حدود ۱۰ هزار کانتینر متعلق به شرکت‌های کشتیرانی خارجی به ارزش تقریبی یک هزار و ۷۵۰ میلیارد تومان در بندر شهید رجایی به نفع یکی از نهاد‌‌های حاکمیتی در جمهوری اسلامی مصادر شده‌اند. روزنامه شرق با اعلام این خبر، ارزش هر یک از این کانتینر‌ها را حدود پنج هزار دلار براورد کرد. 

مسعود دانشمند، عضو هیئت مدیره کانون موسسات حمل‌ونقل ایران، با تایید این خبر، این اقدام را «برخلاف قوانین گمرکی» دانست و هشدار داد که می‌تواند به شکایت شرکت‌های کشتیرانی خارجی از ایران منجر شود. دانشمند خاطرنشان کرد که بر اساس کنوانسیون‌های بین‌المللی حمل‌ونقل، در صورتی که ایران در دادگاه مجرم شناخته شود، صدور بارنامه در ایران ممنوع خواهد شد.

این تصمیم جنجال‌برانگیز را اداره بنادر و دریانوردی منطقه ویژه رجایی و سازمان اموال تملیکی در تابستان ۱۴۰۱ اتخاذ کرده‌اند.

فعالان صنعت حمل‌ونقل می‌گویند این کانتینرها در واقع ابزار شرکت‌های کشتیرانی محسوب می‌شوند و تمام بندرهای جهان مکان‌هایی برای نگهداری کانتینرهای خالی دارند. به گفته این فعالان، شرکت‌های کشتیرانی این کانتینرها را برای صادرات به صاحبان کالا اجاره می‌دهند و پس از تخلیه بار در بندر مقصد، کانتینرها دوباره به بندر مبدا بازگردانده می‌شوند.

کانتینرهای موجود در بندر رجایی که شرکت‌های کشتیرانی خارجی آن‌ها را برای حمل بار به ایرانی‌ها قرض داده‌اند، حالا قرار است به یک نهاد خاص واگذار شوند.

معترضان به این واگذاری می‌گویند که این کانتینرها اغلب مالکان خارجی دارند و واگذاری آن‌ها به شکایت مالکان خارجی و دریافت غرامت منجر می‌شود. به گفته آن‌ها، سازمان بنادر و دریانوردی ایران بر خلاف سایر کشورها، در بندرهای خود فضایی به شرکت‌های حمل‌ونقل اختصاص نمی‌دهد و به همین دلیل، کانتینر‌های موجود در بندر رجایی در محوطه‌ سرگردان مانده‌اند.

مسعود دانشمند از جمله مقام‌هایی است که می‌گوید واگذاری کانتینرهای منطقه ویژه رجایی به عنوان کالای متروکه غیرقانونی است و این کانتینرها در واقع مصادره شده‌اند.

بر اساس ماده ۶۱ آیین‌نامه اجرایی قانون حقوق گمرکی، کانتینرها ظرف و کالای چندبار مصرف محسوب می‌شوند و به دلیل ورود موقت آن‌ها به کشورها، امکان تملک و مصادره آن‌ها وجود ندارد.

دانشمند توضیح داده که اگر کانتینرها کالای متروکه اعلام و حراج شوند، شرکت‌ها «دیگر کالایی به مقصد ایران ارسال نمی‌کنند یا بار بدون بسته‌بندی به ایران می‌فرستند». حمزه کشاورز، رئیس سابق هیئت مدیره انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته هم تایید کرده است که بر اساس قوانین سازمان امور تملیکی، مصادره کانتینر مجاز نیست.