرا شود، تغییری در این وضعیت ایجاد نخواهد کرد.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
قتل مهسا امینی در ۱۶ سپتامبر سال جاری میلادی، باعث آغاز اعتراضات و تظاهراتهای سراسری به رهبری زنان در ایران شد که بزرگترین چالش برای رژیم از زمان انقلاب سال ۱۳۵۷ است. گروه «حقوق بشر ایران» مستقر در نروژ، روز دوشنبه به خبرگزاری فرانسه گفت که در سال جاری تاکنون در ایران اعدام شدهاند که از آمار اعدامها در سراسر سال گذشته بیشتر است. محمود امیری مقدم، مدیر این گروه، گفت که این اعدامها برای ایجاد ترس در جامعه انجام میشود. همچنین، در جریان اعتراضات بیش از دو ماه اخیر بیش از ۴۰۰ نفر به دست نیروهای سرکوبگر جمهوری اسلامی کشته، و هزاران نفر زندانی شدهاند.
رویا برومند، از بنیانگذاران «بنیاد عبدالرحمن برومند»، به خبرگزاری فرانسه گفت: «تا زمانی که آنها تمام محدودیتهای قانونی را در مورد پوشش زنان و قوانین کنترل زندگی خصوصی شهروندان حذف نکنند، این تنها اقدامی تبلیغاتی است.»
برومند همچنین گفت که تعطیلی گشت ارشاد برای معترضانی که اینک برای تغییر رژیم مبارزه میکنند، احتمالا خیلی دیر خواهد بود.
روزنامه نیویورکتایمز هم نوشت که حتی اگر انحلال گشت ارشاد از تایید دولت تئوکراتیک ایران برخوردار باشد، بعید است که بتواند معترضانی را که خواستار پایان نظام جمهوری اسلامیاند، راضی کند. نیویورکتایمز همچنین به واکنش شبکه تلویزیون دولتی العالم اشاره کرد که در واکنش به گفتههای محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، گفت که این اظهارنظرها از متن خارج شده است و یک کانال دولتی هم گفته است که دولت از قانون حجاب اجباری عقبنشینی نمیکند.
نیویورکتایمز با احتیاط نوشت که ظاهرا دولت میخواهد اولین امتیاز بزرگ را به جنبش اعتراضی که بعد از مرگ مهسا امینی در سراسر ایران گسترش یافته است، اعطا کند. با این حال، در ادامه افزود که سکوت دولت درباره اظهارات منتظری، تحلیلگران را متحیر کرده است. این روزنامه نوشت که زنان و فعالان ایرانی در شبکههای اجتماعی ادعای تعطیلی گشت ارشاد را یک تاکتیک تبلیغاتی رژیم برای به انحراف کشاندن مطالبات بزرگتر معترضان که پایان دادن به حکومت جمهوری اسلامی است، ارزیابی میکنند.
نشریه «فارین پالیسی» هم در مطلبی با عنوان «آیا ایران واقعا گشت ارشاد را تعطیل کرده است؟» به نقل از الکس واتانکا، مدیر برنامه ایران در انستیتو خاورمیانه، نوشت: «صد درصد مطمئن نیستم که این ماجرا تمام شده باشد. ممکن است در حال آزمایش باشند تا ببیند معترضان چه واکنشی نشان میدهند.» این کارشناس به فارین پالیسی گفته است که رژیم ایران هنوز در مرحله تفکر و برنامهریزی است؛ میدانند مشکل چیست، اما نمیدانند راهحل باید چه باشد. نگرانند که اگر امتیازات اشتباهی بدهند، این جنبش اعتراضی جسارت بیشتری احساس کند.
روزنامه لوموند فرانسه هم در مقالهای نوشت که هیچ سازمان یا مقام رسمی، اظهارات دادستان کل کشور را درباره تعطیلی گشت ارشاد تایید نکرده است. روزنامه لوموند موضع تلویزیون دولتی العالم را مرکز توجه خود قرار داده است که میگوید: «رسانههای خارجی کوشیدهاند اظهارات دادستان کل کشور را نوعی عقبنشینی جمهوری اسلامی در موضوع حجاب تفسیر کنند، در حالیکه هیچ مقام رسمی در جمهوری اسلامی ایران تعطیلی گشت ارشاد را تایید نکرده است.»
تعطیلی گشت ارشاد، حتی اگر واقعیت داشته باشد، اقدامی نیست که بتواند معترضان ایرانی را که خواستار انقلاب در ایران و تغییر رژیم جمهوری اسلامیاند، راضی کند. رژیم جمهوری اسلامی ایران با انتشار چنین خبری، خواهان شناسایی واکنش افکار عمومی و بهویژه معترضان است. به نظر میرسد که دستکم بخشی از حکومت در حال ارزیابی اعطای برخی امتیازات به جنبش اعتراضی ایرانیان است، و انتشار خبر تعطیلی گشت ارشاد را نیز باید در این چارچوب تحلیل کرد. چنین سردرگمیای در سطح نظام، نشانه مهمی است از گستردگی جنبش اعتراضی مردم ایران و ناتوانی حکومت در سرکوب معترضان؛ وضعیتی که حاکمیت را در اتخاذ روشهایی برای پایان دادن به اعتراضات، بیش از پیش سردرگم کرده است.